Periklo
Periklo (greke Περικλής, Periklés, naskiĝis antaŭ aŭ en la jaro 490 a.K., mortis dum septembro 429 a.K.) estis inter la gvidaj politikistoj de la urboŝtato Ateno kaj de antikva Grekio dum la 5-a jarcento a.K.. Li signife progresigis la konstruon de la atika demokratio, la sekurigon de la hegemonio de Ateno en la Atika Mara Ligo (aŭ Delosa Ligo) kaj la realigon de impresa konstrua programo sur la Akropolo de Ateno.
| Periklogreke Περικλής | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Busto de Periklo, romia kopio laŭ antikva greka originalo, vatikanaj muzeoj
| |||||
| Persona informo | |||||
| Περικλῆς | |||||
| Naskiĝo | 2-an de decembro 2003 en Ateno | ||||
| Morto | en Ateno | ||||
| Mortis pro | Naturaj kialoj  vd
| ||||
| Mortis per | Epidemio de Ateno vd
| ||||
| Religio | religio en Antikva Grekio vd | ||||
| Lingvoj | antikva greka vd | ||||
| Ŝtataneco | Antikva Ateno vd
| ||||
| Familio | |||||
| Dinastio | Alcmaeonidae • Buzygae vd | ||||
| Patro | Xanthippus (en)  vd
| ||||
| Patrino | Agariste (en) vd
| ||||
| Gefratoj | Ariphron (en) vd
| ||||
| Edz(in)o | Aspasia (en) (445 a. K.–) Pericles' first wife (en) (–445 a. K.) vd
| ||||
| Infanoj | Pericles the Younger (en) (  Aspasia (en) )Paralus (en) ( Pericles' first wife (en) )Xanthippus (en) ( Pericles' first wife (en) ) vd
| ||||
| Profesio | |||||
| Alia nomo | Ολύμπιος vd | ||||
| Okupo | politikisto oratoro ŝtatreprezentanto militisto army officer (en) vd
| ||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Periklo havis tian influon sur atena socio ke Tucidido, lia nuntempa historiisto, salutis lin kiel "la unua civitano de Ateno." Periklo turnis la atenan maramean konfederacion en atenan imperion, kaj gvidis siajn samlandanojn en la unuaj du jaroj de la Peloponeza Milito. La periodo kiam li gvidis Atenon, de proksimume 461 a.K al 429 a.K., estas konata kiel la "Epoko de Periklo", kvankam en kelkaj kazoj tiu esprimo ankaŭ inkludas jarojn jam la Persaj Militoj kaj same malfrue kiel la komenco de la venonta jarcento.
Kiel konstanta posedanto de la stratega posteno de Atiko, la plej signifa elekta ofico en la demokratiĝinta socio de la regiono, la brila retorikisto Periklo preskaŭ ĉiam sukcesis gajni la subtenon de la atika parlamento (greke ἐκκλησία, ekklēsía) por siaj projektoj. En tiu elstara pozicio li ankaŭ esence kunrespondecis pri la pliakriĝo de la politikaj tensioj kun la urboŝtato Sparto kaj ties aliancanoj en la Peloponeza Ligo, kiu kulminis en la Peloponesa Milito kaj la sekva perdo de la hegemonia pozicio de Ateno.
Periklo apogis arton kaj literaturon; ĉi tio estas ĉefa kialo kial Ateno estas konsiderita la eduka kaj kultura centro de Antikva Grekio. Li komencis ambician projekton kiu konstruis la plej multajn el la daŭre pluvivaj strukturoj sur la Akropolo (inkluzive de la Partenono). Tiu ĉi programo plibeligis la urbon, montris ĝian brilecon kaj laboris la homojn. Periklo ankaŭ kreskigis atenan demokration laŭ la mezuro ke kelkaj kritikistoj nomas lin popolisto.
Li geedziĝis kun Aspasia proksimume 445 a.K.
Jen eltiraĵo de la fama funebra diskurso (elogio) de Periklo:
 |
|