Fondaĵo Vikimedio

La Fondaĵo Vikimedio (angle Wikimedia Foundation) estas ne-profitcela organizaĵo kun sidejo en Usono. Ĝi funkciigas Vikipedion kaj aliajn projektojn de volontuloj, kies celo estas kunhavigi liberan scion tutmonde. Fondaĵo Vikimedio kunhavigas la vizion de Unesko pri mondo, kie scioj estas disponeblaj por ĉiuj, en ilia preferata lingvo, reprezentante la plenan diversecon de homaj spertoj. La “Internacia Jardeko de Indiĝenaj Lingvoj” de Unesko estas bonega ekzemplo[1].

Fondaĵo Vikimedio
Wikimedia Foundation, Inc.
emblemo
neprofitcela organizaĵo
karitata organizaĵo Redakti la valoron en Wikidata
Komenco 20-a de junio 2003 vd
Geografia situo 37° 47′ 21″ N, 122° 24′ 12″ U (mapo)37.789221944444-122.40341Koordinatoj: 37° 47′ 21″ N, 122° 24′ 12″ U (mapo)
Lando(j) Unuiĝintaj Ŝtatoj vd
Sidejo San-Francisko
Situo Kalifornio
Fondaĵo Vikimedio (Kalifornio)
Fondaĵo Vikimedio (Kalifornio)
DEC
Map
Fondaĵo Vikimedio
Celo libera scio
Moto Imagu mondon en kiu ĉiu unuopa homo povas libere partopreni al la sumo de ĉiuj konoj. Tio estas nia engaĝiĝo.
Fondinto(j) Jimmy Wales
Lingvoj

la angla

Filioj Wikimedia, LLC (en) Traduki Redakti la valoron en Wikidata vd
Posedatoj Vikipedio
Vikimedia Komunejo
Vikinovaĵoj
Vikispecioj
Vikidatumoj
Vikivojaĝo‎‎
Vikicitaro
Vikiversitato
Vikifontaro
Vikilibroj
Vikivortaro Redakti la valoron en Wikidata vd
Agokampo VikipedioMediaVikioVikilibrojVikidatumojVikifunkciojVikimedia KomunejoVikinovaĵojVikicitaroVikifontaroVikispeciojVikiversitatoVikivojaĝo‎‎Vikivortaro
Retejo Oficiala retejo
Jura formo organizaĵo laŭ 501(c)(3)
vdr

Vikimediaj projektoj subtenas indiĝenajn komunumojn dokumentante kaj disvastigante sian heredaĵon, historiojn, kulturon kaj lingvojn. Nova tutmonda "Language Diversity Hub" subtenas volontulan partoprenon trans lingvoj[1].

Ĝi estis fondita en 2003 kiel la tegmenta organizaĵo de Vikipedio[2].

Poste ĝi akceptis pliajn projektojn: Vikivortaro, Vikicitaro, Vikilibroj, Vikimedia Komunejo, Vikifontaro, Vikispecioj kaj Vikinovaĵoj. La baza celo estas, en la vortoj de Jimmy Wales, disponigi al ĉiu persono la sumon de homa scio.

Aktuale en 2015, en la fondaĵo laboras pli ol 280 homojn, kun ĉiujaraj enspezoj pli ol 75 milionoj da dolaroj[3]. Lila Tretikov gvidis la Fondaĵon ĝis marto 2016 kiel ĝia administra direktoro, kvankam la 26an de februaro 2016 ŝi sciigis sian eksiĝon efika 31 marto, kiel rezulto de la kontestata Knowledge Engine projekto de la WMF[4][5]. Nuntempe, Katherine Maher estas plenuma direktoro post kiam Lila Tretikov eksiĝis, ekde la junio 2016[6].

Ekzistas la oficiala Esperanta uzanto-grupo de Fondaĵo Vikimedio, kiu nomiĝas Esperanto kaj Libera Scio[7].

Historio

redakti
 
Fondaĵo Vikimedio (San-Francisko)

En 2001, Jimmy Wales, Interreta entreprenisto, kaj Larry Sanger, filozofiisto de scio kaj reta komunumaranĝanto, fondis Vikipedion kaj Nupedion kiel Interretajn enciklopediojn. La projekto estis origine financita fare de Bomis, la profitcela komerco de Kimrio. Ĉar la populareco de Vikipedio eksplodis, enspezoj financi la projekton ekhaltis. Ĉar Vikipedio malplenigis la resursojn de Bomis, Kimrio kaj Sanger trovis bonfaradmodelon financi la projekton. La Fondaĵo Vikimedio estis integrigita en Florido la 20-an de junio 2003[8][9]. Ĝi aplikis al la Usono-Patento kaj Trademark Office al varmarko Vikipedion la 17-an de septembro 2004. Al la marko estis koncedita registradstatuso la 10-an de januaro 2006. Varmarkprotekto estis aljuĝita fare de Japanio la 16-an de decembro 2004, kaj, en la Eŭropa Unio, la 20-an de januaro 2005. Ekzistis planoj aprobi la uzon de la Vikipediovarmarko por kelkaj produktoj, kiel ekzemple libroj aŭ DVDoj[10].

