Karle

Municipo Karle situas en Ĉeĥio, regiono Pardubice, distrikto Svitavy, 10 km okcidente de urbo Svitavy. Vivas ĉi tie 420 loĝantoj (2024).

Karle
germane Karlsbrunn
municipo
Municipa ofico
Flago Blazono
Oficiala nomo: Karle
Ŝtato	Ĉeĥio
Regiono	Regiono Pardubice
Distrikto	Distrikto Svitavy
Administra municipo	Svitavy
Historiaj regionoj	Moravio, Bohemio
Montaro	Svitava montetaro
Rivero	Loučná fonto
Situo	Karle
- alteco	492 m s. m.
- koordinatoj	49° 46′ 01″ N 16° 22′ 08″ O (mapo)
Areo	19,01 km² (1 901 ha)
Loĝantaro	420 (2024)
Denseco	22,09 loĝ./km²
Unua skribmencio	1336
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MET (UTC+2)
Poŝtkodo	568 02
NUTS 3	CZ053
NUTS 4	CZ0533
NUTS 5	CZ0533 572748
Katastraj teritorioj	2
Partoj de municipo	2
Bazaj setlejunuoj	2
Situo enkadre de Ĉeĥio Situo enkadre de Ĉeĥio
Vikimedia Komunejo: Karle
Retpaĝo: karle
Portalo pri Ĉeĥio

La najbaraj municipoj de la setlejo estas Javorník, Čistá, Trstěnice, Chmelík, Květná kaj Vendolí.

Partoj de municipo

• Karle
• Ostrý Kámen - estinta Moravský (Moravia) Ostrý Kámen kaj Český (Bohemia) Ostrý Kámen

Historio

La vilaĝo estas rememorata en akto de la reĝo Přemysl Otakar la 2-a el la jaro 1259. En la jaro 1347 estas rememorata libera terkulturisto Konrád el Karlprun. Gotika preĝejo estas nomata jam en la jaro 1340. La vilaĝo venis en havaĵon de episkopejo de Litomyšl en la jaro 1347.

Post la tridekjara milito 16 bienoj en la vilaĝo restis neloĝataj kaj nombro da loĝantoj malkreskis je unu triono.

En la jaro 1680 vilaĝestro el Karle aktive ĉeestis leviĝon kontraŭ aŭtoritato de Litomyšl.

Nomo de la vilaĝo Ostrý Kámen ekestis per traduko el germana Rassenstein, pli frue Rauchenstejn, Rausenstein, Rauchenstein.

Komence de la 14-a jarcento ĉi tie verŝajne situis burgo Rasenstein.

Loĝantaro

Evoluo de nombro de loĝantoj

La datoj devenas el datumbazo de Vikidatumoj

Jaro	Loĝantoj
1869	988
1880	1 010
1890	1 005
1900	1 030
1910	992
1921	929

Jaro	Loĝantoj
1930	981
1950	575
1961	480
1970	415
1980	412
1991	390

Jaro	Loĝantoj
2001	378
2014	394
2016	400
2017	396
2018	394
2019	402

Jaro	Loĝantoj
2020	406
2021	392
2022	409
2023	421
2024	420

Memorindaĵoj

Preĝejo

Preĝejo de Sankta Bartolomeo kaj tombejo ĉirkaŭ ĝi estis konstruitaj en la jaro 1814 sur monteto en centro de la vilaĝo. Jam en la jaro 1819 estis preĝeja turo plialtigita.

La preĝejo estas ununava kun duoncirkle fermita presbiterejo, kun kvadrata sakristio sur norda flanko. Prisma turo estas en okcidenta fronto. Fasadoj estas nemembrigitaj, oblongaj fenestroj havas supre segmentojn. La presbiterejo estas volbita kruce, en la fermo de ĝi estas konĥo kun segmentoj. La navo havas platan plafonon, duetaĝa ĥorejo, sakristio kaj subtegmentejo estas volbitaj barele kun segmentoj.

La ekipaĵo estas en baroka stilo, predikejo kaj tabulaj flankaj altaroj de Maria Virgulino kaj de la Plej Sankta Koro de la Sinjoro estas el la dua duono de 18-a jarcento.

Paroĥestrejo

Malfrubaroka paroĥestrejo estis konstruita en la jaro 1785. Ĝi estas oblonga, duetaĝa kun mansarda tegmento, fasadoj nemembrigitaj. Ĉiuj ĉambroj estas volbitaj barele kun kontaktaj segmentoj.

Fera kruco

Ĉe la enirejo al la tombejo estas fera kruco el la jaro 1865. Ornamas ĝin reliefoj de Sankta Johano Nepomuka, Sankta Floriano kaj Sankta Terezo sur ŝtona soklo.

Restaĵoj de la burgo

Ekzisto de la burgo Karle ne estis unusence pruvita, ĝi estas konata nur el historiaj fontoj. Sveda legendo pri Sankta Birgita rakontas, ke ĉi tie estis atakita funebra irantaro de sveda reĝino per homoj de rabista kavaliro el la burgo Karle. Oni konsideras, ke restaĵoj de la burgo estas partoj de nuna bieno n-ro 81.

Kapelo

Sur rando de vilaĝo Ostrý Kámen troviĝas baroka kapelo de Sanktaj Cirilo kaj Metodo el la 18-a jarcento. Ĝi estas oblonga kun senŝtupa presbiterejo, platplafona, kun voluta okcidenta fronto.

La ĉefaltaro estas kun tabernaklo kaj bildo el la dua duono de 18-a jarcento. En la navo estas valora statuo de Sankta Maria Dolorplena.

Pluaj memorindaĵoj

• Kadavrejo kaj enirejo al la tombejo kun latinaj kaj germanaj barokaj surskriboj
• Novgotika lernejo, nuntempe vilaĝa oficejo kaj infanĝardeno
• Kelkaj grandaj ŝtonaj bienoj de hřebeč-regiona tipo

Legendo

Pri fondo de la vilaĝo Karle rakontas legendo, ke en tiea ĉirkaŭaĵo iam ĉasis imperiestro Karolo la 4-a. Ĉar la grupo post longa ĉasado ege soifis, ili serĉis iun fonton aŭ vilaĝon kaj post iu tempo trovis vilaĝon Langendorf. Kiam la imperiestro estingis la soifon, deziris nomi la lokon Karlsbrunn - ĉeĥe Karlův pramen (Fonto de Karolo).

Interesaĵoj

Nordokcidente de la vilaĝo Ostrý Kámen troviĝas fontejo de la rivero Loučná.

Literaturo

• Marek Podhorský: Pardubický kraj. Eldonis freytag & berndt, eldonejo en Prago en j. 2004.
• Dr. E. Poche, DrSc. a kol. – Umělecké památky Čech. Eldonis Akademia en Prago en j. 1978.

Pluaj fotoj

• 
  Domo en suba parto de la municipo
• 
  Alirejo al preĝejo de sankta Bartolomeo
• 
  Restoracio en disvojiĝo

Eksteraj ligiloj

• Oficiala paĝaro de mikroregiono Svitavsko ĉeĥe