Cirkumcido
Cirkumcido —el latina vorto circumcīdō, termino veninta el circum (ĉirkaŭ) kaj caedō (tranĉo)— estas ago kaj moro kirurgie detranĉi aŭ forigi penisan prepucion. Ĝi ĉeestas en multaj kulturoj, ĉefe pro religiaj kutimoj, sed ankaŭ ekzistas medicinaj motivoj.
La Monda Organizaĵo pri Sano rigardas masklan cirkumcidon kiel parton de pli ampleksa aro da rimedoj por malhelpi HIV-infektiĝon. Ĉi tiuj rimedoj nepre inkludas la uzon de sekuraj seksumaj praktikoj kaj la uzon de kondomoj. Tial, cirkumcido ne anstataŭas aliajn metodojn de pruvita efikeco, kiel la sistema kaj ĝusta uzo de kontraŭkoncipiloj.[1][2]
Malgraŭ la disvastiĝinta opinio pri nepreco de cirkumcido por islamano, la sankta libro de islamanoj (t.e.Korano) ne mencias cirkumcidon. Menciite nerekte tamen. Preskaŭ ĉiuj islamaj viroj estas cirkumciditaj. Ĝi estas eksplicite menciita en la Hadito[3], krome, la Hadjo kaj ĝia preĝo estas nur permesitaj por vira cirkumcidito[4].
Por hebreoj cirkumcido (hebree ברית מילה, prononcu brit mila) estas ago, kiu simbolas la interligon inter Dio kaj Izraelo[5][6].
Ĉe la dogonoj kaj kelkaj aliaj afrikaj etnoj, viroj kaj virinoj estas supozataj posedi denaske ambaŭ seksojn. La klitoro estas konsiderata vira, dum la prepucio estas konsiderata ina.[7] La ritoj de cirkumcido permesas tielmaniere atribui al ĉiu individuo ĝian propran fizikan kaj seksan identecon.
Ĉirkaŭ triono de ĉiuj viroj en la mondo estas cirkumciditaj, kutime pro religia tradicio. La sola lando, kie plejmulto de cirkumcidoj okazas pro nereligiaj kialoj, estas Usono.
Vira cirkumcido redakti
Dum vira cirkumcido oni forigas la prepucion de la peniso, tiel ke ĝi ne plu kovru la glanon. Cirkumcido estas operacio, kiu plejofte estas farita en la junaĝo, sed oni povas subiĝi ĝin en ĉiu aĝo.
Ekzistas diversaj kialoj por vira cirkumcido:
- Medicinaj kialoj
- fimozo
- parafimozo
- revenantaj inflamiĝoj de la glano
- Religiaj-kulturaj kialoj
- Higienaj kialoj
- Seksaj kialoj
- Estetikaj kialoj
La kontraŭdoloriloj uzataj dum la operacio varias de loka ĝis plendorma anestezio. En kelkaj landoj, en kelkaj komunumoj oni daŭre cirkumcidas junajn knabojn sen ajna formo de kontraŭdolorilo. En kelkaj kulturoj de la indiĝena Aŭstralio al junuloj sen kontraŭdolorilo oni ne nur praktikas cirkumcidon sed ankaŭ tranĉas kaj malfermas la uretron je la suba flanko de peniso ("subincido").
La judaj kaj islamaj viroj ĝenerale estas kontentaj pri la cirkumcido, dum en Usono, kie ĝi okazas precipe pro higienaj kialoj, ekzistas ardaj defendantoj kaj kontraŭantoj de la operacio.
Tra la influo de la Usono-Armeo en Okcidenta Germanujo, rutina infancirkumcido estis lanĉita en kelkaj germanaj hospitaloj. Post la germana reunuiĝo en 1990, cirkumcido draste malpliiĝis en la germana populacio https://male-initiation.net/library/medicus/schoeberlein_de.html. https://www.circlist.com/rites/Dietz_1970.pdf https://www.circlist.com/rites/dietz2.html
Ekscizo redakti
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Virina seksa mutilado.Virina cirkumcido, aŭ prefere alidirita ekscizo, temas pri virina seksa mutilado en diversaj formoj de kirurgia forigo aŭ de prepucio kovranta la klitoron (cirkumcido striktasence) aŭ de aliaj partoj de la vulvo. Kiel pri vira cirkumcido estas pluraj kialoj por praktiki virinan cikumcidon (higiena, religia, socia celoj ktp)[8] sed ĉiuj pluaj manieroj kondukas al mutilado de knabinoj kaj ne eblas konsenti kun ili[9].
Referencoj redakti
- ↑ https://www.who.int/publications/i/item/978-92-4-000854-0
- ↑ https://www.unaids.org/en/resources/presscentre/featurestories/2007/february/20070228mcpt2
- ↑ https://sunnah.com/adab/53/9
- ↑ https://islamqa.info/en/answers/9412/circumcision-in-islam-compulsory#male-circumcision-why
- ↑ . Circumcision. American-Israeli Cooperative Enterprise (2006-10-03). angle
- ↑ "Genesis 17:9–14 (New International Version)" angle
- ↑ Marcel Griaule, Conversations with Ogotemmêli: An introduction to Dogon Religious Ideas,International African Institute/Oxford University Press (1965) 1970 reprint pb.p.22. Por la dogonoj, homo naskiĝas kun du animoj, kaj cirkumcido forigas la superfluan.(ibid.p.24) angle
- ↑ Raporto de UNICEF de 2013, p.67 [1] angle
- ↑ Raporto de UNICEF de 2013, p.65 [2] angle
Vidu ankaŭ redakti
Literaturo redakti
- Monato, internacia magazino sendependa, numero 1995/02, paĝo 10: Panjo helpu min! verkita de Pejno Simono.
Eksteraj ligiloj redakti
- http://www.circumcision.org/ Usona retpaĝaro kiu kontraŭas cirkumcidon (angle)
- Circinfo; retpaĝaro favora al vira cirkumcido (angle)
Kaj pri ekscizo aŭ virina seksa mutilado:
- FGM Female mutilation/cutting. A Statistical Exploration 2005 Arkivigite je 2018-08-07 per la retarkivo Wayback Machine datenoj en angla UNICEF (pdf) (angle)
- UNO, 5-a – 9.a de junio 2000; Gewalt gegen Frauen Arkivigite je 2011-05-21 per la retarkivo Wayback Machine; virina cirkumcido, (germane)
- UNO legislation to address the issue of female genital mutilation (GM) (angle)
- Genitale Verstümmelung bei Mädchen und Frauen Arkivigite je 2016-05-19 per la retarkivo Wayback Machine (germane) 2005-06-25
- Überwindung der weiblichen Genitalverstümmelung[rompita ligilo] (germane)
- Überwindung einer tief verwurzelten schädlichen Praktik - Genitalverstümmelung Arkivigite je 2010-04-12 per la retarkivo Wayback Machine (germane)
- Terre des Femmes – Studie zu weiblicher Genitalverstümmelung Arkivigite je 2009-08-06 per la retarkivo Wayback Machine en formato pdf (germane)