En aprilo 2005, USA Internal Revenue Service aprobis la Fondaĵon kiel instrua fonduso en la kategorio "Plenkreska, posteduko", kun la signifo ĉiuj kontribuoj al la Fondaĵo estas imposte dekalkuleblaj por US federaciaj enspezimpostceloj.

La 11-an de decembro 2006, la komisiono de la Fondaĵon notis ke la entrepreno ne povis iĝi la membrecorganizo komence planis sed neniam efektivigis pro malkapablo renkonti la registradpostulojn de Florida leĝo. Sekve, la statutoj estis ŝanĝitaj por forigi ĉiun referencon al membrecrajtoj kaj agadoj. La decido ŝanĝi la regularojn estis pasigita fare de la estraro unuanime.

La 25-an de septembro 2007, la komisiono de la Fondaĵo donis la konsilon ke la operacioj estus moviĝantaj al la San-Francisko-golfa regiono. Gravaj konsideroj cititaj pri elektado de San Francisco estis proksimeco al similmensaj organizoj kaj eblaj partneroj, pli bona talentulobazo, same kiel pli malmultekosta kaj pli oportuna internacia vojaĝado ol estas haveblaj de Sankt-Peterburgo, Florido[11][12][13].

Strukturo

redakti

La Foundation ne havas membrojn (en la senco de membro-asocio) nek kapitalon (en la senco de Fondaĵon en Eŭropo). Ĝi havas Board of Trustees, kio estas speco de estraro. La unuaj membroj de tiu estraro estis nomumitaj de Jimmy Wales, poste elektiĝis novaj estraranoj: la plimulton elektas la anoj de la Vikimedio-projektoj, la reston elektas la ceteraj estraranoj.

La unua prezidanto de la estraro estis Jimmy Wales mem. Ekde junio 2016 plenuma prezidanto estas Katherine Maher.

Projektoj kaj iniciaĵoj

redakti

Vikimediaj projektoj

redakti

Aldone al Vikipedio, la fundamento funkciigas alian wikis kiuj sekvas la liberan enhav modelon kie ilia ĉefa celo estas la disvastigo de scio. Tiuj inkludas:

  Nomo: Vikilibroj
Priskribo: kolekto de lernolibroj
Reto: www.wikibooks.org
  Nomo: Vikinovaĵoj
Priskribo: reta magazino
Reto: www.wikinews.org
  Nomo: Vikispecioj
Priskribo: taksonomia katalogo de specioj
Reto: species.wikimedia.org
  Nomo: Vikidatumoj
Priskribo: datumbazo
Reto: www.wikidata.org
  Nomo: Vikipedio
Priskribo: reta enciklopedio
Reto: www.wikipedia.org
  Nomo: Vikiversitato
Priskribo: kolekto de seminarioj kaj kursoj, dum ankaŭ funkciante kiel gastiga punkto kunordigi esploradon.
Reto: www.wikiversity.org
  Nomo: Vikimedia Komunejo
Priskribo: deponejo da bildoj, sonoj, vidbendoj, kaj ĝenerala amaskomunikilaro.
Reto: commons.wikimedia.org
  Nomo: Vikicitaro
Priskribo:  kolekto de citaĵoj
Reto: www.wikiquote.org
  Nomo: Vikivojaĝo
Priskribo: vojaĵgvido
Reto: www.wikivoyage.org
  Nomo: Meta-Vikio
Priskribo: centra ejo por kunordigi ĉiujn projektojn de Vikimedia Fondaĵo.
Reto: meta.wikimedia.org
  Nomo: Vikifontaro
Priskribo: cifereca biblioteko
Reto: www.wikisource.org
  Nomo: Vikivortaro
Priskribo: reta vortaro kaj tezaŭro
Reto: www.wiktionary.org

Movadaj membroj

redakti

Je la 13-a de junio 2004 fondiĝis en Berlino la komunutila asocio Wikimedia Deutschland, la unua landa asocio kiu subtenas la Vikimedio-projektojn. Poste fondiĝis tiaj organizaĵoj ankaŭ i.a. en Francio, Honkongo kaj Argentino. Fondaĵo Vikimedio permesis al tiuj asocioj uzi la emblemojn de Vikimedio kaj ties projektoj, sed cetere la interrilatoj estas nur amikecaj. Temas do ne pli aliĝintaj asocioj en la senco de la landaj Esperanto-asocioj aliĝintaj al UEA.

