Siméon-Denis Poisson

Por samtitola artikolo vidu la paĝon Poisson (apartigilo).

Siméon-Denis POISSON (* 21-a de junio 1781 en Pithiviers (Département Loiret) — 1840 en Parizo) estis eksterordinare kreiva franca fizikisto kaj matematikisto. Lia nomo prononciĝas kiel: [simeõ deni poasõ].

Siméon-Denis Poisson
Persona informo
Siméon Denis Poisson
Naskiĝo	21-an de junio 1781 (1781-06-21) en Pithiviers
Morto	25-an de aprilo 1840 (1840-04-25) (58-jaraĝa) en Sceaux
Tombo	Tombejo Père-Lachaise vd
Lingvoj	franca vd
Ŝtataneco	Francio vd
Alma mater	Franca Politeknika Lernejo vd
Subskribo
Familio
Infanoj	Anne-Denise-Joséphine-Marie Poisson • Marie-Alexandrine Poisson • Simeon Jean Charles Poisson vd
Profesio
Okupo	matematikisto • astronomo • fizikisto • universitata instruisto • politikisto • statistikisto vd
Laborkampo	analitiko • probabloteorio • matematiko • meĥaniko • teoria fiziko • geometrio • analiza mekaniko vd
Aktiva en	Parizo vd
Doktoreca konsilisto	Joseph-Louis Lagrange • Pierre-Simon Laplace • James Clerk Maxwell vd
Verkado
Verkoj	distribuo de Poisson ❦ Poisson regression model ❦ ekvacio de Poisson ❦ procezo de Poisson ❦ rilatumo de Poisson vd
Postenoj Postenoj Pair of France • prezidanto • prezidanto vd
Honorigoj Honorigoj Medalo Copley • Premio Lalande • Fellow of the American Academy of Arts and Sciences • Listo de la 72 nomoj sur la Eiffel-Turo vd
Membrecoj Membrecoj Société Philomathique de Paris • Reĝa Societo de Londono • Reĝa Sveda Akademio de Sciencoj • Akademio de Sciencoj de Francio • Bureau des Longitudes • Usona Akademio de Artoj kaj Sciencoj • Peterburga Akademio pri Sciencoj • Prusa Akademio de Sciencoj • Akademio Nacia de Scienco de la Kvardeko • Accademia delle Scienze di Torino vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Biografio

Poisson ekstudis matematikon en 1798 ĉe École polytechnique, kie li konatiĝis kun Laplace kaj Lagrange. Jam en 1802 li profesoriĝis tie kaj transprenis la katedron de Fourier en 1806, post kiam tiu estis sendita de Napoleono al Grenoble.

Poisson laboris pri ondoteorio, akustiko, elasteco kaj varmo kaj pri la elektraj ecoj de solidaj korpoj.

En 1838 li publikigis sian probabloteorion (interalie la Poasonan distribuon).

Sciencaj malkovroj

Mémoire sur le calcul numerique des integrales définies, 1826

• "Poasona leĝo", kiu priskribas la rilaton inter premo p kaj volumeno V en adiabata ŝanĝiĝo:

$pV^{\gamma }=const.~$

• "Poasonaj ekvacioj" en termodinamiko:

$TV^{(\gamma -1)}=const.\quad pV^{\gamma }=const.\quad {\frac {T^{\gamma }}{p^{(\gamma -1)}}}=const.$, kie γ estas la adiabata eksponento (foje nomita κ).

• "Poasona koeficiento" μ en mekaniko, kiu indikas, kiomgrade laŭlonga etendo ε rilatas al la samtempa traversa kontrakto (maletendo) ε_q, kiam bastono estas submetata la tira streĉo. La "Poasona koeficiento μ" estas materiospecifa konstanto, ĉiam inter 0 kaj 0,5.

Kiel matematikisto Poisson laboris diverskampe, interalie en diferenca geometrio, infinitezima kalkulo und probablokalkulo. Pluraj matematikaj terminoj rilatas al lia nomo:

• "Poasona diferenca ekvacio"
• "Poasona integrala formulo"
• "Poasona kerno"
• "Poasona probabla distribuo"
• "Poasona ekvacio"
• "Poasona koeficiento"
• "Poasona krampo"

Lia nomo estas enskribita en Eiffel-turo (vidu: La 72 nomoj sur Eiffel-turo.

Eksteraj ligiloj

• S.-D. Poisson: Lehrbuch der Mechanik. Zweiter Teil, Berlin 1836 (germanlingve, ciferecigo de Universitato Łódź)
• Registraĵo en la "genealogia arbo" de matematiko
• Siméon-Denis Poisson en MacTutor History of Mathematics archive (angle)