Senstalinigo

politika programo en Sovetio far Ĥruŝĉov post la morto de Stalino

Senstalinigo (ruse: десталинизация, Destalinizacija) referencas al procezo de politika reformo en Sovetunio kiu okazis post la morto de la longdaŭra estro Jozefo Stalin en 1953. La reformoj konsistis el ŝanĝoj aŭ forigoj de ŝlosilaj institucioj kiuj estis helpinta Stalin teni la povon: la kulto al personeco kiu ĉirkaŭis lin, la stalinisma politika sistemo, kaj la Gulaga laborsistemo, ĉio el kio estis kreita kaj dominata de li mem kiel Ĝenerala Sekretario de la Komunista Partio, inter aliaj titoloj, el 1922 al 1952. Stalin estis sukcedita de kolektiva estraro post sia morto en Marto 1953, konsista el Georgi Malenkov, registarestro de Sovetunio; Lavrentij Berija, estro de la Ministerio de Internaj Aferoj; kaj Nikita Ĥruŝĉov, Unua Sekretario de la Centra Komitato de la Komunista Partio (KPSU). Tiuj homoj estis estintaj fidelaj stalinistoj, sed ili ankaŭ konis la troigoj per kiuj stalinismo estis minacante ĉiujn, eĉ la plej fidelajn, per arbitraj ekzekutoj. Ili tiele entreprenis procezon de malmuntado de la unupersona regado kaj de rehabilitigo de kelkaj personoj kiuj estis trafintaj nemerititajn suferojn.

Stalino kun Nikita Ĥruŝĉov kaj grupo de komsomolaj infanoj.

Nuntempaj historiistoj konsideras la komencon de Senstalinigo kiel grava ŝanĝo en la historio de Sovetunio. Ĝi ekis dum la Ĥruŝĉova Degelo. Tamen, ĝi pluis dum la Breĵneva periodo kaj pluis ĝis mezo de la 1980-aj jaroj, kiam ĝi akceliĝis denove pro la politikoj de perestrojko kaj glasnost sub Miĥail Gorbaĉov.

Praktiko redakti

Liberigo de Gulag-malliberuloj kaj malkondamno redakti

Jam en 1953, dum la periodo kiam Brenti Beria estris la sekurecservosistemo, la laŭpaŝa liberigo de Gulag-malliberuloj komenciĝis.Konforme al la ordono de amnestio de la 27-a de marto 1953, proksimume duono (ĉirkaŭ 1,2 milionoj da malliberuloj) estis liberigitaj, plejparte malliberuloj kies malliberigo estis ĝis kvin jaroj. Inter tiuj liberigitaj estis preskaŭ neniuj politikaj malliberuloj.

Dum la periodo 1954-1956, proksimume 300,000 politikaj malliberuloj estis liberigitaj, kaj la nombro da politikaj malliberuloj estis reduktita al proksimume 114,000. Komence de 1956, la nombro da malliberuloj unuafoje estis malpli ol miliono. Samtempe kun la liberigo de la malliberuloj, komisionoj komencis funkcii por malkondamni la akuzitojn. Miloj da malliberuloj estis malkondamnitaj post siaj mortoj. Kelkaj altrangaj NKVD-estraranoj estis akuzitaj je disciplinaj malobservoj, nedeca konduto de enketoj kaj eĉ kontraŭŝtataj agadoj. Kelkaj estis ŝargitaj kaj eĉ ekzekutitaj, kelkaj estis emeritaj.

Renomado de urboj nomitaj laŭ Stalin redakti

Dum la regado de Stalin multaj lokoj estis nomitaj laŭ li. Jen kelkaj ekzemploj de urboj al kiuj la origina petrolo estis resendita:

Samtempe oni malmuntis statuojn de Stalino, kiuj estis metitaj sur la urbaj placoj, kaj la nomoj de multaj fabrikoj kaj stratoj estis ŝanĝitaj. La sovetia himno, kies kantoteksto inkluzivis mencion de Stalin, komencis esti prezentita senvorte kaj nur melodio estis ludita.

Ĉiuj multaj muzeoj establitaj ĉie en Sovetunio kaj dediĉitaj al Stalin estis fermitaj, krom la muzeo en la urbo kie li estis naskita, Gurio.

Vidu ankaŭ redakti