Fondaĵo Vikimedio estas la jura kaj teknika prizorganto de la Vikimedio-projektoj. Tamen, pri la enhavoj respondecas la aŭtoroj. Tio signifas ke ekzemple Wikimedia Deutschland ne respondecas pri la enhavoj en la germanlingva Vikipedio.

Fondaĵo Vikimedio estis fondita en 2003 fare de Jimmy Wales, kunfondinto de Vikipedio, kiel maniero financi Vikipedion kaj ĝiajn fratinprojektojn tra soci-utilaj rimedoj.

Ekonomio

redakti

Financia resumo

redakti
Vikimediaj financaj datenoj tra junio 2014 (kontadaj jaroj prizorgitaj de julio 1 al junio 30)
Fiskjaro Enspezo Jar-super-jara rilatumo (enspezo) Elspezoj Jar-super-jara rilatumo (elspezoj) Netaktivoj Jar-super-jara rilatumo (netaktivoj)
2003–2004[14]
  US$80,129
  N/A
  US$23,463
  N/A
  US$56,666
  N/A
2004–2005[14]
  US$379,088
  373.1%
  US$177,670
  657.2%
  US$268,084
  373.1%
2005–2006[14]
  US$1,508,039
  297.8%
  US$791,907
  345.7%
  US$1,004,216
  274.6%
2006–2007[15]
  US$2,734,909
  81.4%
  US$2,077,843
  162.4%
  US$1,658,282
  65.1%
2007–2008[16]
  US$5,032,981
  84.0%
  US$3,540,724
  70.4%
  US$5,178,168
  212.3%
2008–2009[17]
  US$8,658,006
  72.0%
  US$5,617,236
  58.6%
  US$8,231,767
  59.0%
2009–2010[18]
  US$17,979,312
  107.7%
  US$10,266,793
  82.8%
  US$14,542,731
  76.7%
2010–2011[19]
  US$24,785,092
  37.8%
  US$17,889,794
  74.2%
  US$24,192,144
  66.3%
2011–2012[20]
  US$38,479,665
  55.2%
  US$29,260,652
  63.6%
  US$34,929,058
  44.4%
2012–2013[21]
  US$48,635,408
  26.4%
  US$35,704,796
  22.0%
  US$45,189,124
  29.4%
2013–2014[22]
  US$52,465,287
  8.6%
  US$45,900,745
  28.6%
  US$53,475,021
  18.3%
2014–2015[22]
  US$75,797,223
  44.5%
  US$52,596,782
  14.6%
  US$77,820,298
  45.5%

Nuna stato

redakti

En junio 2021[23] la estraro konsistas el María Sefidari kiel prezidanto kaj Nataliia Tymkiv kiel vicprezidanto, kune kun Tanya Capuano, Shani Evenstein Sigalov, Dariusz Jemielniak kiel membroj ĝenerale, James Heilman (nomumita kiel komunumelektita kuratoro en Aŭgusto 2017),[24] ĉefoficisto de Gizmodo Media Group Raju Narisetti (nomumita en oktobro 2017),[25] bararajnana homaj-rajtoj-aktivisto kaj bloganto Esra'a Al Shafei (nomumita en novembro 2017),[26] Lisa Lewin, kaj Jimmy Kimrio[27] kiel la "Community Founder Trustee[28]"

María Sefidari estis estrarestro ĝis kiam ŝi eksiĝis kaj fariĝis pagita konsultisto al la fundamento en junio 2021;[29] vicprezidanto Nataliia Tymkiv estas la portempa prezidanto.

Ĝis la 2a de oktobro 2021 la fundamento havis pli ol 550 dungitojn kaj kontraktistojn.[30]

En septembro 2021, la Fondaĵo Wikimedia anoncis, ke la Fondaĵo Vikimedia atingis sian komencan monkolektan celon de $ 100 milionoj, (kvin jarojn antaŭe).[31]

