Universala tempo
Universala Tempo (aŭ mallonge UT ) estas tempa normo bazita sur la rotacio de la Tero . Ĉi tiu normo estas daŭrigo de la normo Greenwich Mean Time (GMT), do la suna tempo en la unua meridiano en Greenwich.
Versioj redakti
Praktike la frazo "universala tempo" havas plurajn signifojn (kiam precizeco de pli ol kelkaj sekundoj necesas) ĉar ĝi havas plurajn malsamajn versiojn. La plej ofte uzataj versioj estas Kunordigita Universala Tempo (KUT) kaj UT1, kiu estas la ĉefa formo de universala tempo. Ĉiuj versioj de universala tempo, krom KUT, baziĝas sur la rotacio de la Tero rilate al malproksimaj ĉielaj korpoj (steloj kaj kvazaroj) sed kun skala faktoro kaj aliaj ĝustigoj, por pli proksimigi ilin al suna tempo. KUT baziĝas sur la internacia atoma tempo, kun aldono de sekundoj dum supersekundoj, por konservi ĝin ene de 0.9 sekundoj de UT1.
Tempo universala kaj tempo norma (standarda) redakti
Antaŭ la enkonduko de norma tempo, ĉiu komunumo tra la horloĝuzanta mondo starigis sian oficialan horloĝon, se ĝi havis ĝin, laŭ la loka pozicio de la Suno (sunan horon). Tio taŭgis ĝis la enkonduko de fervoja vojaĝado en Britio, kiu ebligis vojaĝi sufiĉe rapide sur longaj distancoj por postuli kontinuan restarigon de horloĝoj dum trajno progresis en sia ĉiutaga veturado tra pluraj urboj. Greenwich Mean Time, la averaĝa suna tempo sur la ĉefa meridiano ĉe Greenwich, Anglujo, estis establita por solvi ĉi tiun problemon: ĉiuj horloĝoj en Britujo estis fiksitaj ĝis ĉi tiu tempo sendepende de loka suna tagmezo. Kronometroj aŭ telegrafio estis uzataj por sinkronigi (samtempigi) ĉi tiujn horloĝojn.
Norma tempo estis origine proponita de skota-kanada Sir Sandford Fleming ĉe kunveno de la Kanada Instituto en Toronto la 8an de februaro 1879. Li sugestis, ke normaj horzonoj povus esti uzataj loke, sed ili estis malĉefaj al lia ununura monda tempo, kiun li nomis Kosma Tempo. La propono dividis la mondon en dudek kvar horzonojn, ĉiu kovrante 15 gradojn de longitudo. Ĉiuj horloĝoj ene de ĉiu zono estus samtempe kun la aliaj, sed diferencis je unu horo de tiuj en la najbaraj zonoj. La loka tempo ĉe la Reĝa Observatorio de Greenwich estis anoncita kiel la rekomendita baza referenco por monda tempo la 22-an de oktobro 1884 fine de la Internacia Meridiana Konferenco. Ĉi tiu loko estis elektita ĉar antaŭ 1884 du trionoj de ĉiuj naŭtikaj leteroj kaj mapoj jam uzis ĝin kiel sian ĉefan meridianon. La konferenco ne adoptis la horzonojn de Fleming ĉar ili estis ekster la celo, por kiu ĝi estis vokita, kiu estis elekti bazon por universala tempo (kaj ankaŭ ĉefa meridiano).
Dum la periodo inter 1848 kaj 1972, ĉiuj ĉefaj landoj adoptis horzonojn bazitajn sur la meridiano Greenwich.
En 1935, la termino Universala Tempo estis rekomendita de la Internacia Astronomia Unio kiel pli preciza termino ol Greenwich Mean Time, ĉar GMT povus rilati al aŭ astronomia tago komencanta tagmeze aŭ civila tago komencanta noktomeze. En iuj landoj, la termino Greenwich Mean Time daŭras en ofta uzado ĝis hodiaŭ rilate al civila tempomezurado.
Adoptado tra la mondo redakti
La tabelo montras la jarojn de adopto de horzonoj bazitaj sur la meridiano de Greenwich, inkluzive de duonhoraj zonoj.
|
|