Akaĵuo
Akaĵuo estas la manĝebla ŝajnfrukto de la akaĵuarbo (Anacardium occidentale). Ĝi estas origine de nordorienta Brazilo, kie portugallingvanoj nomas la arbon cajueiro kaj la frukton caju. La planto disvastiĝis al aliaj landoj, kaj nun Vjetnamio produktas trionon de la akaĵuoj en la mondo.
Akaĵuo | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Biologia klasado | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Anacardium occidentale L. | ||||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj
| ||||||||||||||
Akaĵuaj nuksoj, rostitaj | |
---|---|
Nutra valoro po 100 g (3,5 uncoj) | |
Energio 550 kkal 2310 kJ | |
Karbonhidrato | 30.19 g |
- Amelo | 23.49 g |
- Sukeroj | 5.91 g |
- Fibro | 3.3 g |
Graso | 43.85 g |
- saturitaj grasoj | 7.78 g |
- mononesaturitaj | 23.8 g |
- polinesaturitaj | 7.85 g |
Proteino | 18.22 g |
Akvo | 5.2 g |
Vitaminoj | |
Tiamino (B1-vitamino) .42 mg | 32% |
Riboflavino (B2-vitamino) .06 mg | 4% |
Nikotina acido (B3-vitamino) 1.06 mg | 7% |
Pantotena acido (B5-vitamino) .86 mg | 17% |
Piridoksino (B6-vitamino) .42 mg | 32% |
Foliata acido (B9-vitamino) 25 μg | 6% |
C-vitamino .5 mg | 1% |
E-vitamino .9 mg | 6% |
Mineraloj | |
Kalcio 37 mg | 4% |
Fero 6.68 mg | 53% |
Magnezio 292 mg | 79% |
Mangano 1.66 mg | 79% |
Fosforo 593 mg | 85% |
Kalio 660 mg | 14% |
Natrio 12 mg | 1% |
Zinko 5.78 mg | 58% |
Procentaĵoj rilatas al usonaj rekomendoj por plenkreskuloj. Fonto: USDA Nutrient database angle |
Manĝado
redaktiLa kvazaŭfrukto havas du partojn. La pli granda supra parto aspektas kiel frukto (ovala aŭ pirforma), flava aŭ ruĝa. Ĝi havas diversajn kuiruzojn. Oni manĝas ĝin krude, kuiras ĝin, kaj kreas diversajn trinkaĵojn.
Sub tiu falsa frukto estas la vera frukto, kiu aspektas kiel nukso. Oni devas disŝeligi ilin zorge, ĉar la ĥemiaĵoj en la ŝelo iritas la haŭton. Oni manĝas tiujn partojn de la akaĵuo rekte kiel rostitajn nuksojn aŭ kreas nuksobuteron aŭ fritas ilin kun aliaj aferoj, ekzemple en azia kuirarto.
Lingva noto
redaktiKvankam la originala tupia nomo estas caaju [ka-a-ĵu] ("fruktdona vegetaĵo"), tamen historie la vorto akiris komencan a en iuj naciaj lingvoj (vidu Diskuto:Anakardio), kaj ankaŭ la Esperanta vorto estas akaĵuo anstataŭ kaĵuo. Nuntempe iuj lingvoj prenis la anglan cashew.