Zálesí (Javorník)
|
Por aliaj signifoj, bv. rigardi la apartigilan paĝon: Zálesí (apartigilo) |
Zálesí (ĝis la jaro 1948 Valdek, germane Waldek aŭ Waldeck, pole Zalesie) estas domaro (loka parto) de urbo Javorník en Ĉeĥio. Ĝi troviĝas en montaro Riĥleba montaro, 6 km sudokcidente de Javorník. Vivas ĉi tie 25 loĝantoj (2021).
| Zálesí | |
| germane Waldek, pole Zalesie | |
| domaro | |
.JPG) Zálesí
| |
| Oficiala nomo: Zálesí | |
| Ŝtato |  Ĉeĥio
|
|---|---|
| Regiono | Regiono Olomouc |
| Distrikto | Distrikto Jeseník |
| Administra municipo | Javorník |
| Historiaj regionoj | Silezio, Sudetio |
| Montaro | Riĥleba montaro |
| Domoj | 43 2010 |
| Situo | Zálesí |
| - alteco | 550 m s. m. |
| - koordinatoj | 50° 21′ 27″ N 16° 55′ 52″ O / 50.35750 °N, 16.93111 °O (mapo) |
| Plej alta punkto | 726 |
| Areo | 19,28 km² (1 928 ha) |
| Loĝantaro | 25 (2021) |
| Denseco | 1,3 loĝ./km² |
| Unua skribmencio | 1562 |
| Horzono | MET (UTC+1) |
| - somera tempo | MET (UTC+2) |
| Poŝtkodo | 790 70 |
  Situo enkadre de Ĉeĥio
| |
 Vikimedia Komunejo: Zálesí (Javorník)
| |
 Portalo pri Ĉeĥio
| |
Historio redakti
Zálesí estiĝis dum la dua frue novepoka koloniigo farita de vroclavaj episkopoj en la 16-a jarcento; ĝi estas menciata unuafoje en la jaro 1562 (sub nomo Waldeg) kaj en la jaro 1585 ĉi tie jam estis 25 kamparanaj kaj 5 ĝardenistaj mastrumejoj. Nur ĝis fino de superulara administrado en la jaro 1850 ĝi apartenis al senjorujo Jánský Vrch de la vroclava episkopejo. En la vilaĝo ekzistis voktejo, sed ne feŭda kiel en vico da aliaj vilaĝoj en Jeseník-regiono. En la jaro 1637 estis ĉi tieaj loĝantoj liberigitaj de korveo. En la jaro 1751 estis en la vilaĝo konstruita preĝejo de sankta Barboro, apud kiu estis en la jaro 1785 establita eĉ romkatolika paroĥejo. Post tio, kiam la vilaĝo aperis en la jaro 1742 sur ŝtatlimo kun Prusio, nombro de ties loĝantoj ĝis la 19- jarcento ne plialtiĝis. La lokuloj vivtenis sin apud malmulte profitdona agrikulturo precipe per arbara mastrumado kaj per hejma ŝpinado de lino. En la jaro 1831 vizitis la vilaĝon epidemio de ĥolero.
En la 19-a jarcento ekzistis en Zálesí du kalkofarejoj, sed kiuj post la jaro 1900 pereis. Minejo por kalkoŝtono ĉesis esti uzata dum la unua respubliko, bazalta minejo en la 50-aj jaroj de la 20-a jarcento. Provoj mini ferercon komence de la 20-a jarcento ne estis sukcesaj. Sed somere de 1957 estis sur deklivoj de monto Prostřední vrch trovita vejnoj de uraninito, kiujn komencis en la jaro 1958 mini entrepreno Jáchymovské doly-závod Javorník. Iom post iom estis konstruitaj tri enkondukaj galerioj malfermantaj tri suprajn min-etaĝojn kaj senelirejan kavon al pli profundaj 4-a kaj 5-a etaĝoj. La vejno estis post dek jaroj de minado taksita kiel nebilanca kaj la minado estis en la jaro 1968 finita. Sume ĉi tie estis minitaj 405,3 tunojn da urania erco.
La limregiona situo de Zálesí bremsis ties evoluon jam ekde la jaro 1742, kaj des pli prefere dum komunista reĝimo en Ĉeĥoslovakio. Post la dua mondmilito ĝi estis nur malmulte alloĝiginta kaj ĝi subiĝis al iom post ioma pereo. Anstataŭ 91 domoj kalkulitaj en la jaro 1811 kaj 108 domoj en la jaro 1930 ili estas sole (en 2001) en la vilaĝo nur 25. Jam en la jaro 1950 la ĝisnun memstara vilaĝo estis alligita kiel domaro al municipo Travná kaj komune kun ĝi en la jaro 1960 alligita al Javorník. En la jaroj 1976-2002 - la tempo de la plej granda redukto de loĝantaro - Zálesí estis eĉ ne indikata kiel ties loka parto.
Nun la vilaĝo servas precipe al refreŝigado; ekde sezono 2005/2006 estas trafikata skicentro SKI Zálesí.
Loĝantaro redakti
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 1869 | 604 |
| 1880 | 615 |
| 1890 | 598 |
| 1900 | 554 |
| 1910 | 505 |
| 1921 | 474 |
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 1930 | 456 |
| 1950 | 51 |
| 1961 | 54 |
| 1970 | 25 |
| 1980 | 11 |
| 1991 | 7 |
| Jaro | Loĝantoj |
|---|---|
| 2001 | 20 |
| 2011 | 35 |
| 2021 | 25 |
Interesaĵoj redakti
- Kapeleto sub Čedičový vrch
- Forno por fari kalcian hidroksidon
- Loko de eksa stacio de financa gardistaro en la tn. Černý kout (Schwarzberg)
- Ŝaktoj de la eksa urania minejo, unika mineralogia trovejo de proksimume 140 diversaj specoj de mineraloj
- Naturrezervejo Kankra valo (ĉeĥe: Račí údolí) - arbara kresko de praarbara karaktero, kiu estas kun vasta ĉirkaŭaĵo parto de eŭropa signifa loko Rychlebské hory - Račí údolí