Nengatua lingvo

La Nengatua lingvo lingvo, ofte literumis _Nhengatu_, estas ankaŭ sciata per la Portugala (nomoj, nomas) _língua_ _geral_ da _Amazônia_ kaj _língua_ _geral_ _amazônica_, ambaŭ signifo "_Amazonian_ (Generalo, Ĝenerala) Lingvo," aŭ (eĉ, ebena, para) per la Latina _lingua_ _brasilica_ (Brazila Lingvo). Ĝi estas _Amerindian_ lingvo de la Tupi-Gvarania sub-familio aktuale (dirita, parolata) per (pri, ĉirkaŭ) 30,000 popolo en la Supra _Rio_ Negra (regiono, regiono (geografio)) de _Amazonas_ (ŝtato, stato, stati), en la Brazila Amazono, kaj en najbarantaj porcioj de Kolombio kaj Venezuelo. Ĝi estas la indiĝena lingvo de la (area, areaĵa, areala) landa loĝantaro, kaj ĝi estas ankaŭ uzita as komuna lingvo de komunikado inter Hindaj kaj ne-Hindaj, kaj inter Hindaj de malsamaj triboj. Ĝia uzi estas ankaŭ vojo por iu de la aŭtoĥtonaj popoloj kiu havi perditaj iliaj originalaj lingvoj al atesti ilia etna idento, as ĉe la _Barés_, la _Arapaços_, kaj aliaj. En 2003, ĝi (konkeris, gajnita) la statuso de oficiala lingvo flanke de Portugala en la municipo de _São_ Sankta Gabrielo da _Cachoeira_, kiu estas pli granda ol kelkaj U.S. ŝtatoj, kvankam _sparsely_ loĝata.

Nengatua lingvo, Moderna Tupia
ñe'engatú
lingvo • moderna lingvo
Língua Geral
Parolata en	Brazilo, Kolombio, Venezuelo
Parolantoj	3,000 (Brazilo, 1 998), 30,000 (Kolombio), 2,000 (Venezuelo)
Skribo	Latina alfabeto
Lingvistika klasifiko
_Tupian_ _Tupí_-_Guarani_ Subgrupo III
Lingvaj kodoj
Lingvaj kodoj
ISO 639-2	tup
ISO 639-3	yrl
Glottolog	nhen1239
Angla nomo	Nheengatu
Franca nomo	nheengatu
ISO 639-3 yrl	_Nhengatu_

Nengatua lingvo devenis en norda Brazilo en la 17-a jarcento as lingvafrankao normigis per _Jesuits_ de la vortoprovizo kaj prononco de la _tupinambá_ dialekto, kiu estis adaptita enen gramatika kadro bazita sur Portugala. Multaj (pruntaĵoj, pruntaĵas, pruntantaj, pruntvortoj, pruntvortas) estita farita de (tiu, ke, kiu) lingvo kaj de Hispana por la multaj (objektoj, objektas) kaj (konceptoj, konceptas) kontraŭa al la _tupinambá_. La _Jesuits_ (nomita, vokis) ilia kreado ie’_engatu_, kiu (meznombroj, signifas) "bona lingvo", sed erudiciuloj hodiaŭ voka ĝi Malnova Tupia.

Je ĝia alto en la 18-a jarcento, ĝi estis la domina (dirita, parolata) lingvo (rekte tra, entute) Brazila vasta teritorio, flanke de ĝia proksime (rilatanta, parenca, rilata) suda kopio, la _língua_ _geral_ _paulista_, as ĝi estis uzita ne nur per Hindaj kaj misiistoj sed ankaŭ as ĉiutaga lingvo per _settlers_ de Eŭropa _ancestry_. Ĝia deklinacii baldaŭ komencita, tamen, as enmigrado de Portugalio (multigis, pligrandiĝita), kaj ĝi suferis severa blovi kiam ĝi estis (anatemita, forbarita, malpermesita) per la Markizo de _Pombal_ per virto de ĝia asocio kun la _Jesuits_, de kiu li forpelis de ĉiuj Portugalaj teritorioj.

La tre elviva de Nengatua lingvo, (eĉ, ebena, para) en multa malkreskigita (ŝtato, stato, stati), estas surprizanta, kaj provizas indikaĵo de la lingva imanenta forteco, (ekde, ĉar, pro tio ke) ĝi suferis jarcentoj de _repression_, kaj ankaŭ ĉar la popolo de la Supra _Rio_ Negra originale spokaj lingvoj ne (rilatanta, parenca, rilata) al ĝi.

_Aside_ de la _aforementioned_ _língua_ _geral_ _paulista_, nun estinginta, Nengatua lingvo estas ankaŭ proksime (rilatanta, parenca, rilata) al Paragvaja _Guarani_, kiu malproksime de estante estinginta estas la plej larĝe (dirita, parolata) lingvo en (tiu, ke, kiu) lando kaj unu de ĝiaj oficialaj lingvoj. Laŭ iuj fontoj, Nengatua lingvo kaj _Guarani_ estas reciproke _intelligible_.

Vidu ankaŭ

• Malnova Tupia
• _Língua_ _Geral_
• _Guarani_
• Tupia popolo

Referencoj

• _Instituto_ _Socio_-_Ambiental_
• Ethnologue Raporto por _Nhengatu_

Eksteraj ligiloj

• Nengatua lingvo: _léxico_, _textos_, _midia_ e _outros_ (ligoj, ligas)
• _INPA_ - _Núcleo_ de _Pesquisas_ em _Ciências_ _Humanas_ e _Sociaita_
• "UMA hoketo (supersigno) _história_ da _língua_ tupia, _língua_ fari _tempo_ _que_ o _Brasil_ epoko _canibal_"
• "Nengatua lingvo e _dialeto_ _caipira_"
• _Etnolinguistica_._Org_: _lista_ de _discussão_ _sobre_ _línguas_ _indígenas_ _sul_-_americanas_
• (Nov-Jorkio, Novjorko) (Tempoj, Fojoj) artikolo