Ŝubertiado

Schubertiade (eo: Ŝubertiado) nomiĝas ekde la vivtempo de komponisto Franz Schubert (1797–1828) prezentadoj de liaj verkoj. Komence oni uzis la vorton por prezentadoj en privata medio, nun ĝi ankaŭ signifas koncertseriojn kaj muzikfestivalojn.

Ŝubertiado
muzikfestivalo
Lando(j)	Aŭstrio vd
Situo	Schwarzenberg
Retejo	Oficiala retejo

Schubertiade, desegnaĵo de la amiko de Schubert, Moritz von Schwind, en 1868 desegnita laŭ la memoro

Schubertiade, oleopetraĵo de Julius Schmid (ekestinta en 1897)

Ŝubertiadoj dum la vivtempo de la komponisto

Ekde 1815 ĝis1824 en la granda loĝejo de familio Sonnleithner en Gundelhof (ĉe Bauernmarkt 2-4) en Vieno okazis multatentataj domkoncertoj. Ignaz Sonnleithner estis ariginta rondon da kulture interesitaj burĝoj ĉirkaŭ si kaj baldaŭ havis kontakton kun Schubert. La domkoncertoj de Sonnleithner prezentis al Schubert bonan okazon, diskonigi siajn verkojn de Vieno.

La unua dokumentita okazigo, kiun oni povas nomi plivastasence Ŝubertiado, okazis la 26-an de januaro 1821 en la loĝejo de familio von Schober (dokumentite per letero de Joseph Hubers el 30-a de januaro 1821 al sia fianĉino Rosalie Kranzbichler). Ekde 1822 Schubert mem uzis la terminon. Ŝubertiadon oni povas okazigi ankaŭ sole, kiel pruvas la letero de Leopold Kupelwieser al Schober de la 8-a de marto 1824 ("krome mi foje donas al mi Ŝubertiadojn").

Je la unua Ŝubertiado Franz Schubert ludis pianon kaj la baritonoj Johann Michael Vogl aŭ pli malfrue Carl von Schönstein kantis ties lidojn. Ankaŭ laŭtlegadoj kaj spritaj distroludoj, kiuj ofte staris sub donita, apartenis al la vesperoj. Ĉi tiuj estis miksaĵo inter amikara renkontiĝo kaj literatura-muzika salono.

Oftaj gastoj estis Joseph Sonnleithner, Leopold von Sonnleithner, Fritz kaj Franz von Hartmann, Anton von Doblhoff-Dier, Joseph Huber, Johann Baptist Jenger, Jacob Nicolaus Craigher, la pentristoj Moritz von Schwind, Ludwig Ferdinand Schnorr von Carolsfeld kaj Wilhelm August Rieder, la poetoj Johann Mayrhofer, Johann Gabriel Seidl kaj komponisto kaj orkestrestro Franz Lachner same kiel la plej intimaj amikoj de Schubert, Joseph von Spaun, Franz von Schober, Karl Enderes, Joseph Witteczek, Joseph von Gahy kaj Eduard von Bauernfeld.

Gastigantoj de la Ŝubertiadoj estis krom Sonnleithner kaj aliaj pentristo Ludwig Mohn, la familio de Franz von Bruchmann, la poetoj Franz von Schlechta, Eduard von Bauernfeld kaj la onklo de Schober, Joseph Derffel, mastrumanto de Kastelo Atzenbrugg. La lasta granda Ŝubertiado dum la vivo de la komponisto okazis la 28-an de januar 1828 ĉe Joseph von Spaun en ties loĝejo en Vieno. Mallonge antaŭe aŭtunon de 1827 la komponisto prezentis ĉe Franz Schober „ciklon da makabraj lidoj“, la grandan lidociklon Winterreise (laŭ memoro de Joseph Spaun Schubert mem anoncis ĝin per la supraj vortoj). Per tiaj kaj similaj okazintaĵoj la Ŝubertiadoj estis gravaj ankaŭ auch muzikhistorie.

Ŝubertiadoj nuntempaj

Ekde la 20-a jarcento ankaŭ pli grandaj muzikfestivaloj, kiuj ĉefe okupiĝas pri la verkaro de Schubert, havas la nomon „Ŝubertiado“, inter ili precipe la Ŝubertiado je la lokoj Hohenems kaj Schwarzenberg en la aŭstra federacia lando Vorarlbergo, fondita de kantisto Hermann Prey kaj kulturorganizisto Gerd Nachbauer.

Aliaj festivaloj aŭ koncertprogramoj sub la nomo „Ŝubertiado“ estas tiuj de pianisto Thomas Seyboldt en Kastelo Ettlingen en Ettlingen (ĉe Karlsruhe), „ Ŝubertiado je Kastelo Eyb“ en Dörzbach (Hohenlohe), „ Ŝubertiado je Luksemburgo“, die „Schubertiade Zuriko“ kaj Ŝubertiado en Vilabertran ĉe Barcelono. La Ŝubertiadoj je Schnackenburg okazas ĉiujare en la trankvila vilaĝo ĉe rivero Elbo.

Literaturo

• Otto Erich Deutsch: Schubert. Die Dokumente seines Lebens, Kassel 1964 kaj Schubert. Die Erinnerungen seiner Freunde, Lepsiko 1966.

Eksteraj ligiloj

• Schubertiade Vorarlberg en Schwarzenberg kaj Hohenems
• Schubertiade en Kastelo Ettlinger Schloss - Forumo por lidarto Arkivigite je 2012-04-25 per la retarkivo Wayback Machine
• Schubertiade Kastelo Eyb ĉe Dörzbach
• Schubertiade Zürich
• Schubertiade Vilabertran Arkivigite je 2015-04-12 per la retarkivo Wayback Machine