Lech

Ĉi tiu artikolo temas pri la rivero Lech. Por informoj pri la biero, vidu la artikolon Lech.

La Lech, foje esperantigite nomata Leĥo, estas rivero de 264 kilometroj da longeco en la federaciaj landoj Vorarlberg kaj Tirolo de Aŭstrio kaj Bavario de Germanio, kiu fine enfluas la riveron Danubo. Ĝi fontas en Vorarlberg kaj post la trapaso de la aŭstra-germana limo ricevas la akvon de la alflua rivero Vils, pasas la akvofalon Lechfall apud Füssen kaj dum la plua vojo pasas la distriktarojn Ŝvabio kaj Supra Bavario. Plej grandaj urboj borde de la rivero estas Landsberg am Lech kaj Augsburg, kie krome alfluas la rivero Wertach. Fine apud Rain am Lech la rivero enfluas en la riveron Danubo. Entute la rivero akceptas la akvon el teritorio de 4.126 kvadrataj kilometroj.

Lech
la rivero Lech en Aŭgsburgo
mountain river
Bazaj informoj
Situo	Vorarlberg, Tirolo (Aŭstrio), Bavario (Germanio)
Longeco	264 km
Fluo
Fonto	proksime de la lago Formarinsees en Aŭstrio (Vorarlberg)
- Alteco super marnivelo	2 789 m
Enfluejo	apud Marxheim en la Danubon
- Alteco	392 m
Altecodiferenco	2 397 m
Geografio
Trairataj urboj	Augsburg, Landsberg am Lech, Füssen kaj Schongau
Alfluantoj
- Dekstraj	Halblech
- Maldekstraj	Vils, Wertach

Ŝipe pasebla nur en la baritaj riveropartoj ĉe la sume 24 akvobaraĵoj; entute ekzistas 30 senpoluaj akvoenergiaj centraloj, kiu per la akva gravito produktas elektron.

la rivera vojo

Etimologio

La nomo Lech venas de la latina vorto licus kaj de la kelta vorto lik. Ambaŭ vortoj signifas "la rapide fluanta" respektive "la ŝtonriĉa". Tiu rapida fluo preter multaj ŝtonoj ankoraŭ nuntempe estas karakterizaĵo de la rivero. Aliaj nomformoj estas Licias, Licca aŭ Lika.

Eventuale tamen tutkomence en la hindeŭropa pralingvo la latina kaj kelta vortoj havis la saman radikon kiel la esperanta vorto "lago" (ekzemple latine lacus, france lac, angle lake), kaj do plej baze povus temi pri pravorto por "akvo".

En la teritorio de la historia kelta setlado pluraj nomoj de riveroj devenas de la vorto lik:

rivera insulo apud Kaufering

• Ełk (germane Lyck) (lika) en nuna Pollando
• Likawa (lyka) en Slovakio
• Lika en Kroatio
• Gail (licus/lica) en Karintio (Aŭstrio)
• Lickle (licul) en Britio
• Lek en Nederlando
• Lesse (licias) en Belgio
• Licia en Francio
• Leca en Portugalio
• Leza (leca) en Hispanio
• Rio Lech aŭ Lekbach, alpa rojo en norda Italio, kiu alfluas la riveron Piave.

Iuj lingvistikaj esploroj subtenas la teorion, ke la prafonto de la vorto "lik" por "ŝtona rivero" povus esti la eŭska lingvo, kaj de tie eniris unue la keltan, poste la latinan kaj fine la ĝermanan lingvon.

la rivero inter Kaufering kaj Landsberg

la akvofalo Lechfall apud Füssen

la supra rivera valo

kaj la suba valo

Naturo

La akvo de la rivero dum granda parto de sia vojo estas escepte pura. Ĉe la riveraj bordoj konserviĝis pluraj maloftaj plantoj de antaŭ la lasta glaciepoko, kreskaj pluraj alpaj plantoj (ekzemple genciano) kaj interalie floras 28 diversaj specoj de orĥideoj. Ankaŭ iuj raraj bestoj, aparte maloftaj amfibioj kaj reptilioj, sed ankaŭ papilioj kaj raraj birdoj, vivigas la ŝtonajn riverajn bordojn kaj apudriverajn herbejojn.

En Bavario ekestis ekologia iniciato "Vivejo valo de Lech" (germane "Lebensraum Lechtal"), kiu ne nur antauenigas praktikajn mediprotektajn projektojn en la rivera valo, sed ankaŭ per informaj tabuloj, broŝuroj kaj interretaj informaroj klopodas konsciigi la lokajn loĝantojn kaj turistojn pri la graveco de la protekto de la rivera ekosistemo.

Tiu iniciato ampleksas la germanajn distriktojn

• distrikto Donau-Ries
• distrikto Augsburg
• distrikto Aichach-Friedberg
• distrikto Landsberg am Lech
• distrikto Weilheim-Schongau
• distrikto Ostallgäu
• kaj la eksterdistriktan urbon Aŭgsburgo

Historio

Ĉe la rivero Lech okazis en 955 la Batalo de Augsburg (aŭ "Batalo sur la Lechfeld").

Eksteraj ligiloj

ĉiuj baze germanlingvaj

• paĝoj de ekologia riveroprotekta projekto en Tirolo
• paĝoj de ekologia projekto Lechheiden Arkivigite je 2008-02-03 per la retarkivo Wayback Machine
• paĝoj de la malpoluaj energicentraloj ĉe rivero Lech
• raporto pri kajaka vojaĝo sur la rivero Bericht über eine Kajaktour
• sciindaĵoj kaj bildoj pri la "sovaĝa rivera pejzaĝo Lech inter naturo kaj kulturo" Arkivigite je 2021-01-18 per la retarkivo Wayback Machine

• 
  la riverofonta montaro
• 
  la ambaŭflanke premita rivero apud Kaufering
• 
  la lago Forggensee
• 
  la rivero ĉe Fuchstal-Seestall