Ciklopropeno

kemia kombinaĵo
Ciklopropeno
Plata kemia strukturo de la Ciklopropeno
Tridimensia kemia strukturo de la Ciklopropeno
Kemia formulo
C3H4
CAS-numero-kodo 2781-85-3
ChemSpider kodo 109788
PubChem-kodo 123173
Fizikaj proprecoj
Molmaso 40,065 g·mol−1
Bolpunkto −36 °C
Sekurecaj Indikoj
Riskoj R12
Sekureco S9 S16 S33
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero
GHS Damaĝo Piktogramo
02 – Treege brulema 04 – Produkto sub premo
08 – Risko al sano
GHS Signalvorto Damaĝa substanco
GHS Deklaroj pri damaĝoj H220, H280, H340, H350
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj P201, P202, P210, P281, P308+313, P377, P381, P403, P405, P410+403, P501
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo
(25 °C kaj 100 kPa)

Ciklopropeno estas cikla organika kombinaĵo kun la kemia formulo C3H4. Ĝi estas la plej simpla cikloalkeno kaj konsistas el trimembra ringo, kiu entanas unu duoblan ligon. Ciklopropeno estas unu el la plej forte streĉitaj ringaj kombinaĵoj, kiujn oni ĝis nun izolis. Ĝi estas pli forte streĉita ol la ciklopropano, ĉar du ligaj anguloj devas malgrandiĝo de 120° je 60° – tiel je 60° – (ciklopropano: 109,5° – 60° = 49,5°). En la naturo aperas pli komplikaj grasacidoj, kiuj entenas ciklopropenan ringon, ekz. la sterculina acido en grajna oleo de Sterculia foetida.

Sintezo

redakti

Ciklopropilamina estas metil-izita per metil-jodido. La tiel estiĝanta jodid-salo transformiĝas kun humida arĝenta hidroksido. La sekvanta seka distilado de ciklopropiltrimetila amoniumhidroksido donas per Hofmann-eliminado ciklopropenojn.

Reagemo

redakti

Pro sia granda ringa streĉo, ciklopropeno estas tre malkonstanta kaj emas forte al polimeriĝo. Se oni aldonas bromon, estiĝas 1,2-dibrom-ciklopropano, kiam la reago okazas tre forte.