Vikipedio

Titiredoj

Titiredoj (Tityridae) estas familio de paseroformaj birdoj el neotropisaj arbaroj. Ĝi estas definita en la 19-a jarcento kaj poste plurfoje reklasita. Nun ĝi enhavas enhavas 46 speciojn en 11 genroj, multaj el kiuj antaŭe estis apartenigitaj al familioj Tyrannidae, Pipridae kaj Cotingidae, sed ĝis nun ĝia sistematiko ne estas stabila (vidu sekcion pri taksonomio). Kutima nomo por familio ankoraŭ ne estas decidita, do oni simple nomas ĝin "titiroj kaj aliaj".

Kiel legi la taksonomionVikipedio:Kiel legi la taksonomion
Kiel legi la taksonomion
Titiredoj
Kaŝtana bekardo (Pachyramphus castaneus)
Kaŝtana bekardo (Pachyramphus castaneus)
Biologia klasado
Regno: Animaloj Animalia
Filumo: Ĥorduloj Chordata
Klaso: Birdoj Aves
Ordo: Paseroformaj Passeriformes
Familio: Titiredoj Tityridae
Gray, GR, 1840
Arealo de familio Titiredoj
Arealo de familio Titiredoj
Arealo de familio Titiredoj
Genroj

Vidu tekston

Aliaj Vikimediaj projektoj
Sistematiko en Vikispecioj
Komunejo pri Titiredoj
v • d • r

Laŭ nuna klasado, al la familio apartenas malgrandaj kaj mezgrandaj birdoj. La plej malgranda specio estas flavagorĝa kotingeto (Iodopleura pipra), averaĝe 9.5 cm longa kaj 10 g peza, kaj la plej granda maska titiro (Tityra semifasciata), kiu longas ĉirkaŭ 24 cm kaj pezas averaĝe 88 g.[1][2] Plejparto de la familianoj havas relative mallongajn vostojn kaj grandajn kapojn.

Taksonomio redakti

Unue la familion Tityridae (komence kiel subfamilion Tityrinae) enkondukis angla zoologo George Robert Gray en jaro 1840. Tiam ĝi enhavis genrojn Tityra kaj Pachyramphus.[3][4]

Dekomence, la genro Laniocera apartenis al familio Tyrannidae, Iodopleura, Laniisoma, Tityra, Pachyramphus kaj Xenopsaris al Cotingidae, kaj Schiffornis al Pipridae. Poste oni movis genrojn Tityra, Pachyramphus kaj Xenopsaris al Tyrannidae laŭ morfologio de kranio kaj sirinkso.[5]

La familio Tityridae en pli malpli moderna stato (kvankam komence kiel senranga klado) estis unue proponita en 1989 laŭ certaj fajnaj ecoj de skeleta kaj sirinksa morfologio.[6] Poste la familion konfirmis pluraj genetikaj esploroj de mitoĥondria kaj kerna DNA. [7][8][9][10][11] Oni trovis indicojn de du bazaj kladoj en la familio: la unua enhavas la genrojn Schiffornis, Laniocera, kaj Laniisoma, kaj la dua genrojn Iodopleura, Tityra, Xenopsaris, kaj Pachyramphus.[12]

Molekula esploro de jaro 2019 esploris 5 genrojn de titeredoj, kaj la rezulta filogenetika arbo indicis, ke se oni inkludu genrojn Oxyruncus, Myiobius kaj Onychorhynchus en Tityridae, la familio estos parafiletika, ĉar la klado de Tityra kaj Schiffornis estas baza al la klado, kiu enhavas genrojn Oxyruncus, Myiobius, Onychorhynchus kaj la tutan familion Tyrannidae.[13] Ĝis nun, tamen, la sistematiko ne estas adaptita al tiuj ĉi novaj datumoj.

