Vilho Setälä
Vilho Suonio SETÄLÄ (setele), kelkfoje nur Vilho Suonio (naskiĝis la 4-an de aprilo 1892 en Helsinko, Finnlando, mortis la 11-an de aprilo 1985 en Espoo, Finnlando) estis finna ĵournalisto, redaktoro, aŭtoro, fotografisto, ĉefa gvidanto de la Esperanto-movado en Finnlando, kaj kultura influulo. Li estis membro de la Akademio de Esperanto, delegito de Universala Esperanto-Asocio kaj prezidanto de la Esperanto-Asocio de Finnlando kaj direktoro de Esperanto-Instituto de Finnlando. Li estis pioniro de fotografa arto en Finnlando.
Vilho Setälä | |
---|---|
Persona informo | |
Naskiĝo | 4-an de aprilo 1892 en Helsinko |
Morto | 11-an de aprilo 1985 (93-jaraĝa) en Espoo |
Lingvoj | Esperanto • finna |
Ŝtataneco | Finnlando |
Subskribo | |
Familio | |
Edz(in)o | Marke Setälä |
Okupo | |
Okupo | esperantisto (1907–) verkisto sciencisto ĵurnalisto fotisto |
Profesia vivo
redaktiLa gepatroj de Setälä estis la ŝtatkonsilanto profesoro doktoro E. N. Setälä kaj la verkistino Helmi Krohn. Setälä fariĝis filozofia magistro en 1922 en la fakoj fiziko, kemio kaj matematiko. Li eniris en la servon de Eldona Akcia Societo Otava en 1922, kaj redaktis interalie praktikan enciklopedion de hejma tekniko kaj arto, krome verkis manlibron de fotoartisto.
Esperanta agado
redaktiSetälä esperantistiĝis en 1907 kaj aktive aliĝis al la movado en 1911. Li gvidis multajn kursojn kaj prelegojn. Depost 1917 li iĝis ĉefa gvidanto de la Esperanto-movado en Finnlando. Li estis sekretario de Esperanto-Asocio de Finnlando 1918–1922 kaj prezidanto de ĝi 1955–1965. Li ankaŭ estis delegito de Universala Esperanto-Asocio de 1912, en 1934 komitatano. Membro de la Akademio de Esperanto. Direktoro de Esperanto-Instituto de Finnlando (EIF) de ĝia fondo en 1920. Ĝenerala sekretario de la 14-a Universala Kongreso de Esperanto, okazinta en 1922.
Ĉe la lasta domo de Vilho Setälä en Iirislahti de Espoo troviĝas la sola strato laŭ nomo Esperanto en Finnlando, Esperantotie (Esperanto-vojo).
Lia Esperanto-finna vortaro de 1919 estis reviziite reeldonita en 1922 kaj 1934 kaj la ĉefa tiuspeca konsultverko de la intermilita periodo kaj ankoraŭ longe post 1945. Lia alidirekta Plena vortaro Finna-Esperanta kun ĉirkaŭ 32 000 kapvortoj de 1923 daŭre restas pli ampleksa ol la samspeca de Joel Vilkki de 1963 (ĉ. 17 000 kapvortoj).
Verkoj
redakti- Esperanta legolibro, 1917 (aperis kvar eldonoj en 18 800 ekzempleroj)
- Klariga Vortaro por Finnoj, 1917
- Lernogvidanto de Esperanto, 1919
- Batalo pri la domo Heikkilä, 1919 – traduko de novelo de Johannes Linnankoski
- Esperanto-Finna Vortaro, 1919, 156, [4] p. (16×12 cm)
- dua reviziita eldono 1922, 235 p.
- tria reviziita kaj plilarĝigita eldono 1934, 246, [2] p. (16×8 cm)
- Plena Vortaro Finna-Esperanto, 1923, 831 p. (16×8 cm)
- Esperanto-kurso finna, 1925 (aperis ankaŭ en la sveda kaj la estona)
- Privilegia Vojo al Lingvoscio: Esperanto, unua eldono 1958 – lernolibro
- Spegulo Homarana – por koroj maljunaj kaj junulaj, 1946 – traduko de poemoj de Juhana Heikki Erkko
- Esperanto libera lingvo (1967)
La eldonnombro de liaj finnaj lerniloj entute estas 56 200 ekzempleroj.
Tradukoj
redaktiLi ankaŭ tradukis novelon de Johannes Linnankoski Batalo pri la domo Heikkilä, aperinta en 1919.
Recenzoj
redaktiPri Esperanto libera lingvo
|
Pri Esperanta legolibro
|
Pri Esperanto-kurso
|