Pensilvanigermana dialekto

origino: el la palatinata
skribo: latina (1. Bufintona-Barba-Bima sistemo, 2. Ohia sistemo)
specimeno: la Patro Nia:

Pensilvanigermana dialekto
Deitsch /dajĉ/ aŭ /deĉ/
Parolata en Usono, kaj Kanado
Parolantoj 148 000
Denaskaj parolantoj 300 000 pensilvanigermanoj (100% parolas ankaŭ la anglan)
Skribo latina
Lingvaj kodoj
Lingvaj kodoj
  ISO 639-3 pdc
  Glottolog penn1240
Angla nomo Pennsylvania German
Franca nomo allemand de Pennsylvanie
Vikipedio
Wikidata-logo.svg
Information icon.svg
vdr
Unsah Faddah im Himmel,
dei nohma loss heilich sei,
Dei Reich loss kumma.
Dei villa loss gedu sei,
uf di eaht vi im Himmel.
Unsah tayklich broht gebb uns heit,
Un fagebb unsah shulda,
vi miah dee fagevva vo uns shuldich sinn.
Un fiah uns naett in di fasuchung,
avvah hald uns fu'm eevila.
Fa dei is es Reich, di graft,
un di hallichkeit in ayvichkeit.
Amen.

La pensilvanigermana dialekto estas parolata en Usono kaj Kanado de ĉirkaŭ 300 000 pensilvanigermanoj. La plejmulto el ili vivas en la Usonaj ŝtatoj Pensilvanio, Indianao, kaj Ohio. En Kanado, la parolantoj de la pensilvanigermana vivas en Ontario. En 1993 la Nova testamento estis tradukita en tiun lingvon.

La originaj parolantoj de la pensilvanigermana lingvo enmigris al Pensilvanio el Alzaco, Palatinato kaj Svislando. La pensilvanigermana similas multe al la dialektoj palatinataj. Hodiaŭ la parolantoj de la pensilavanigermana ofte uzas vortojn el la angla lingvo.

La plejmulto el la parolantoj hodiaŭ apartenas al sektoj kristanaj konservativaj kaj anabaptistidaj: la amiŝoj kaj la menonitoj kaj la "Old German Baptist Brethren" fondita fare de Alexander Mack

En kelkaj kanonoj la parolantoj apartenas ankoraŭ al luteraj, reformita-ekleziaj kaj aliaj ne-anabaptistaj sektoj tamen en ĉi tiuj komunumoj la lingvo rapide malaperas. La infanoj de ĉi lastaj komunumoj ne lernas plu la pensilvanigermanan hejme malgraŭ multaj lastatempaj kaj nuntempaj klopodoj savi kaj reinstrui la lingvon.

LiteraturskribintojRedakti

B - G
Ernest Waldo Bechtel - John Birmelin - Richard Druckenbrod - Henry Lee Fisher - Ralph Samuel Funk - Russell Wieder Gilbert - Ezra Grumbine - Lee Light Grumbine
H - L
Earl C. HAAG - Henry Harbaugh - J. Max HARK - Thomas Hess Harter - Hank Hershberger - Abraham Reeser Horne - Paul Brendle Horning - Isaac R. Horst - Clarence Francis Iobst - Eli Keller - Irwin Ray Klinger - Joseph Horst Light
M - Z
Harvey Monroe Miller - Lloyd A. Moll - Charles Christopher More - Pierce Edward Swope - Edwin Gehman Weber - Louise Adeline Weitzel - Paul Richard Wieand - Astor Clinton Wuchter - Charles Calvin Ziegler

PopolkantojRedakti

Du, du liegscht mir im Hazen,
Du, du liegscht mir im Sinn;
Du, du machscht mir viel Schmazen,
Du weescht net wie gut ich dir bin;
Ya, ya, ya ,ya! Du weescht net wie gut ich dir bin.

Kantonoj kie la pensilvanigermana estas parolataRedakti

Flago-de-Kanado.svg Kanado

  • Waterloo
  • Grey
  • Bruce
  • Oxford
  • Perth
  • Wellington
  • Elgin
  • Renfrew


Flag of Pennsylvania.svg Pensilvanio

  • Berks
  • Lehigh
  • Northampton
  • Centre
  • Juniata
  • Lancaster
  • York
  • Schulykill
  • Crawford
  • Somerset
  • Mercer
  • Lawrence
  • Jefferson
  • Indiana
  • Clinton
  • Lycoming
  • Montour
  • Mifflin
  • Cumberland
  • Franklin
  • Lebanon
  • Chester
  • Bucks
  • Dauphin
  • Snyder
  • Perry
  • Cambria
  • Montgomery
  • Union
  • Blair


Flag of Indiana.svg Indianio

  • Elkhart
  • Lagrange
  • Allen*
  • Adams*
  • Daviess
  • Martin
  • Marshall
  • Kosciusko
  • Jay
  • Howard
  • Miami
  • Newton


Flag of Ohio.svg Ohio

 
Flag of Wisconsin.svg Viskonsino

  • Barrion
  • Taylor
  • Marathon
  • Oconto
  • Shawano
  • Portage
  • Clark
  • Eau Claire
  • Buffalo
  • Trempealeau
  • Monroe
  • Sauk
  • Columbia
  • Green
  • Rock
  • Waushara
  • Cushton
  • Lafayette

 
Flag of Wyoming.svg Nov-Jorkio

  • Albion
  • Chautauqua
  • Cattaraugus
  • Allegany
  • Steuben
  • Seneca
  • Wayne
  • Herkimer
  • Montgomery
  • St. Lawrence
  • Lewis

 
Flag of Michigan.svg Miĉigano

  • Oscoda
  • Hillsdale
  • St. Joseph

 
Flag of Missouri.svg Misurio

  • Randolph
  • Daviess
  • Pike
  • Lawrence
  • Henry
  • Pettis
  • Webster


Flag of Maryland.svg Marilando

  • Garett
  • Saint Mary's
  • Somerset


Flag of Iowa.svg Iovao

  • Buchanan
  • Henry
  • Washington
  • Jackson
  • Davis
  • Howard


Flag of Illinois.svg Ilinojso

  • Woodford
  • Tazewell
  • Moultrie
  • Douglas
  • Crawford


Flag of Minnesota.svg Minesoto

  • Fillmore


Flag of Kansas.svg Kansaso

  • Reno
  • Anderson


Flag of Tennessee.svg Tenesio

  • Lawrence

 
Flag of Oklahoma.svg Oklahomo

  • Mayes
  • Custer

Flag of Delaware.svg Delavaro

  • Kent

 
 
Flag of Kentucky.svg Kentukio

  • Crittenden
  • Hart
  • Todd
  • Casey
  • Lincoln

 
Flag of South Dakota.svg Suda Dakoto

  • Hutchinson


Flag of Virginia.svg Virginio

  • Rockingham
  • Shenandoah
  • Augusata
  • Frederick
  • Spottsylvania


Flag of West Virginia.svg Okcidenta Virginio

  • Pendleton (German Valley)


Flag of Oregon.svg Oregono

  • Polk
  • Marion


Flag of Texas.svg Teksaso

  • Bee


Flag of Montana.svg Montano

  • Lincoln


Flag of Florida.svg Florido

  • Sarasota

Eksteraj ligilojRedakti