Chondrus crispus
Chondrus crispus — ofte nomata Irlanda musko aŭ karagena musko (irlandlingve carraigín, signifante "ŝtoneto") — estas specio de ruĝa algo, kiu kreskas abunde je la ŝtonaj partoj de la Atlantika marbordo de Eŭropo kaj Norda Ameriko. Freŝe, ĝi estas mola kaj kartilaga, kaj la koloro povas esti verda-flava, ruĝa, malhele purpura, aŭ purpura-bruna. La plej granda enhavo, proksimume 55% (peze), estas la mucilaga polisaĥarida karagenano. La organismo ankaŭ enhavas preskaŭ 10% da proteinoj kaj 15% da mineraloj, kaj ĝi estas riĉa fonto de jodo kaj sulfuro. Kiam akvo moligas ĝin, ĝi havas maran odoron. Pro la abundaj polisaĥaridoj ĝi iĝas ĵeleeca dum boligo, kaj entenas multe da akvo, de 20-oble ĝis 100-oble pli ol sia propra pezo.
 | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 A-D Chondrus crispus ; E-F Mastocarpus stellatus
| ||||||||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Chondrus crispus Stackh. | ||||||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj
| ||||||||||||||||
| Algo, Irlanda Musko, nekuirita | |
|---|---|
| Nutra valoro po 100 g (3,5 uncoj) | |
| Energio 50 kkal 210 kJ | |
| Karbonhidrato | 12.29 g |
| - Sukeroj | 0.61 g |
| - Fibro | 1.3 g |
| Graso | 0.16 g |
| Proteino | 1.51 g |
| Akvo | 81.34 g |
| Vitaminoj | |
| A-vitamino 118.0 IU | |
| beta-karoteno μg | 1% |
| Tiamino (B1-vitamino) 1.5e-2 mg | 1% |
| Riboflavino (B2-vitamino) 0.466 mg | 31% |
| Nikotina acido (B3-vitamino) 0.593 mg | 4% |
| Pantotena acido (B5-vitamino) 0.176 mg | 4% |
| Piridoksino (B6-vitamino) 6.9e-2 mg | 5% |
| C-vitamino 3.0 mg | 5% |
| E-vitamino 0.87 mg | 6% |
| K-vitamino 5.0 μg | 5% |
| Mineraloj | |
| Kalcio 72.0 mg | 7% |
| Fero 8.9 mg | 71% |
| Magnezio 144.0 mg | 39% |
| Mangano 0.37 mg | 18% |
| Kalio 63.0 mg | 1% |
| Natrio 67.0 mg | 4% |
| Zinko 1.95 mg | 20% |
| Procentaĵoj rilatas al usonaj rekomendoj por plenkreskuloj. Fonto: USDA Nutrient database angle | |
Nomoj en variaj lingvoj
redakti| Lingvo | Nomoj |
|---|---|
| Bretona | pioka, liken ruz, teil piko, bouch, bouchounoù, bejin behan, bejin gwenn, bouch farad youd, bouch gad, bouch gwenn, jargod, ougnachou-ru, teles, tilez |
| Kataluna | molsa d’Irlanda, molsa marina aŭ molsa perlada |
| Dana | Carrageentang, Blomkålstang, Irlandsk mos |
| Nederlanda | Iers mos |
| Angla | Irish moss, pearl moss, carrageen moss, seamuisin, curly moss, curly gristle moss, Dorset weed, jelly moss, sea moss, white wrack, ragglus fragglus |
| Feroa | Karrageentari |
| Filipina | gulaman |
| Franca | petit goémon, mousse d’Irlande, lichen (carraghèen), goémon frisé, goémon blanc, goémon rouge, mousse perlée |
| Galega | ouca riza, carrapucho, creba, pata de galiña |
| Germana | Irisch Moos, Knorpeltang, Carrageen, Irländischer Perltang, Irländisches Moos, Karragaheen, Perlmoos |
| Hungara | Ír moszat |
| Islanda | Fjörugrös |
| Irlanda lingvo | carraigín, fiadháin, clúimhín cait, mathair an duilisg, ceann donn |
| Itala | muschio irlandese |
| Japana | hirakotoji, toccaka, cunomata |
| Norvega | krusflik, driesflik, gelatintang |
| Pola | chrząstnica, chrząścica |
| Portugala | musgo gordo, folha de alface, folhina, botelho crespo |
| Rusa | ирландский мох, карраген |
| Skotgaela lingvo | An cairgein, killeen, mathair an duilisg |
| Hispana | musgo de Irlanda, musgo perlado, musgo marino, carrageen, liquen, liquen gomoso |
| Sveda | karragenalg (karragentång) |
| Turka | karragen |
| Urdua | Pathar ka phool |
| Kimra | mwsog Iwerddon |
Vidu ankaŭ
redaktiHarvey, M.J. & McLachlan, J. 1973. Chondrus crispus. Proc. Trans. Nova Scotian Inst. Sci. 27 (Suppl.): 1 - 155.
Referencoj
redaktiEksteraj ligiloj
redakti- AlgaeBase: Chondrus crispus
- Chondrus crispus Stackhouse Arkivigite je 2011-07-16 per Archive.today Chondrus crispus.
- Marine Life Information Network Arkivigite je 2010-08-19 per la retarkivo Wayback Machine
- Irish Moss industry on Prince Edward Island [1] Arkivigite je 2007-10-13 per la retarkivo Wayback Machine