Belene

Belene estas urbo en la nordo de Bulgario. Ĝi apartenas al la provinco Pleven kaj situas en nordorienta parto de la provinco, sur la dekstra bordo de la rivero Danubo. Belene estas konata en Bulgario kiel urbo, kie komenciĝis la konstruado de atomcentralo en 1987, sed la laboro estis ĉesigita en 1990 pro politika kaj ekonomia krizo, kaj kiel la iama komunista laborkoncentrejo (1949-1989). La distancoj al la plej gravaj centroj estas 61 km de Pleven kaj 226 km de Sofio. La urbo situas en la Naturparko Persin.

Belene
bulgare Белене
Urbo
Blazono
Oficiala nomo: Belene
Lando	Bulgario
Distrikto	Pleven
Municipo	komunumo Belene
Rivero	Danubo
Supermara alteco	27 m s. m.
Koordinatoj	43° 38′ 39″ N 25° 07′ 31″ O (mapo)
Loĝantaro	7 487 (2020)
Urborajtoj	1964
Horzono	EET (UTC+2)
- somera tempo	EEST (UTC+3)
Poŝtkodo	5930
Telefona antaŭkodo	0658
Vikimedia Komunejo: Belene
Retpaĝo: belene.bg

Historio

Belene estas urbo kun preskaŭ dek jarcentoj da historio. Kvin kulturaj tavoloj estis trovitaj en la pli ol 20 trakaj tumuloj lokalizitaj. La unuaj datiĝas de la malfrua Neolitiko, daŭras tra la Bronzepoko kaj Kuproepoko kaj estas pruvoj de daŭra vivo en ĉi tiuj lokoj dum 1200 jaroj. Ekde la IV-a jarcento a.K. ĝis la komenco de la I-a jarcento, ĉi tiujn terojn loĝis la traka tribo getoj. Belene originis sur la loko de antikva traka setlejo, poste romia fortikaĵo kaj doganstacio Dimum, kiu daŭris ĝis la 1-a jarcento. La disponeblaj datumoj determinas ĝian originon en 1086, kiam parto de la pavlikiana populacio post la subpremado de la trakia ribelo forlasis la ĉirkaŭon de Plovdiv kaj ekloĝis proksime de la detruita kaj senhomigita antikva romia fortikaĵo Dimum.

En la Mezepoko la setlejo nomiĝis Dunavgrad (Tunaburgos). Spuroj de slava setlejo kaj terfortikaĵo estis trovitaj en la najbareco de Belene. Ekzistas neniuj resumaj informoj pri la setlejo por la periodo de la 5-a ĝis la 15-a jarcento.

Sudslavoj aranĝis tiun areon en la 7-a jarcento. De la 9-a jarcento ĝis 1395 la areo estis parto de mezepoka Bulgario, poste de Otomana Imperio.

La vilaĝo estas menciita en otomanaj registroj de 1479/80, en tiu tempo ĝi estis pavlikiana vilaĝo kun 49 domanaroj. La Pavlikianoj kiuj ekloĝis en ĝi konfesis unu el la specoj de la Bogumilismo. Por saviĝi de la turkaj abomenaĵoj, de 1605 ĝis 1620 la pavlikianoj de la vilaĝo konvertiĝis al Katolikismo.

Laŭ Lubomir Miletiĉ, post la pogromo de la Ĉiprovci-ribelo en 1688 proksimume 2 000 homoj de Belene moviĝis al Valaĥio por eviti la turkajn abomenaĵojn. Post iom da tempo, kelkaj el ili revenas, sed kelkaj jam regas la rumanajn lingvon kaj kutimojn. Post la Rusa-Turka Milito de 1877-1878, la turkoj elmigris kaj ekloĝis bulgaroj de la regionoj de Gabrovo, Elena, Trjavna kaj Tarnovo, lasante Belene kun sole bulgara populacio.

Ĉi tie situis la plej granda laborkoncentrejo en Bulgario (Belene-laborkoncentrejo) post kiam la komunistoj akiris potencon en 1944. Ĝi estis kreita sur la insulo Persin (ankaŭ konata kiel insulo Belene) ĉe Danubo dum la printempo de 1949 kun la intencoj meti tien ĉiujn kaptitojn en la lando.

La 7-an de septembro 1964 Belene estis proklamita urbo.

Geografio

Belene situas en la centr-norda parto de la Danuba ebenaĵo, ĉe la norda ŝtatlimo de Bulgario kun Rumanio.

Belene havas kontinentan klimaton (Klimata klasifiko de Köppen: Dfa)

Transporto

4 km sude de la urbo pasas la duaklasa respublika vojo 52 (Nikopol-Novgrad), al kiu ĝi estas ligita per la loka vojo 5202. En la urbo ne ekzistas ponto kaj pramo super la Danubo norde, la plej proksimaj pramoj estas en Nikopol (37 km) kaj Sviŝtov (26 km).

La urbo Belene estas la nura bulgara Danuba urbo kiu ne evoluas kiel haveno. La kialo de tio estas ke rekte kontraŭ ĝi estas la Danuba insularo Belene kaj apud la urbo Belene pasas Danuba brako, kiu estas relative malprofunda.

Loĝantaro

Laŭ la stato de la jaro 2024 en la urbo vivis 6 967 personoj. La natura kresko en la Belene komunumo estas negativa - minus 98 por la jaro 2014, sub la mezumo por la provinco kaj la lando, pro la malalta naskoritmo (sub la mezumo por la lando) kaj la alta mortoprocento (super mezumo por la lando).

Ŝanĝo de loĝantaro

Jaro	Homoj
1934	6088
1965	8905
2001	9986
2021	7227

Etna strukturo

Jaro	Homoj kune	Bulgaroj	Turkoj	Ciganoj	La cetero	Ne respondis
2011	8512	6195 (73%)	283 (3%)	91 (1%)	22 (0%)	1921(23%)

Atomcentralo

La konstruado de atomcentralo komenciĝis en 1987, sed la laboro estis interrompita pro manko de financaj resursoj, kvankam proksimume 40% de la konstruo funkciis kaj 80% de la ekipaĵliveraĵoj por la unua unuo estis kompletigitaj en 1991. En 2002, la registaro decidis rekomenci la Belene-atomcentralan projekton kaj en 2005, la Konsilio de Ministroj eligis decidon por la konstruado de du 1000-MW-unuoj. Tamen, la decido de ministroj pri la Belene-atomcentrala projekto poste estis interrompita en 2012. En 2018, la Ministro de Energio ricevis denove taskon esplori eblojn por konstruado de la Belene-atomcentralo. Estas planoj komenci denove konstruadon kiel anstataŭaĵo de la reaktoroj 3 kaj 4 ĉe la Kozloduj-atomcentralo, kiun Bulgario fermis kiel kondiĉo por EU-membreco. La totala kapacito de la du reaktoroj estos 2000 MW.

Vidindaĵoj

• Naturparko Persin ;
• Antikva romia fortikaĵo Dimum;
• Monumentoj al la loĝantoj kiuj mortis en la militoj;
• Etnografia kolekto ĉe la Legado-centro "Hristo Botev-97";
• Katolikaj preĝejoj kaj orientaj ortodoksaj preĝejoj.

Bildoj

• 
  Antikva romia fortikaĵo Dimum.
• 
  Legado-centro.
• 
  Maldekstre la urbo Belene, dekstre la insulo Persin, malproksime la ĉefa fluo de Danubo.
• 
  Katolika preĝejo.
• 
  Danubo apud Belene.

Eksteraj ligiloj

Bildoj, sonoj kaj videoj pri temo Belene en Vikimedia Komunejo