Centra Akademio de Respubliko Ĉinio

(Alidirektita el Academia Sinica)

La Centra Akademio de Respubliko Ĉinio aŭ ofte nomata Academia Sinica [1] (ĉine 中央研究院, Pe̍h-ōe-jī Tiong-iang gián-kiù-īnn, pinjino : Zhōngyāng Yánjiùyuàn, signifante "centra esplorinstituto") nun estas la Nacia Akademio de Sciencoj de Tajvano. Ĝi estas ĉefe situanta en la Nangang Distrikto de Tajpeo.

Centra Akademio de Respubliko Ĉinio
akademio de sciencoj Redakti la valoron en Wikidata
Informoj
fondodato 9-a de junio 1928
Situo
Geografia situo 25° 2′ 32″ N, 121° 36′ 52″ O (mapo)25.04216667121.61452778Koordinatoj: 25° 2′ 32″ N, 121° 36′ 52″ O (mapo)
lando Tajvano
urbo 南港區
retejo Oficiala retpaĝaro [+]
Listoj
membro de
vd
filioj
vd
Centra Akademio de Respubliko Ĉinio (Tajvano)
Centra Akademio de Respubliko Ĉinio (Tajvano)
DEC
Map
Centra Akademio de Respubliko Ĉinio
vdr

Historio

redakti
 
Ĉefa kampuso

Iniciatita de Li Shizeng, la Academia Sinica estis oficiale fondita la 9-an de junio 1928 en la Respubliko Ĉinio (kun filioj en Pekino kaj Ŝanhajo). Lia kunulo Cai Yuanpei, kiu estis la unua ministro pri edukado de la respubliko post la revolucio de 1911, iĝis ĝia prezidanto. En la maldormo de la civita milito kaj la invado de japanaj trupoj, la Academia Sinica moviĝis plurajn fojojn. Post kiam la komunistoj akiris kontrolon sur la kontinento en 1949, la Academia Sinica estis novvondita fare de la Respublikana registaro en Tajvano. En la jaroj de politika malstabileco kiuj sekvis, ilia evoluo progresis malrapide [2][3].

Nur unu monaton post la fondiĝo de la Ĉina Popola Respubliko, ĝia registaro fondis novan Ĉinan Akademion de Sciencoj (ĈAS, Ĉina Akademio de Sciencoj) en Pekino surbaze de la Academia Sinica kaj prirezignis la antaŭan nomon [4].

Academia Sinica en la intermilita periodo estis, interalie, gvidante en la esplorado de la arkeologio de Ĉinio, sub la gvidado de Direktoro Fu Sinian de la Sekcio de Historio kaj Filologio.

Male al la kontinenta akademio, kiu estas ekskluzive kunmetita de institutoj de la natursciencoj, la Academia Sinica ampleksas tri ĉefajn akademiajn sekciojn:

  • Matematiko kaj Fizikaj Sciencoj
  • Biologio
  • Homaj Sciencoj kaj Sociaj Sciencoj

Aldone al scienca kaj humanisma akademia esplorado, la ĉefaj funkcioj de Academia Sinica inkluzivas la kreadon de gvidistoj kaj kunordigaj kanaloj, same kiel instigojn kun vido al levado de la akademiaj normoj de la lando.

Organizo - Esploraj institucioj

redakti

Ĝi apogas esploragadojn en vasta gamo de disciplinoj, intervalante de la fizikaj kaj matematikaj sciencoj ĝis la vivsciencoj, homscienco kaj sociosciencoj. En 2009, Academia Sinica atingis 19-an lokon inter la supraj 2000 esplorinstitucioj en la Webometrics Ranking of World Universities.

Academia Sinica ludas gravan rolon en la kampo de ĉinaj studoj. Ekzemple, arkeologiaj trovoj de esploristoj ĉe la Instituto de Historio kaj Filologio kondukis, en kombinaĵo kun skribaj dokumentoj, al virtuala reverkado de antikva ĉina historio, repuŝante la komencon de kio povas esti konsiderita ĉina historio de pluraj jarcentoj.

Nuntempe, 24 esplorinstitutoj kaj 7 esplorcentroj kun ~850 konstantaj esploristoj, ~100 teknikistoj, ~1000 postdoktoroj kaj ~2000 studentoj estas kunigitaj en la Academia Sinica [5].

Sekcio pri Matematika kaj Fizika Esplorado
  • Instituto de Matematiko
  • Instituto de Fiziko
  • Instituto de Kemio
  • Instituto de Geosciencoj
  • Instituto de Informa Teknologio
  • Instituto de Statistiko
  • Instituto por Atoma kaj Molekula Esplorado
  • Instituto de Astronomio kaj Astrofiziko
  • Centro por Aplikata Esploro
  • Centro por Mediesplorado
  • Centro por Novigado en Informa Teknologio
Sekcio de Biologiaj Sciencoj
  • Instituto de Plantoj kaj Mikrobiologio
  • Instituto de Ĉela kaj Organika Biologio
  • Instituto de Biokemio
  • Instituto de Molekula Biologio
  • Instituto por Biomedicina Esplorado
  • Centro por Agrikulturo kaj Bioteknologio
  • Centro por Genaro-Esplorado
  • Centro por Biodiverseco-Esplorado
Sekcio pri Humanisma kaj Socia Esploro
  • Instituto de Historio kaj Filologio
  • Instituto de Etnologio
  • Instituto de Moderna Historio
  • Instituto de Ekonomiko
  • Instituto por Eŭropa kaj Amerika Esplorado
  • Instituto de Ĉina Literaturo kaj Filozofio
  • Instituto de Tajvana Historio
  • Instituto de Sociologio
  • Instituto de Lingvistiko
  • Instituto de Politikaj Sciencoj
  • Instituto de Juro
  • Centro por Humanisma kaj Socia Esplorado

Ekzistas pluraj subkontraktitaj institucioj: la Instituto de Atoma kaj Molekula Esplorado kaj la Instituto de Astronomio kaj Astrofiziko [6] situas sur la tereno de la Nacia Tajvana Universitato en Tajpeo, kaj la Centro por Aplikata Esploro havas branĉon en Nacia Universitato Chiao Tung. La establado de suda kampuso en Tainan estas planita [7][8].

Referencoj

redakti
  1. (2009-01-05) “A Science Academy Like No Other”, C&EN 87 (1). Alirita 2022-07-10.. 
  2. "Taiwan in Time: Reviving Academia Sinica", Taipei Times, 5 June 2022.
  3. (1984) “Between Autonomy and Planning: The Chinese Academy of Sciences in Transition”, Minerva 22 (1), p. 13–44. doi:10.1007/BF02207555. 21494880. Alirita 2022-07-10.. 
  4. Die Historie von CAS auf Basis der Academia Sinica. CAS. Arkivita el la originalo je 2012-06-24. Alirita 2012-06-20 .
  5. Academia Sinica 2017. Arkivita el la originalo je 2018-02-09. Alirita 2018-02-08 .
  6. Introduction to ASIAA. Arkivita el la originalo je 2014-01-16. Alirita 2014-01-15 .
  7. Academia Sinica Plans to Establish Branch in Tainan (2013-03-15). Arkivita el la originalo je 2014-01-16. Alirita 2014-01-15 .
  8. Academia Sinica’s Southern Branch to be Set up in Tainan (2013-11-11). Arkivita el la originalo je 2014-01-16. Alirita 2014-01-15 .

Eksteraj ligiloj

redakti