Referencoj

redakti
  1. 1,0 1,1 (en) Julián Ginzo, Who is behind Wikimedia Commons? (Kiu estas malantaŭ Vikipedio?), Un Today, la 1-an de aprilo 2023
  2. Neate, Rupert, "Wikipedia founder Jimmy Wales goes bananas", The Daily Telegraph, la 7-a de oktobro 2008. Kontrolita la 25-a de oktobro 2009.
  3. 2014-2015 Fundraising Report. Wikimedia Foundation (la 1-a de oktobro 2015). Arkivita el la originalo je 2016-01-24. Alirita 2016-04-24. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2016-01-24. Alirita 2016-04-24.
  4. Hern, Alex, "Head of Wikimedia resigns over search engine plans", The Guardian, la 26-a de februaro 2016.
  5. "Online-Enzyklopädie: Chefin der Wikipedia-Stiftung tritt zurück", Spiegel Online, la 26-a de februaro 2016.
  6. "Wikipedia editors force trustee to resign", Irish Examiner, la 28-a de januaro 2016. Arkivigite je 2016-01-29 per la retarkivo Wayback Machine Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2016-01-29. Alirita 2016-04-24.
  7. Podíl našeho klubu na Wikipedii slovake
  8. Jimmy Wales (la 20-a de junio 2003). Announcing Wikimedia Foundation. mail:wikipedia-l. Alirita la 26-a de novembro 2012.
  9. Florida Department of State, Division of Corporations. Wikimedia Foundation, Inc Record and Letters of Incoporation, Wikimedia Foundation, filed June 20, 2003
  10. Nair, Vipin, "Growing on volunteer power", Business Line, la 5-a de decembro 2005. Kontrolita la 26-a de decembro 2008.
  11. . Wikimedia Foundation Moving To Another Bay Area. The Tampa Tribune (la 25-a de septembro 2007). Arkivita el la originalo je la 28-a de decembro 2007.
  12. . Online Encyclopedia To Leave St. Petersburg For San Francisco. The Tampa Tribune (la 26-a de septembro 2007). Arkivita el la originalo je la 28-a de decembro 2007. Arkivigite je 2007-12-28 per la retarkivo Wayback Machine Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2007-12-28. Alirita 2016-04-24.
  13. Kim, Ryan. Wikipedia team plans move to San Francisco. San Francisco Chronicle (la 10-a de oktobro 2007).
  14. 14,0 14,1 14,2 Wikimedia Foundation, Inc. Financial Statements June 30, 2006, 2005 and 2004 (PDF). Wikimedia Foundation. Alirita la 26-a de novembro 2012.
  15. Microsoft Word – {F0900CC7-D37E-4CDF-95E3-B1F38D7DCD03}.doc (PDF). Alirita la 26-a de novembro 2012.
  16. Microsoft Word – 31935 SFO Wikimedia fs.doc (PDF). Alirita la 26-a de novembro 2012.
  17. Wikimedia Foundation, Inc. Financial Statements June 30, 2009 and 2008 (PDF). Wikimedia Foundation. Alirita la 26-a de novembro 2012.
  18. Wikimedia Foundation, Inc. Financial Statements June 30, 2010 and 2009 (PDF). Wikimedia Foundation. Alirita la 25-a de novembro 2012.
  19. Wikimedia Foundation, Inc. Financial Statements June, 2011 and 2010 (PDF). Wikimedia Foundation. Alirita 2015-10-25.
  20. Wikimedia Foundation, Inc. Financial Statements June, 2012 and 2011 (PDF). Wikimedia Foundation. Alirita la 26-a de decembro 2012.
  21. Wikimedia Foundation, Inc. Financial Statements June, 2013 and 2012 (PDF). Wikimedia Foundation. Alirita la 14-a de decembro 2013.
  22. 22,0 22,1 Wikimedia Foundation, Inc. Financial Statements June, 2015 and 2014. Wikimedia Foundation. Alirita la 26-a de novembro 2015.
  23. "Meeting of the Board / June 2021 / Minutes" (English). Wikimedia Foundation. June 1-2, 2021
  24. "Press Release Wikimedia Foundation, August 2017". Archived from the original on November 7, 2017. Retrieved October 30, 2017.
  25. "Raju Narisetti joins Wikimedia Foundation Board of Trusteess". Wikimedia Foundation. October 16, 2017. Archived from the original on October 20, 2017. Retrieved October 16, 2017.
  26. Esra'a Al Shafei joins Board Archived December 2, 2017, at the Wayback Machine, Wikimedia Diff, 1 December 2017
  27. "Board of Trustees". Wikimedia Foundation. Retrieved December 5, 2020
  28. "Bylaws - Wikimedia Foundation".
  29. Announcemnent of consultancy role for María Sefidari
  30. "About Wikimedia Foundation". wikimediafoundation.org.
  31. "Wikimedia Foundation reaches $100 million Endowment goal as Wikipedia celebrates 20 years of free knowledge". September 22, 2021.

Vidu ankaŭ

redakti

Eksteraj ligiloj

redakti