Horní Bradlo

Municipo Horní Bradlo situas en Ĉeĥio, regiono Pardubice, distrikto Chrudim, en montetaro Fera montaro, en valo de la rivero Chrudimka, 6 km okcidente de la urbeto Trhová Kamenice, 8 km sudokcidente de la urbo Nasavrky, 10 km sudoriente de la urbo Seč, ĉe la ŝoseo n-ro 343 inter Seč kaj Svratka. Vivas ĉi tie 421 loĝantoj (2024). La vilaĝo estas agrabla ripozloko kaj vojkruciĝo de turismaj kaj cikloturismaj padoj.

Horní Bradlo
municipo
Kapelo de Virgulino Maria
Flago Blazono
Oficiala nomo: Horní Bradlo
Ŝtato	Ĉeĥio
Regiono	Regiono Pardubice
Distrikto	Distrikto Chrudim
Administra municipo	Nasavrky
Historia regiono	Bohemio
Montaro	Fera montaro
Rivero	Chrudimka
Situo	Horní Bradlo
- alteco	510 m s. m.
- koordinatoj	49° 48′ 09″ N 15° 44′ 40″ O (mapo)
Areo	20,33 km² (2 033 ha)
Loĝantaro	421 (2024)
Denseco	20,71 loĝ./km²
Unua skribmencio	1329
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MET (UTC+2)
Poŝtkodo	538 25, 539 53
NUTS 3	CZ053
NUTS 4	CZ0531
NUTS 5	CZ0531 571474
Katastraj teritorioj	4
Partoj de municipo	7
Bazaj setlejunuoj	7
Situo enkadre de Ĉeĥio Situo enkadre de Ĉeĥio
Vikimedia Komunejo: Horní Bradlo
Retpaĝo: www.hornibradlo.cz
Portalo pri Ĉeĥio

La najbaraj municipoj de la setlejo estas Bojanov, Seč, Krásné, Libkov, Trhová Kamenice, Hodonín, Rušinov kaj Libice nad Doubravou.

Historio

Domaro Bradlo estas unue rememorata en la jaro 1329, kiam ĝia origina posedanto, monaĥejo de Vilémov, devis vendi ĝin al sinjoroj de Lichtenburk. Post pluaj posedantoj, en la jaro 1715 Bradlo kaj Lipka fariĝis parto de sinjorejo Nasavrky.

Nomo de la vilaĝo Bradlo (Klifo) estis derivita de memstara roko, kiu estas sur okcidenta flanko de la domaro sur dekstra flanko de Chrudimka.

En la jaro 1867 komencis ĉi tie fabrikadon vitrofarejo de majstro Jan Rückel. La vitrofandejo ricevis nomon "Fandejo Vileminina" laŭ princino de Auersperg. Komence ĝi produktis nur krudan vitron, sed poste belegan kavan vitron kaj facetitan kristalon. La fabrikado daŭris ĝis la jaro 1944. Post la milito komenciĝis fabrikado de kristnaskaj ornamaĵoj, kies produktado plu daŭras. Oni eksportas ilin en multajn landojn de la mondo.

En la jaro 1879 oni konstruis en Bradlo bazan lernejon. Post baldaŭa alkonstruo ĝi konservis sian formon ĝis la jaro 1996, kiam ĝi estis nove rekonstruita.

Loĝantaro

Evoluo de nombro de loĝantoj

La datoj devenas el datumbazo de Vikidatumoj

Jaro	Loĝantoj
1869	1 264
1880	1 320
1890	1 258
1900	1 210
1910	1 157
1921	1 171

Jaro	Loĝantoj
1930	1 115
1950	848
1961	815
1970	725
1980	659
1991	573

Jaro	Loĝantoj
2001	476
2014	468
2016	459
2017	454
2018	450
2019	443

Jaro	Loĝantoj
2020	433
2021	430
2022	426
2023	420
2024	421

Partoj de municipo

• Horní Bradlo
• Dolní Bradlo
• Javorné
• Lipka
• Travná
• Velká Střítež
• Vršov

Vidindaĵoj

Kapelo

En la jaroj 1892 - 93, post morto de František Rükl, filo de fondinto de la vitrofarejo, lia edzino sinjorino Růžena Rüklová konstruigis sur monteto super Bradlo novgotikan kapelon de Sankta Maria kun familia kripto.

Naturrezervejo Polom

Sudoriente de Bradlo leviĝas poloma monteto, sur kies deklivoj situas naturrezervejo Polom kun restoj de fago-abia prarbaro. Gigantaj abioj havis cirkonferencon ĉirkaŭ ses metrojn kaj altecon pli ol kvidek metrojn. Falintaj arboj en diversaj ŝtupoj de malkombiniĝo gastigas multajn speciojn de fungoj kaj insektoj. Nestas ĉi tie driokopo nigra (Dryocopus martius) kaj tufparuo (Parus cristatus).

Ĉasista kasteleto

Kasteleto kaŝita meze de arbaroj apartenis al princo Auersperg.

Fortikaĵeto Lipka

Sur monteto sude de Bradlo estas domaro Lipka. Iam ĉi tie staris granda fortikaĵeto, kiu estis centro de sinjorejo Lipka. Familiaro Kustoš el Zubří kaj Lipka rekonstruigis ĝin je kastelo, konstruigis novan korton kaj familian kripton. De la fino de 18-a jarcento ne estis la kastelo prizorgata, servis kiel garbejo kaj tenejo. Post la dua milito mastrumadis tie agrikultura kooperativo.

En Lipka naskiĝis en la jaro 1864 ĉeĥa esperantisto Stanislav Schulhof.

Kripto en Lipka

Kripto de senjora kaj sinjora familiaro de Lipka troviĝas proksime de la kastelo en Lipka. Ĝi estas sur loko de estinta tombejo de Ĉeĥa frataro kaj en la jaro 1936 estis rekonstruita.

Memorinda arbo

Apud vojo al la kripto de familiaro Kustoš kreskas giganta tilio, kies aĝon oni taksas je 800 jaroj. Cirkonferenco de arbotrunko estas 800 cm.

Alnaro en Vršov

Proksime de domaro Vršov, apud vojo al Krásné, estas alna arbaro kun areo 18,5 ha, kiu estis proklamita nacia natura memoraĵo. Kreskas ĉi tie leŭkojo printempa (Leucojum vernum), primolo svelta (Primula elatior), mezereo (Daphne mezereum), ajlo ursa (Allium ursinum).

Kampanileto en Javorné

La kampanileto estas interesa per sia formo - la ĉefa kolono elstaras el ligna budeto sube. La kampanileto estas en listo de kulturaj memorindaĵoj.

Bibliografio

• Marek Podhorský: Pardubický kraj. Eldonis freytag & berndt, eldonejo en Prago en j. 2004.

Eksteraj ligiloj

• Paĝaro de mikroregiono Hlinsko Arkivigite je 2010-10-03 per la retarkivo Wayback Machine ĉeĥe
• Paĝaro de mikroregiono Centro de Železné hory ĉeĥe
• Mapo