Selekta plantoplibonigo

Selekta plantoplibonigo celas genetikan ŝanĝiĝon de plantopopulacioj por plibonigi la biologiajn aŭ ekonomiajn ecojn. Ĝiaj metodoj estas plantoselektado, semtraktado aŭ krucado kaj posta selektado de fil/in/aj plantoj por la sekvanta kultivciklo aŭ la multigado de la nova planta kultivaro.

Novaj maizkultivaroj pere de genetika ŝanĝigo

Celoj

Celoj de la plantoplibonigo povas esti :

• grandigo de la rikoltaĵo-kvanto
• plibonigado de la planta kvalito
  • eliminado de nedezirataj enhavosubstancoj (ekzemple amaraj aŭ venenaj substancoj)
  • plibonigo de la gusto kaj konserveblo (precipe de fruktoj, legomoj kaj ornamplantoj)
  • plibonigo de konsisto de la plantgrasoj (kolza oleo, sunflora oleo)
  • plibonigo de la amelo-konsisto ĉe terpomoj kaj cerealoj
  • altigo de certaj enhavosustancoj, ekzemple vitaminoj
  • kaj aliaj depende de la kultivaro
• tolerado kaj rezistado
  • plibonigo de la tolerado de malvarmo, salo, sekeco
  • pligrandigi la rezistado kontraŭ malsanoj aŭ/kaj damaĝbestoj

Ĉe ornamplantoj aldoniĝas la plibonigaj celoj kiel novaj koloroj kaj aliaj morfologiaj karakterizaĵoj. Tiuj celoj gravas ankaŭ ĉe legomoj kaj fruktoj.

Klasikaj plibonigaj metodoj

Precizec-plibonigo

Pli detalaj informoj troveblas en artikolo precizecplibonigo.

Famaj plant-plibonigistoj

Pli detalaj informoj troveblas en artikolo listo de roz-plibonigistoj.

Germanujo

• Ernst Benary (1819–1893), entrepreno en turingia Erfurto. Plibonigo de hortikulturaj plantoj
• Ferdinand von Lochow (1849–1924), plibonigis sekalajn tipojn
• Eduard Meyer (1859–1931), plibonigisto de furaĝbeto, cerealoj, terpomoj
• Georg Arends (1863–1952), plibonigisto de staŭdoj
• Kartz von Kameke-Streckenthin (1866–1942), plibonigisto de terpomoj
• Karl Foerster (1874–1970), plibonigisto de ŝtaŭdoj (delfinio, asteroj kaj gresoj)
• Thomas Scharnagel (1880–1953), plibonigis novajn tritikajn kultivarojn
• Rudolf Carsten (1880–1954), plibonigisto de tritiko
• Vincenz Berger (1883–1974), plibonigisto de dalioj
• Reinhold von Sengbusch (1898–1985), plibonigisto de fragoj kaj legomoj
• Eduard von Boguslawski (1905–1999), profesoro pri plant-plibonigo ĉe la universitato de Gießen
• F. Wolfgang Schnell (1913–2006), direktoro de la insituto pri plant-plibonigo ĉe la Universitato Hohenheim apud Stuttgart
• Walter Schuster (1918–2010), kun-aŭtoro de instrulibro pri agrokultura plant-plibonigo
• Gerhard Fischbeck (* 1925), esploras ĉe cerealaj kultivaroj
• Hans Hachmann (1930–2004), plibonigisto de rododendroj

Usono

• Luther Burbank (1849–1926), usono
• Norman Ernest Borlaug (1914–2009), USA

Rusujo

• Ivan Vladimiroviĉ Miĉurin (1855–1935),

Aŭstrio

• Peter Ruckenbauer (* 1939

aliaj landoj

• Johann Gregor Mendel

Vidu ankaŭ

• bredado
• selekta bredado
• genetiko
• natura selektado
• rozbredado
• selekto
• semkultivado

Literaturo

• Heiko Becker: Pflanzenzüchtung 2. Auflage. UTB, 2008, ISBN 978-3-8252-1744-0.
• Rolf Schlegel: Concise Encyclopedia of Crop Improvement. Institutions, Persons, Theories, Methods, and Histories. Haworth Press, New York/London 2007, ISBN 978-1-56022-146-3, S. 331ff.
• Rolf Schlegel: Dictionary of Plant Breeding. Arkivigite je 2013-10-29 per la retarkivo Wayback Machine 2. Auflage. Taylor & Francis, 2009, ISBN 978-1-4398-0242-7, S. 584.
• Wulf Diepenbrock, Jens Léon, Frank Ellmer: Ackerbau, Pflanzenbau und Pflanzenzüchtung, Grundwissen Bachelor. Ulmer, 2005, ISBN 978-3-8252-2629-9. (UTB Uni-Taschenbücher, Band 2629)
• Noel Kingsbury: Hybrid. The History and Science of Plant Breeding. The University of Chicago Press, 2009, ISBN 978-0-226-43704-0.
• Thomas Miedaner: Pflanzenzüchtung. Eine Einführung. DLG, 2010, ISBN 978-3-7690-0752-7.

Eksteraj ligiloj

• Bundesverband Deutscher Pflanzenzüchter e.V.
• Gesellschaft für Pflanzenzüchtung e.V.
• "Grundkenntnisse der Pflanzenzüchtung", www.pflanzenforschung.de
• Video: Wie geht Hybridzüchtung?