Masakro de My Lai
La masakro de My Lai estis militkrimo de usona armeo, kiu okazis dum la vjetnama milito en la sudvjetnama vilaĝo nomata My Lai. Efektivigite de usonaj soldatoj kontraŭ centoj da senarmaj vjetnamaj civiluloj la 16-an de marto 1968, je la fino de la Vjetnama milito.
La masakro fariĝis evento, kiu plej multe simbolis la militkrimojn de usonaj soldatoj en Vjetnamio. La krueleco de la Mei Lai masakro kaj la oficiala kaŝado nutris kontraŭmilitan senton kaj plue dividis Usonon pri la milito.
Pro la eventoj en Mei Lei, kiuj okazis en la ĉirkaŭo de la Tet-ofensivo, kiu volonte ŝanĝis la usonan publikan opinion de klara venko en Vjetnamujo al klopodi dignan finon de la batalado, opozicio al la usona ĉeesto en la loko kreskis tutmonde. Krome, konsekvence al la masakra enketo, la aliro de komanda respondeco estis establita en la militaj leĝoj. Laŭ ĉi tiu aliro, ankaŭ konata kiel la Medina Normo (nomita laŭ Ernst Medina, komandanto de la specialtrupo ĉe Mei Lei), la estro de la trupo havas kriman respondecon pri militkrimoj aŭ homaj rajtoj-malobservoj faritaj ene de sia jurisdikcio se li ne agas por malhelpi la militkrimoj.
La Mei Lai masakro estas konsiderata unu el la plej nigraj paĝoj en la historio de Usona militismo. Ĝi ankaŭ estas simbolo de la senkompata kaj senmoraliga naturo de la Vjetnamio Milito, kiu kostis la vivojn de milionoj da homoj. La Mei Lai masakro estas ankoraŭ memorata hodiaŭ kiel leciono pri la bezono por humaneco kaj etiko en milito, kaj por eviti ripetadon de tiaj tragedioj en la estonteco.
Socie, la masakro ilustris, kiel la konscienco de manpleno da malaltrangaj soldatoj, el totala forto de dekoj, povus ĉesi mortigi senkulpajn homojn, kaj eĉ kondamni la kulpulojn. Malgraŭ la provoj de la supera oficiro, "la konscienco de eltrovema sola soldato finfine decidis la aferon."
La masakro redakti
La eta vilaĝo de Mei Lai situas en Quảng Ngãi provinco, kiu estis kredita esti fortikaĵo de la komunista Nacia Liberiga Fronto (NLF) aŭ Vjetkongo (Viet Cong, VC) dum la Vjetnamio Milito. Quảng Ngãi provinco estis tial ofta celo de Usonaj kaj Sudvjetnamiaj bombardado-atakoj, kaj la tuta regiono estis peze striata kun Agent Orange, la mortiga herbicido.
La 16-an de marto 1968, grupo de usonaj soldatoj de la 11-a infanteria brigado kun gvido de la 24-jara leŭtenanto William Calley havis la ordonon, la malgrandan vilaĝon My Lai okupi kaj traserĉi por geriloj de la Vjetkongo. La vilaĝo situis tre proksime al la nordvjetnama limo, tiel la loĝantoj estis kalkulitaj kiel potencialaj apogantoj de la Vjetkongo.
Kiam Charlie Kompanio alvenis ĉe Mei Lai je ĉirkaŭ 8:00 a.m., ili komencis pafi al ĉiu vivanta estaĵo kiun ili vidis, inkluzive de bestoj. Ili ankaŭ incendigis domojn, forprenis valoraĵojn, kaj faris aliajn formojn de vandalismo. Kelkaj soldatoj eĉ violacis aŭ seksperfortis virinojn kaj knabinojn antaŭ ol mortigi ilin. La masakro daŭris dum pli ol tri horoj, dum kiuj neniu VC soldato aperis por batali kontraŭ Charlie Kompanio.
La soldatoj seksatencis virinojn kaj pripafis ĉiujn vilaĝanojn de la vilaĝo: 503 civitanoj, el kiuj estis 182 virinoj, 172 infanoj, 89 viroj sub 60 jaroj kaj 60 maljunuloj. Nur la usona helikoptera stiristo Hugh Thompson devigis la soldatojn per paf-minaco indulgi 11 virinojn kaj infanojn, kiujn li evakuis. Li estis pro tio distingita per Soldier's Medal, je 30 jaroj poste [1].
Gvidantaj oficiroj provis kaŝi la masakron, sed la 5-an de decembro 1969 aperis en la Life-magazino detala artikolo pri la masakro. Pli poste sciigis la afero ankaŭ Newsweek kaj Time. La artikoloj ŝokis la publikon. Nur kvar soldatoj estis starigitaj antaŭ milittribunalo. Oni prijuĝis la ordon-eldonitan oficiron Calley je vivlonga prizono, sed post tri tagoj prezidento Richard Nixon ŝanĝis tion al hejma aresto. Calley restis 3,5 jarojn en hejmaresto. La aliaj soldatoj kiuj partoprenis aŭ vidis la masakron estis aŭ ne akuzitaj aŭ ne trovitaj kulpa [2].
Seymour Hersh, la ĵurnalisto, kiu malkovris la cirkonstancojn de la tragedio, ricevis en 1970 Pulitzer-premion. La ŝokigajn fotojn faris Ron Haeberle, oficiala ĵurnalista akomponisto dum la vjetnama milito.
La publikigo markis ŝanĝon en prijuĝo de la vjetnama milito kaj fortigis la kontraŭmilitajn movadojn.
Sur la loko de la tragedio funkcias dokumenta centro.
Referencoj redakti
- ↑ Findings and Recommendations Universitato de Misurio, Kansasurbo
- ↑ . An Introduction to the My Lai Courts-Martial. Law.umkc.edu (1999). Arkivita el la originalo je 24 December 2010. Alirita 18 June 2011. Arkivigite je 2010-12-24 per la retarkivo Wayback Machine
Vidu ankaŭ redakti
Eksteraj ligiloj redakti
- Priskribo de Ronald Ridenhour Arkivigite je 2006-06-30 per la retarkivo Wayback Machine