Paul Sacher
Paul Sacher (naskiĝinta la 28-an de aprilo 1906 en Bazelo; mortinta la 26-an de majo 1999 samurbe) estis svisa orkestrestro kaj mecenato.
| Paul Sacher | |
|---|---|
.jpeg)
| |
| Persona informo | |
| Naskiĝo | 28-an de aprilo 1906 en Bazelo |
| Morto | 26-an de majo 1999 (93-jaraĝa) en Bazelo |
| Tombo | Friedhof am Hörnli (en)  
|
| Lingvoj | norma germana lingvo en Svislando • bazela dialekto |
| Ŝtataneco | Svislando
|
| Familio | |
| Edz(in)o | Maja Sacher (en)
|
| Okupo | |
| Okupo | dirigento komponisto muzikinstruisto
|
Vivo
redaktiSacher studis muziksciencon ĉe Karl Nef kaj orkestrodirektadon ĉe Felix Weingartner kaj elpaŝis jam tiutempe kiel fondinto de la Bazela Ĉambrorkestro kaj de la bazela loka grupo de la Internacia Societo por Nova Muziko. Sacher geedziĝis en 1934 kun Maja Hoffmann-Stehlin, vidvino de Emanuel Hoffmann, filo de Fritz Hoffmann-La Roche, fondinto de la samnoma farmaciaĵo-produktanto Hoffmann-La Roche. La monrimedoj ligitaj kun tio ebligis al li subteni gravajn, ofte ankaŭ amikajn komponistojn kiel Béla Bartók, Igor Stravinskij, Anton Webern kaj Alfredo Casella per mendoj de komponaĵoj; per tio li decide antaŭenigis la muzikon de la 20-a jarcento. La Fondaĵo Paul Sacher, kiun li fondis, nuntempe prizorgas la postlasaĵojn de komponistoj kiel Igor Stravinski kaj Anton Webern.
Sacher direktis kiel orkestrestro ankaŭ unuajn prezentadojn de la verkoj subtenataj de li, ekzemple en 1937 „Muziko por arĉinstrumentoj, frapinstrumentaro kaj celesto“ de Bartók, en 1940 „Simfonia peco por arĉorkestro“ de Ernst Krenek, en 1947 la „Concerto en Ré“ de Strawinski, en 1958 „Sonata per archi“ de Hans Werner Henze.
Aliaj mendoprenantoj estis Boris Blacher, Henri Dutilleux, Wolfgang Fortner, Cristóbal Halffter, Paul Hindemith, Heinz Holliger, Arthur Honegger, Jacques Ibert, Witold Lutosławski, Gian Francesco Malipiero, Frank Martin, Bohuslav Martinů, Peter Mieg, Wolfgang Rihm, Rolf Urs Ringger, Michael Tippett, Sándor Veress kaj aliaj.[1] Al la malfruromantisma muziko de Richard Strauss Sacher ne havis rilaton, tamen li donis al li la mendon por la „Metamorphosen für 23 Solostreicher“, por helpi lin en lia ekonomia kaj financa mizero post la kolapso de Germanujo pro la Dua Mondmilito; la verkon unuafoje prezentis je la 25-a de januaro 1946 la Collegium Musicum Zürich.[2]
En 1933 Paul Sacher fondis la Schola Cantorum Basiliensis. En 1941 sekvis la fondado de Collegium Musicum Zürich.
Klaran omaĝon lia sistema antaŭenigo de moderna muziko spertas ankaŭ en la lastaj ĉapitroj de la romano Doktor Faustus de Thomas Mann, okaze de prezentado de la romanheroo Adrian Leverkühn (kiu en si unuigas trajtojn de Mahler kaj Schönberg) en Svisujo.
Referencoj
redaktiLiteraturo
redakti- Jürg Erni: Paul Sacher – Musiker und Mäzen. Schwabe, Bazelo 1999, ISBN 3-7965-1096-5.
- Christoph Keller: Die verhinderte Festschrift: Paul Sacher zum 80. Geburtstag. En: Magma. 7/8, 1986.
- Ulrich Mosch (eldoninto): Paul Sacher – Facetten einer Musikerpersönlichkeit. Paul Sacher Stiftung, Bazelo 2006, ISBN 3-7957-0454-5.
- Lesley Stephenson: Symphonie der Träume – Das Leben von Paul Sacher. Rüffer & Rub, Zuriko 2001, ISBN 978-3-907625-00-2.
Eksteraj ligiloj
redakti- Informoj pri Paul Sacher en katalogo de la Germana Nacia Biblioteko (germane)
- Sacher, Paul en la Historia Leksikono de Svislando (germane, france, itale)
- Biografio de Paul Sacher[rompita ligilo] sur la Retpaĝo de la Fondaĵo Paul Sacher