Specioj redakti

Laŭ la sistematiko de jaro 2018, kiu nun en 2024 estas ankoraŭ konsiderata aktuala, la familio enhavas sume 46 speciojn dividitajn je 11 genrojn:[14]

Bildo Genro Specioj
  Oxyruncus Temminck, 1820
  Onychorhynchus Fischer von Waldheim, 1810
  Myiobius Gray, GR, 1839
  Terenotriccus Ridgway, 1905
  Tityra Vieillot, 1816
  Schiffornis Bonaparte, 1854
  Laniocera Lesson, 1841
  Iodopleura Lesson, 1839
  Laniisoma Swainson, 1832
  Xenopsaris Ridgway, 1891
  Pachyramphus Gould & G.R. Gray, 1839

Referencoj redakti

  1. ↑ Buff-throated Purpletuft (Iodopleura pipra). Handbook of the Birds of the World Alive. Lynx Edicions (2018). Alirita 10 January 2018.
  2. ↑ Masked Tityra (Tityra semifasciata). Handbook of the Birds of the World Alive. Lynx Edicions (2018). Alirita 10 January 2018.
  3. ↑ Gray, George Robert. (1840) A List of the Genera of Birds : with an indication of the typical species of each genus. R. and J.E. Taylor.
  4. ↑ Bock, Walter J.. (1994) History and Nomenclature of Avian Family-Group Names, Bulletin of the American Museum of Natural History Number 222. American Museum of Natural History, p. 149, 237.
  5. ↑ Ames, P.L.. (1971) The Morphology of the Syrinx in Passerine Birds, Peabody Museum Bulletin 37. Peabody Museum of Natural History, p. 95–97. Arkivigite je 2021-02-25 per la retarkivo Wayback Machine
  6. ↑ (1989) “Monophyly and phylogeny of the Schiffornis group (Tyrannoidea)”, Condor 91 (2), p. 444–461. doi:10.2307/1368323. 
  7. ↑ (2006) “Higher-level phylogeny and morphological evolution of tyrant flycatchers, cotingas, manakins, and their allies (Aves: Tyrannida)”, Molecular Phylogenetics and Evolution 40 (2), p. 471–483. doi:10.1016/j.ympev.2006.03.031. 
  8. ↑ (2007) “A molecular phylogeny of the cotingas (Aves: Cotingidae)”, Molecular Phylogenetics and Evolution 42 (1), p. 25–37. doi:10.1016/j.ympev.2006.05.041. 
  9. ↑ (2004) “Molecular systematics of New World suboscine birds”, Molecular Phylogenetics and Evolution 32 (1), p. 11–24. doi:10.1016/j.ympev.2003.11.015. 
  10. ↑ (2002) “Basal phylogeny of the Tyrannoidea based on comparisons of cytochrome b and exons of nuclear c-myc and RAG-1 genes”, Auk 119 (4), p. 984–995. doi:[[doi:10.1642%2F0004-8038%282002%29119%5B0984%3ABPOTTB%5D2.0.CO%3B2|10.1642/0004-8038(2002)119[0984:BPOTTB]2.0.CO;2]]. 
  11. ↑ (2000) “A preliminary phylogenetic hypothesis for the cotingas (Cotingidae) based on mitochondrial DNA”, Auk 117 (1), p. 236–241. doi:[[doi:10.1642%2F0004-8038%282000%29117%5B0236%3AAPPHFT%5D2.0.CO%3B2|10.1642/0004-8038(2000)117[0236:APPHFT]2.0.CO;2]]. 
  12. ↑ (2007) “Systematics and evolution in the Tityrinae (Passeriformes: Tyrannoidea)”, Auk 124 (4), p. 1317–1329. doi:[[doi:10.1642%2F0004-8038%282007%29124%5B1317%3ASAEITT%5D2.0.CO%3B2|10.1642/0004-8038(2007)124[1317:SAEITT]2.0.CO;2]]. 
  13. ↑ (2019) “Earth history and the passerine superradiation”, Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 116 (16), p. 7916–7925. doi:10.1073/pnas.1813206116. 
  14. ↑ Cotingas, manakins, tityras & becards. World Bird List Version 7.3. International Ornithologists' Union (2017). Alirita 9 January 2018.
Bibliotekoj
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Titiredoj&oldid=8730881"