Edmond Halley: Malsamoj inter versioj
NOVA (el en) : EDMONT HALLEY, (1656-1742) brita matematikisto kaj astronomo, kalkulis la orbiton de Haleja kometo |
(Neniu diferenco)
|
Kiel registrite je 23:16, 12 okt. 2009
Edmond Halley FRS (prononcu: ˈɛdmənd ˈhɔːliː; 8-a de novembro 1656 – 14-a de januaro 1742) estis brita astronomiisto, geofizikisto, matematikisto, meteorologiisto, and fizikisto, fama pro la kalkulado de la orbito de la Haleja kometo, nomita laŭ li.
| Edmond Halley | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Persona informo | |||||
| Edmond Halley | |||||
| Naskiĝo | 8-an de novembro 1656 en Haggerston, London, England | ||||
| Morto | 14-an de januaro 1742 (85-jaraĝa) en Greenwich, London, England | ||||
| Tombo | St Margaret's, Lee vd | ||||
| Religio | diismo vd | ||||
| Nacieco | Britio | ||||
| Etno | Angloj vd | ||||
| Lingvoj | latina • angla vd | ||||
| Ŝtataneco | Reĝlando Anglio • Reĝlando de Granda Britio vd | ||||
| Alma mater | Universitato de Oxford | ||||
Memorigilo 
| |||||
| Familio | |||||
| Edz(in)o | Mary Tooke vd | ||||
| Profesio | |||||
| Okupo | matematikisto • terfizikisto • astronomo • meteologo • kartografo • filozofo • kuiristo • fizikisto • universitata instruisto • klimatologo vd | ||||
| Laborkampo | Astronomio, geofiziko, matematiko, meteorologio | ||||
| Labor-institucioj | University of Oxford Royal Observatory, Greenwich | ||||
| Aktiva en | Sankta Heleno vd | ||||
| Fama pro | Haleja kometo | ||||
| Verkado | |||||
| Verkoj | A Synopsis of the Astronomy of Comets vd | ||||
| |||||
| |||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Biografio, kariero
Halley naskiĝis en Hackney, centra kvartalo de Londono, kiel filo de riĉa sapofabrikisto. Li ĉiam interesiĝis pri matematiko. Li lernis en St Paul's School kaj - de 1673 - en Queen's College, Oxford. Jam kiel juna studento li publikigis sciencajn verkojn pri la sunsistemo kaj pri sunmakuloj.
En 1676, post la universitataj studoj, li vojaĝis al St. Helena en la Suda Atlantiko, kie li starigis 24-futan teleskopon por esplori la stelojn de la suda hemisfero. [1] En 1679 li iris al Gdańsk (Danzig), taskigita de Royal Society por solvi disputon inter Johannes Hevelius kaj Robert Hooke. Halley restis ĉe Hevelius kaj konfirmis la validecon de ties observoj. Samjare li publikigis Catalogus Stellarum Australium, katalogon de 341 sudaj steloj. Pro la akurateco de siaj stelmapoj li akiris famon kiel Tycho Brahe. Halley majstriĝis en Oxford kaj elektiĝis kiel membro de la Royal Society.
Poste li publikigis duan parton de siaj rezultoj el St. Helena en verko kaj mapo pri pasatoj kaj musonoj. En ĝi li identigis la varmiĝon per sola radiado kiel kaŭzon por aermoviĝo kaj atmosfera premo.
Li edziĝis en 1682 kaj havis tri gefilojn.
Li estis agnoskita kiel gvida sciencisto en pluraj kampoj, disputis kun Isaac Newton kaj konvinkis lin finverki Principia Mathematica Philosophiae Naturalis (1687)
En 1691 li ne ricevis - pro nekaŝita ateismo - astronomian katedron en Oksfordo.
En 1698 li estis sendita denove al la sudatlantiko por esplori pli detale pri la devioj en la tera magnetkampo - la unua nure scienca ekskurso de brita mararmea ŝipo.
See also
Nomitaj laŭ Halley
(Prononcu Halley kiel ˈhæli aŭ kiel ˈheɪli "Hailey").
- Halley - kratero sur Luno
- Halley - kratero sur Marso
- Halley Research Station, Antarktiko
- Haleja metodo, por nombra solvo de ekvacio
- Halley Street, en Blackburn, Victoria, Australia
- Edmund Halley Road, Oxford Science Park , Oxford, OX4 4DQ UK
- Haleja kometo
Notoj, referencoj
Plua legado
- Armitage, Angus. (1966) Edmond Halley. London: Nelson.
- Coley, Noel (1986). “Halley and Post-Restoration Science”, History Today 36 (September), p. 10 – 16.
- Cook, Alan H.. (1998) Edmond Halley: Charting the Heavens and the Seas. Oxford: Clarendon Press.
- Ronan, Colin A.. (1969) Edmond Halley, Genius in Eclipse. Garden City, New York: Doubleday and Company.
- Seyour, Ian (1996). “Edmond Halley - explorer”, History Today 46 (June), p. 39 – 44.
Eksteraj ligiloj
- Online catalogue of Halley's working papers (part of the Royal Greenwich Observatory Archives held at Cambridge University Library)
- A Halley Odyssey
- Halley, Edmund, An Estimate of the Degrees of the Mortality of Mankind (1693).
- Halley, Edmund, Considerations on the Changes of the Latitudes of Some of the Principal Fixed Stars (1718) - Reprinted in R. G. Aitken, Edmund Halley and Stellar Proper Motions (1942)
- Edmond Halley en MacTutor History of Mathematics archive (angle)
- There is material on Halley's life table for Breslau on the Life and Work of Statisticians website: Halley, Edmond
- The National Portrait Gallery (London) has several portraits of Edmond Halley: Search the collection
- Edmond Halley Biography (SEDS)