Eskimoj
Eskimoj estas kolektnomo por la arktaj popoloj de la norda polusregiono. Oni taksas, ke ili nombras je ĉirkaŭ 180 000 homoj (2021).[1]
-
La inuktituta lingvo en Kanado -
Skulptarto en Nunavuto, Kanado -
Skulptarto en Nunavuto, Kanado -
Okulaparato de eskimo -
Inuita virino, 1907 -
Olduloj de la eskimoj -
Palaugaaq (bannock) de la inuita kuirarto -
Tradiciaj vestaĵoj de inuitoj -
Korbo de eskimo -
Pratempa loĝloko de inuitoj, nome iglo
| Eskimoj | |
|---|---|
 | |
| popolo • etno | |
| popolo | |
| Suma populacio | |
| 170 000 | |
| Ŝtatoj kun signifa populacio | |
| Lingvo(j) | |
| eskim-aleuta lingvaro • rusa lingvo • angla lingvo • dana lingvo | |
| Religio | |
| luteranismo • paganismo | |
Nomoj
redaktiLaŭ ilia propra nomado oni devas distingi almenaŭ kvin grupojn, kiuj parolas malsamajn, tamen proksime parencajn lingvojn:
- la jupikoj en sudokcidenta Alasko (ĉ. 30 000) kaj en la plej nordorienta parto de Siberio (plejparte sur la ĉukĉo-duoninsulo) (ĉ. 15 000),
- la inupiatoj en nordokcidenta Alasko (ĉ. 10 000),
- la inuvialuitoj en nordokcidenta Kanado (ĉ. 30 000),
- la inuitoj en nordcentra kaj nordorienta Kanado (ĉ. 30 000),
- la kalaallitoj sur Gronlando (ĉ. 50 000).
"Eskimo" laŭ la hodiaŭa maĵoria opinio de lingvistoj venas el la lingvo de najbaraj Kri- kaj Algonkin-indianoj. R. H. Ives Goddard de la institucio Smithsonian'a derivis la vorton de formo "ajaskimeŭ", t.s. "faranto de neĝŝuoj". La antaŭa klarigo de "eskimo" kiel "viandomanĝanto" aŭ "nekuirita-fiŝomanĝanto" hodiaŭ ne plu estas akceptita, tamen tiu misa interpretado kaŭzis intertempan malakcepton de la vorto "eskimo" inter politike-ĝustemaj persongrupoj. La proponita anstataŭiga nomado "inuito" ne taŭgas por ĉiuj eskimoj ĉar temas pri nur unu grupo el pluraj. La internacie konata kooperativo de Kabo Dorset en la Nunavut-teritorio ekde sia fondiĝo ĝis hodiaŭ senŝanĝe nomas sin "West Baffin Eskimo Cooperative (WBEC)“, t.e. Okcidenta Baffin Eskimo-Kooperativo.
Eskimoj en Esperanto
redaktiMarjorie Boulton, en sia mikspota libro Faktoj kaj fantazioj, dediĉas ties 15an ĉapitron "Fabeloj de la Eskimoj" al komentoj pri tiu popolo; poste ŝi rakontas interesan fabelon pri virino kiu adoptas urson; dua fabelo temas pri kiel korvo estas nigra en konflikto kun ansero.[2]
Notoj
redakti- ↑ Inuitoj prezentataj. (2021). Inuit Circumpolar Council (ICC). https://www.inuitcircumpolar.com/
- ↑ Marjorie Boulton, Faktoj kaj fantazioj, progresiga libro, Universala Esperanto-Asocio, Roterdamo, 1984, dua eldono 1993. Paĝoj 127-132.