Kálmán Kalocsay

hungara Esperanta poeto, tradukisto
Ĉi tiu artikolo estas verkita en Esperanto-Vikipedio kiel la unua el ĉiuj lingvoj en la tuta Vikipedia projekto.

Kálmán KALOCSAY ([ˈkaːlmaːn ˈkɒloʧai]; Esperantigite, kvankam tre malofte uzate, certe ne de la aŭtoro mem, Kolomano KALOĈAJO) (naskiĝis la 6-an de oktobro 1891 en Abaújszántó, mortis la 27-an de februaro 1976 en Budapeŝto) estis hungara Esperanta poeto, tradukisto, kaj redaktoro kiu multe influis la evoluon de la Esperanto-literaturo kaj de la lingvo mem. Lia nomo estas ofte esperantigita kiel Kolomano. Liaj pseŭdonimoj: C. E. R. Bumy, Kopar, -y, Alex Kay, K. Stelov, Malice Pik, Peter Peneter.

Kálmán Kalocsay

Kálmán Kalocsay en 1921
Persona informo
Aliaj nomoj C. E. R. Bumy
Kopar
Alex Kay
K. Stelov
Malice Pik
Peter Peneter
Naskiĝo 6-a de oktobro 1891
en Abaújszántó, Aŭstrio-Hungario
Morto 27-a de februaro 1976
en Hungario Budapeŝto, Hungario
Lingvoj Esperantohungaraanglagermanaitala
Nacieco hungaro
Ŝtataneco Hungario Redakti la valoron en Wikidata
Alma mater Universitato Eötvös Loránd - medicino (–1916) Redakti la valoron en Wikidata
Subskribo Kálmán Kalocsay
Okupo
Okupo esperantisto (1911–)
infectious disease physician (en) Traduki
kuracisto
tradukisto
poeto
universitata instruisto Redakti la valoron en Wikidata
Esperanto
Tradukis en Esperanton vidu suben
Verkis en Esperanto ekz.:Plena Gramatiko de Esperanto
Parnasa Gvidlibro
vdr
Kovrilpaĝo de la faksimila eldono de 1978 de Streĉita Kordo, ĉefverko de Kalocsay.

Kalocsay studis medicinon kaj poste fariĝis la ĉefa infektologo ĉe grava Budapeŝta hospitalo. Onidire li lernis kaj Esperanton kaj Idon adoleske sed ekkliniĝis al la unua kiam li vidis pli grandan potencialon literaturan. En 1921, oni eldonis lian unuan originalan volumon poezian, Mondo kaj Koro. Plia jardeko pasis antaŭ la apero de lia kolekto Streĉita Kordo, kiun oni konsideras unu el la plej elstaraj kolektoj de originala poezio en Esperanto. Ankaŭ aperis Rimportretoj – spritaj rondelformaj poemoj pri pluraj tiamaj movadaj gravuloj.

Plejmultaj pensas, ke li ankaŭ estis la verkinto de Sekretaj Sonetoj (erotika sonetaro) sub pseŭdonimo Peter Peneter.

Kalocsay gvidis la literaturan mondon de Esperanto pere de la revuo kaj eldonejo nomitaj Literatura Mondo. Kaj tiu grupo de verkistoj, kiuj formiĝis ĉirkaŭ la revuo dum la dudekaj kaj tridekaj jaroj, nomiĝis la Budapeŝta skolo.

La verkoj de Kalocsay pri literatura kaj lingvisma teorio inkludas la ampleksan verkon Plena Gramatiko de Esperanto, kaj Parnasa Gvidlibro, ellaboritajn kun Gastono Varingjeno, kaj la pristilan gvidlibron Lingvo Stilo Formo.

Kalocsay kunverkis la du-voluman Enciklopedio de Esperanto.

Pri Kalocsay multe verkis kaj prizorgis lian postlasaĵon Ada Csiszár, post kies morto la postlasaĵo transiris al la Esperantomuzeo de la Aŭstria Nacia Biblioteko.

Kalocsay skribis: "En 1912 mi funde trastudis la gramatikon kaj vortaron de Ido. Tiam mi sciis Idon same bone kiel Esperanton. Sed mi neniam partoprenis en la Ido-movado, nek verkis ion en Ido: mia interesiĝo estis pure lingva kaj ĉesis post la ellerno de mia Ido-libro."

Verkaro

redakti

Poemaro

redakti

Redaktitaj libroj

redakti

Novelo

redakti

Mia penso [1], aperis en Norda Prismo 1957/4 p. 182-185. (samtitola kun la poemo Mia penso de Zamenhof)

Prilingvaj, prozaj kaj miksitaj verkoj

redakti
 
Kovrilpaĝo de Rendszeres eszperantó, 1966

Tradukoj

redakti

Tradukoj en Esperanton

redakti


 
Titolpaĝo de La Brita Esperantisto 2-1987 kun bildigo de busto pri Kálmán Kalocsay.

Recenzoj

redakti

Pri Rozinjo

 
 Rozinjo estas ĉarma, kortuŝa rakonto pri urbeta societo. Malgraŭ la mallongeco de la noveleto, oni vere enfundiĝas en la suferojn kaj amojn de la bela Rozinjo. Ke la traduko estas modela, certigas la nomo de la tradukinto. 
— La Brita Esperantisto - Numero 401, Septembro (1938)

Tradukoj el Esperanto

redakti
  • Ezopa Saĝo – ĉine 1980
  • En nacia vesto – en 19 lingvoj, Budapest 2004
  • Johano la brava en la ĉina kaj E. dua eld: 1997
  • Kalendaro. Kálmán Kalocsay. Chapecó: Fonto, 2021. 37+25p. 20 cm. Kvarversaĵoj prenitaj el la nica literatura revuo.

Kopirajtoj

redakti

Ŝajnas, ke Ada Csiszár administris la kopirajtojn de Kalocsay post lia morto, kvankam mankas publikaj informoj pri la jura bazo por tio. Oni ne scias, kio okazis pri la kopirajtoj post la morto de Csiszár en 2007, do reeldoni verkojn de Kalocsay nun estas malfacile.

Bildgalerio

redakti

Vidu ankaŭ

redakti

Eksteraj ligiloj

redakti
  Trovu « Kálmán Kalocsay » inter la
Vizaĝoj de homoj
rilataj al la ideo
«Internacia Lingvo»