Biŝkeko

	Biŝkeko; (Frunze Фрунзе)
	kirgize Бишкек, ruse Бишкек
	urbo
Flago	Blazono
	Oficiala nomo: Бишкек
Lando	Kirgizio
Provinco	Provinco Ĉuj
Historiaj regionoj	Kirgiza SSR, KSŜ
Montaro	Tjanŝano
Konata loko	Placo Ala-Too
Bazaroj	Bazaro Dordoj, Bazaro Oŝ, Bazaro Alamudun
Rivero	Ĉu
Situo	Biŝkeko
- alteco	800 m s. m.
- koordinatoj	42° 52′ 29″ N 74° 36′ 44″ O / 42.87472 °N, 74.61222 °O (mapo)
Plej alta punkto
- alteco	900 m s. m.
Plej malalta punkto
- alteco	750 m s. m.
Areo	127,0 km² (12 700 ha)
Loĝantaro	1 022 000 (2009)
Denseco	8 047,24 loĝ./km²
Fondo	1878
Urbestro	Nariman Tiuleev
Horzono	UTC (UTC+6)
Poŝtkodo
Telefona antaŭkodo	+996 312
	Situo enkadre de Kirgizio Situo enkadre de Kirgizio
	Situo enkadre de Azio Situo enkadre de Azio
	Vikimedia Komunejo: Bishkek
	Retpaĝo: meria.kg

Koordinatoj: 42° 52′ 29″ N 74° 36′ 44″ O / 42.87472 °N, 74.61222 °O (mapo)

Biŝkeko (Biŝkek) estas la ĉefurbo kaj samtempe la politika, ekonomia kaj kultura centro de Kirgizio. Laŭ la stato de 2022 en la urbo vivis 1 120 827 loĝantoj sur areo de 127 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 8 825 loĝantoj/km².

Geografio redakti

Biŝkek situas en alto de 800 m super la marnivelo ĉe la norda parto de la ĝis 4 800 m altan Alajo-montokresto, pluiĝo de la montaro Tjanŝano. Norde de la urbo etendiĝas onda steparo ĝis preskaŭ al Kazaĥio. Proksime de la urbo fluas la rivero Ĉuj.

Historio redakti

La urbo evoluis el karavana ripozejo ĉe la silka vojo kondukanta tra la montaro Tjanŝano. En 1825 la uzbeka Ĥanpo de Kokand konstruis tie brikan fortikaĵon, kiun la rusaj soldatoj en 1862 okupis kaj detruis. La rusoj fondis tie garnizonon kaj la allogitaj rusaj kamparanoj eluzis la produkteman nigrateran grundon kaj la loko rapide disvolviĝis. En 1878 oni fondis tie la urbon Piŝpek.

En 1926 la urbo iĝis la ĉefurbo de la novfondita soveta Kirgizio kaj samtempe estis alinomita al Frunzǎ (ruse Фрунзе, Frunze) – laŭ Miĥail Vasiljeviĉ Frunză, kiu naskiĝis en Piŝpek kaj sukcese batalis en la Rusa Enlanda Milito en Centra Azio por la bolŝevismo.

Kun la sendependeco de Kirgizio rericevis la urbo sian malnovan nomon – en la kirgiza formo – kaj nomiĝas ekde tiam Biŝkek.

Nomo redakti

Kirgize la vorto biŝkek aŭ piŝpek signifas ujon por kumiso. Ekzistas multaj legendoj, kiuj provas pruvi rilaton inter la urbo kaj tia ujo. Sciencaj kalrigoj opinias, ke la nomo estiĝis per popoletimologia klarigo (interpretado) de malnova vorto pri Loko sube ĉe la monto.