Manuel Leiras Pulpeiro
publikigita versio estis patrolita je 24 dec. 2023. Estas kontrolendaj ŝanĝoj de ŝablonoj/dosieroj.
Ŝanĝoj al ŝablonoj aŭ dosieroj en ĉi tiu versio estas kontrolendaj. La stabila versio estis patrolita je 24 dec. 2023.
Manuel LEIRAS PULPEIRO [manuel' lejras pulpejro] (naskiĝis en Mondoñedo la 25an de oktobro 1854, mortis la 9an de novembro 1912 samloke) estis poeto en la galega: Li enviciĝas inter la verkistoj de la Renaskiĝo de la galega literaturo. Li estis esperantisto.
| Manuel Leiras Pulpeiro | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Persona informo | |||||
| Naskiĝo | 25-an de oktobro 1854 en Mondoñedo | ||||
| Morto | 9-an de novembro 1912 (58-jaraĝa) en Mondoñedo | ||||
| Tombo | Q61391028 vd | ||||
| Lingvoj | hispana • galega vd | ||||
| Ŝtataneco | Hispanio vd | ||||
| Profesio | |||||
| Okupo | verkisto • kuracisto • aŭtoro vd | ||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Vivo redakti
Leiras Pulpeiro studis latinon, lingvon kaj beletristikon en la seminario de Mondoñedo, kaj medicinon en Madrido, kaj licenciiĝis en 1877[1]. Li laboris kiel kuracisto en Mondoñedo, kaj la lokanoj alte taksis lin pro tio.
Li estis respublikano, kaj fariĝis prezidanto de la Federacia Respublikana Komitato de Liberala Mondoñedo. Krome li deklaris sin kontraŭklerikala, kaj tiu trajto kaŭzis al li multnombrajn malfacilaĵojn en Mondoñedo, episkopa urbo; tamen li sukcesis firme defendi siajn ideojn.
Li rifuzis la proponon membriĝi en la Reĝa Galega Akademio, asertante, ke li ne meritas tiun honoron, sed donacis al tiu institucio gravan etnografian kaj leksikologian materialon (kun proverboj, kantoj, divenludoj, ktp., kiun li mem kolektadis. Nur unu libron li verkis: Cantares gallegos (Galegaj kantoj, 1911), kun popolecaj poemoj temantaj pri moroj, patriotismo kaj inkludantaj kontraŭklerikalajn satirojn.
En siaj verkoj li prikantis Mondoñedo kaj ĝian regionon; Galegion kaj ĝiajn bezonojn kaj mankojn. Oni enterigis lin en la civila (neeklezia) tombejo de Mondoñedo.
Post lia morto oni arigis liajn tekstojn en la volumo Obras completas (Plena verkaro, 1930); en 1970 aperis la ampleksigita kolekto Obra completa, editorita de Xosé Luís Franco Grande kaj enhavanta nepublikigitajn elplumaĵojn.
Oni dediĉis al li la Tagon de la Galega Beletro de 1983. En 1998 presiĝis Costumes antigos en Galiza (Prakostumoj en Galegio), traduko far Ramón Reimunde de la hispanlingva originalo malnetigita de Ramón Félix, la frato de Manuel.
Leiras Pulpeiro kaj esperanto redakti
Manuel Leiras Pulpeiro estis esperantisto kaj en 1905 oni menciis lin inter la membroj de la loka grupo de Mondoñedo[2]. Ne konserviĝas ajnaspecaj tekstoj liaj en la internacia lingvo, sed esperantismo elfluas el kelkaj liaj poemoj, kiel:
- KRESKAS ĈE ULEKSOJ DORNAJ
- Kreskas ĉe uleksoj dornaj
- la simplanimaj lekantoj;
- inter la sovaĝaj ruskoj
- floras lonicera blanko;
- dum kampe kune prosperas
- ileksoj kaj digitaloj...
- Kiam do sammaniere
- kondutos nia homaro?
(Originala titolo: "Danse ao pé dos toxos bravos")[3].
Bildgalerio redakti
-
Skulptaĵo honore al Leiras Pulpeiro en Mondoñedo. -
Tombo en la malnova tombejo de Mondoñedo. -
Poemo de Leiras Pulpeiro en Mondoñedo. -
Poemo de Leiras Pulpeiro en Mondoñedo.
Notoj redakti
- ↑ Kritika studo de Xosé Luís Franco Grande en Manuel Leiras Pulpeiro. Obra Completa. Vigo: Galaxia, 1970, p. 12.
- ↑ Xesús Alonso Montero (1984): "Esperanto", en Silverio Cañada (eldonisto), Gran Enciclopedia Gallega, Santiago/Gijón, p. 214.
- ↑ Tradukis Suso Moinhos.
Vidu ankaŭ redakti
Eksteraj ligiloj redakti
- galege Reĝa Galega Akademio Arkivigite je 2017-04-08 per la retarkivo Wayback Machine
- galege Paĝo pri la aŭtoro en la Biblioteca Virtual Galega