Arad [arad'] (sama nomo ankaŭ en la hungara kaj germana) estas urbo en Rumanio. Ĝi estas la ĉefurbo de la samnoma distrikto (județ). Ĝi situas ĉe la rivero Mureș, 547 km nord-okcidente de București. En 1910 ĝi havis 63 166 loĝantojn (70 % da hungaroj, rumanoj, germanoj), en 1992 190 114 (rumanoj, 16 % da hungaroj).

Arad Rathaus 3940-43.jpg
Panorama vido de la urbodomo
Arad
Municipo
Lando  Rumanio
Distrikto Arad
Iama hungara departemento Arad
Situo 46° 11′ N, 21° 18′ O (mapo)46.17666666666721.301111111111Koordinatoj: 46° 11′ N, 21° 18′ O (mapo)
Arad (urbo) (Rumanio)
Arad (urbo) (Rumanio)
DMS
Alto super maro 89 m
Poŝtkodo 310...
Loĝantaro 147 922 (en 2011)
Kodo laŭ SIRUTA 9271 (mun. 9262)
vdr
Rivero Mureș

En 1945 estis aligita al ĝi Aradu Nou, sude de rivero Mureș.

Historio Redakti

Ĝia unua skriba mencio estis en 1131. Fortikaĵo konstruiĝis en 1783. En 1834 Arad iĝis libera reĝa urbo. Ĝis la Traktato de Trianon ĝi apartenis al Hungario (departemento Arad). Post 1920 oni aligis al ĝi Micălaca, Sânnicolau Mic kaj en 1945 Aradu Nou. La 7-an, 8-an kaj 10-an de novembro 1846 koncertis en la urbo Franz Liszt. Je la 6-a de oktobro 1849 tie estis ekzekutitaj 13 ĉefoficiroj de la hungara liberecbatalo en 18481849 (la 13 martiroj de Arad).

Famuloj Redakti

Esperanto en Arad Redakti

La dua hungara Esperanto-kongreso okazis en 1913 en Arad.

Vidu ankaŭ Redakti

Fontoj Redakti

Literaturo Redakti

  • Ficzay Dénes: Aradi krónika (Kroniko de Arad), 1997.
  • Pávai Gyula: Aradi híres emberek (Famaj personoj de Arad), 2003.
  • Katona Tamás: Az aradi vértanúk [1]

Vidu ankaŭ Redakti

Eksteraj ligiloj Redakti