Aŝĥabado

Ĝemelurboj
	Ankaro • Albuquerque • Bamako • Ateno • Kievo • Biŝkeko • Aktau vd

	Aŝĥabado
	turkmene: Aşgabat, ruse: Ашхабад, perse: عشق آباد Ešq-âbâd
	urbo
	Vojo de neŭtraleco
Flago	Blazono
administraj unuoj de Turkmenio • urbo • unua-nivela administra teritoria unuo • urbego
Ĝemelurboj
	Ankaro • Albuquerque • Bamako • Ateno • Kievo • Biŝkeko • Aktau vd
	Oficiala nomo: Aşgabat
Lando	Turkmenio
Provinco	Provinco Ahal
Historiaj regionoj	Turkmena SSR, KSŜ
Montaro	Kopetdago
Situo	Aŝĥabado
- alteco	219 m s. m.
- koordinatoj	37° 56′ 24″ N 58° 23′ 17″ O / 37.94000 °N, 58.38806 °O (mapo)
Loĝantaro	909 000 (2009)
Dezerto	Karakumo
Fondo	1818
Urbestro	Azat Biliŝov
Horzono	UTC (UTC+5)
Poŝtkodo
Telefona antaŭkodo	+993-12
	Aŝĥabado (Aŝgabato)
	Situa mapo de Aŝĥabado
	Aŝĥabado (Turkmenio)
	Situo enkadre de Turkmenio
	Aŝĥabado (Azio)
	Situo enkadre de Azio
	Vikimedia Komunejo: Aşgabat
	Retpaĝo: ashgabat.gov.tm/en/
	v • d • r

Aŝĥabado^[1]^[2], eventuale ekde 1991 ankaŭ esperantlingve nomebla Aŝgabato^{[mankas fonto]} (turkmene Aşgabat) estas la ĉefurbo de Turkmenio.

Nokta panorama vido de la urbocentro je 2010

Koordinatoj: 37° 56′ 24″ N 58° 23′ 17″ O / 37.94000 °N, 58.38806 °O (mapo)

Laŭ la stato de 2022 en la urbo Aŝĥabado vivis 1 030 063 loĝantoj sur areo de 765 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 1 346 loĝantoj/km². Kompare kun 797 900 loĝantoj (en 2005), ĝi estas la plej granda urbo de la lando.

Ĝi situas en oazo de la dezerto Karakumo, ĉe la piedoj de Kopetdago, proksime al la limo de Irano.

En la urbo funkcias flughaveno, maŝinindustrio, elektrotekniko, teksaĵa kaj nutraĵa industrio. Ĝi estas kultura centro kun universitatoj, altlernejoj, teatroj, muzeoj kaj zoo.

Historio

La urbo evoluis ĉirkaŭ rusa milita apogejo, kiu estis establita en 1881 ĉe krucpunkto de pliaj karavanaj vojoj. Post aliĝo al la Transkaspia Fervojo, kiu interligas Kazaĥion kaj Uzbekion kun la Kaspia Maro, la urbo disvastiĝas daŭre ekde 1885. Inter 1919-1927 la urbo portis la nomon Poltorack.

En 1924, Aŝĥabado iĝis ĉefurbo de la Turkmena Soveta Socialisma Respubliko ene de Sovetunio. Okaze de grava sismo la 5-an de oktobro en 1948, la urbo tute detruiĝis, sed poste estis rekonstruita. En 1962, Aŝĥabado alligiĝis al la Karakuma kanalo. Tiu kanalo estas unu el la plej longaj surmonde kaj estas provizita el 600 kilometrojn oriente fluanta rivero Amudarja.

Post sendependiĝo de Turkmenio la 27-an de oktobro de 1991, Aŝĥabado iĝis la ĉefurbo de la regno.

Vidindaĵoj

Plimulto de la historiaj konstruaĵoj ruiniĝis dum la tertremoj (ĉefe en 1948). La centron de Aŝĥabado karakterizas ŝtalbetonaj kaj vitraj konstruaĵoj, kiuj do estas sismorezistaj.

Aparte vidindas la muzeoj pri plastikaj artoj, etnografio kaj historio; sed ankaŭ la botanika ĝardeno.