Nikita Ĥruŝĉov

Nikita Ĥruŝĉov
Persona informo
Naskiĝo	3-an de aprilo 1894; en Kalinovka, Khomutovsky District, Kursk Oblast, Kursk Governorate, Rusia Imperio
Morto	11-an de septembro 1971 (77-jara); en Moskvo, Rusia Soveta Federacia Socialisma Respubliko, Sovetunio
Mortokialo	korinfarkto
Tombo	Novodeviĉje tombejo
Lingvoj	rusa lingvo
Ŝtataneco	Russian Soviet Federative Socialist Republic • Rusia Imperio • Sovetunio
Alma mater	Industrial Academy • Donetsk National Technical University
Subskribo
Familio
Edz(in)o	Nina Khrushcheva
Infanoj	Sergei Khrushchev • Leonid Khrushchev • Julia Khrushcheva • Rada Adzhubey
Profesio
Profesio	politikisto • militisto
v • d • r

Nikita Sergejeviĉ Ĥruŝĉov (ruse Никита Сергеевич Хрущёв; naskiĝis la 3-an ^[jul.]/ 15-an de aprilo 1894^[greg.], mortis la 11-an de septembro 1971 en Moskvo) estas sovetia politikisto kaj partia gvidanto, membro de la Komunista partio de Sovetunio ekde 1918. Inter 1953 kaj 1964 li estis ŝtatestro de Sovetunio, inter 1958 kaj 1964 li estis samtempe Prezidanto de Konsilio de Ministroj de Sovetunio.

De la maldekstro Nikita Sergejeviĉ Ĥruŝĉov dum la milit-operacoj ĉe la fronto de Stalingrado dum la Dua Mondmilito

Enhavo

MildigoRedakti

Ĥruŝĉov estis reforma politikisto, kies regado poste rekonata kiel mildiga periodo post la regado de Stalin.

Nikita Sergejeviĉ Ĥruŝĉov kaj Jozefo Stalin

Nikita Sergejeviĉ Ĥruŝĉov kaj Richard Nixon, 1959

Nikita Sergejeviĉ Ĥruŝĉov John F. Kennedy en Vieno, 1961

Interalie Ĥruŝĉov iniciatis reformojn de lega sistemo, plibonigis rilatojn kun kapitalismaj landoj (kaj malbonigis rilatojn kun Ĉinio ĝis preskaŭ milito), amnestiis plejparton de politikaj malliberigitoj. Grandan enlandan famon al li donis la unua programo pri konstruado de loĝejoj (ĉefe kvinetaĝaj domoj kun malgrandaj apartamentoj) kaj liberigo de viktimoj sub la reĝimo de Stalin.

Kelkaj reformoj de Ĥruŝĉov estis tro aŭdacaj kaj fiaskis pro sia neellaboriteco. Ekzemple, post vizito al Usono li ege ekŝatis ideon pri kultivado de maizo, rezulte de kio oni komencis kreskigi maizon eĉ en tiel nordaj regionoj kiel Karelio aŭ Kazaĥio, certe sen granda sukceso. En aliaj regionoj, tamen, maizo estis bona trovo por manĝigi bruton kaj produkti maizaĵojn por nutra industrio.

Li planis eĉ pliajn reformojn kaj novan konstitucion, laŭ kiu, interalie, okazus divido de partio kaj ŝtato, enkonduko de parte merkataj ekonomiaj mekanismoj ks. Li ne sukcesis fari ĉion ĉi, ĉar kunveno de la Centra Komitato deprenis lin de ĉiuj postenoj pretekste de lia malbona sanstato. Tiel Ĥruŝĉov iĝis unu el du sovetiaj gvidantoj, kies fino de regado ne koincidis kun la morto (la dua estas Miĥail Gorbaĉov).

DiskursojRedakti

Pri la kulto de personeco kaj ĝiaj konsekvencoj (1956)Redakti

Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Pri la kulto de personeco kaj ĝiaj konsekvencoj.

Unu el liaj famaj paroladoj estas parolado dum la 20-a kongreso de Komunista Partio de Sovetunio en 1956. Tra tiu parolado en partia kongreso, Ĥruŝĉov oficiale kritikis diktaturojn kaj krimojn sub regado de Josif Stalin. La parolado grande influis al aliaj socialismaj ŝtatoj, kiuj gvidiĝis sub la Stalinismo. Poste tiu parolado simboligis komencon de politika degelo en Sovetunio.

Parolado en UN (1956)Redakti

Fama okazo dum la regado de Ĥruŝĉov estis lia parolado antaŭ UN en 1960, en kiu li ŝajnigas perdi la memregon, demetas sian ŝuon, kaj frapas per ĝi sur la katedro. Tiu "perdo de memrego" tamen estis tute planita. Li estis eĉ kunportinta 3an ŝuon por sia mistifiko. La mesaĝo estis "Se mi tiel facile perdas la memregon, atentu! Mi eble perdos same facile la memregon kaj puŝos la ruĝan butonon de la nukleaj armiloj".^[1]