Arthur Baur

Arthur BAUR (naskiĝis la 19-an de februaro 1915 en Zuriko, mortis la 17-an de septembro 2010 en Männedorf) estis svisa honora membro de UEA. Li estis elstara verkisto kaj funkciulo de la svisa Esperanto-movado kaj dum pluraj jaroj prezidanto de Svisa Esperanto-Societo. Li gvidis dum 40 jaroj la Esperanto-elsendojn de Svisa Radio Internacia.

Arthur Baur
Persona informo
Naskiĝo	19-an de februaro 1915 (1915-02-19) en Zuriko
Morto	17-an de septembro 2010 (2010-09-17) (95-jaraĝa) en Männedorf
Lingvoj	Esperanto
Ŝtataneco	Svislando
Alma mater	Universitato de Zuriko • Universitato de Upsalo • Universitato de Stokholmo
Familio
Patro	Emil Baur
Edz(in)o	Heidi Baur-Sallenbach
Okupo
Okupo	esperantisto • lingvisto • ĵurnalisto

Vivo

Li naskiĝis la 19-an de februaro 1915 en Zuriko kiel filo de profesoro pri kemio. Baur studis en la universitatoj de Zuriko, Upsalo kaj Stokholmo germanan, anglan, retoromanĉan kaj islandan filologion. Li doktoriĝis kun disertacio pri la adjektivo ĉe profesoro Boetthius de Notker. Li fariĝis ĵurnalisto kaj finfine estis de 1967 ĝis 1980 ĉefredaktoro de la taggazeto Der Landbote en Vinterturo. En 1943 li edziĝis kun Heidi Baur-Sallenbach, kun kiu li havis du gefilojn, nome Roman kaj Irène.

Esperanto

Arthur Baur lernis Esperanton en 1930 en gimnazio kaj fariĝis membro de Esperanto-Societo Zuriko, Svisa Esperanto-Societo kaj Universala Esperanto-Asocio. De 1980-1986 li estis redaktoro de Svisa Esperanto-Revuo. Li gvidis la informservojn de la 31-a kaj de la 32-a Universalaj Kongresoj de Esperanto, kiuj ambaŭ okazis en Berno kaj estis membro de la LKK de la 64-a UK en Lucerno. Li verkis multnombrajn librojn en Esperanto kaj en la germana lingvo pri Esperanto, la retoromanĉa, la alemana kaj multaj aliaj temoj. En 1946 Baur komencis je instigo de Edmond Privat la kurtondajn elsendojn de Svisa Radio Internacia, kiu tiam ankoraŭ nomiĝis Svisa Kurtonda Servo. Arthur Baur kunlaboris por la 5-minutaj semajnaj elsendoj, kies redaktado en la jaro 1947 estis komplete koncedita al li. Baur kunlaboris en la redakta teamo de SRI ĝis 1991.

Verkado por la svisgermana (alemana) kaj la romanĉa

Arthur Baur estis unu el la plej gravaj esploristoj de la alemana lingvo. En 1939 publikiĝis kunhelpe de lia edzino lia "Praktische Sprachlehre des Schweizerdeutschen" (Praktika gramatiko de la svisgermana lingvo), de kiu en la jaro 2008 aperis jam la 13-a komplete reverkita eldono. En 1983 aperis lia verko "Was ist eigentlich Schweizerdeutsch?" (Kio efektive estas la svisgermana?).

Arthur Baur estis ankaŭ grava fakulo pri la retoromanĉa lingvo. En la jaro 1984 aperis en Esperanto lia studo "La Retoromanĉa" kaj en 1996 germane "Allegra genügt nicht!" (Alegra [Saluton] ne sufiĉas!) kaj en 1997 "Viva la Grischa: Ein Wegweiser für das Bündnerromanische".

Verkoj

• Allegra genügt nicht!: Rätoromanisch als Herausforderung für die Schweiz (1996)
• De la utopio al la realeco; Von der Utopie zur Wirklichkeit
• Deine zweite Sprache (1960)
• Esperanto-Kurs (1958)
• La fenomeno Svislando (originale verkita en Esperanto, 1979)
• Die Geschichte der Esperanto-Sendungen aus der Schweiz
• La kreo de nova retoromanĉa skriblingvo
• La literaturo de romanĉa Svislando
• La literaturo en alemana Svislando
• Panoramo de Esperanto (1983)
• Das Problem der internationalen Sprache (1953)
• La retoromanĉa: historio kaj nuntempo de la kvara nacia lingvo de Svislando (1995)
• La retoromanĉa: sorto de la plej malgranda nacia lingvo de Svislando (1984)
• Schweizerdeutsch, woher und wohin? (1990)
• Schwyzertüütsch. «Grüezi mitenand.» Praktische Sprachlehre des Schweizerdeutschen (1939/1969/2008)
• Von der Utopie zur Wirklichkeit: Die Geschichte der Plansprachen (1976)
• Was ist eigentlich Schweizerdeutsch? (1983)
• Wo steht das Rätoromanische heute? Ein sprachpolitischer Lagebericht (1955)

Recenzoj

Pri Das Problem der internationalen Sprache

„ Tiu germanlingva broŝuro klarigas la historion, evoluon, malhelpojn, k. t. p. de Esperanto en la diversaj cirkonstancoj (plej multe malfavoraj) de ĝia vivo. Ankaŭ oni skizas la problemon de helplingvo, laŭ tutmonda vidpunkto en la nuntempo, kaj ĝia solvo pere de Esperanto, kompare kun aliaj projektoj (Volapuk, Ido, Okcidental k. a.) Mi tradukas sekvantan paragrafon, kiu per si mem ne bezonas komenton: «...Volapuk montris, ke artefarita lingvo povas funkcii, same kiel Montgolfiêre pruvis, ke la homo povas leviĝi alten en la aero. Tamen la sukceso de la aeronaŭtiko ne alvenis pere de aerostato, sed de aeroplano.» Krome ĝi enhavas i. a. la lingvan situacion en UNO kaj citas la decidon pri la enketo de Unesko. La skizo aperis, samtempe en la «Jarlibro de la Svisaj Federaciaj Autoritatoj 1953» kiu estas legata de parlamentanoj, ambasadoroj kaj altaj oficistoj. La temo estas tial traktita en scienca kaj realista maniero. La aŭtoro, D-ro Baur, estas la konata Esperanto-parolisto de la Svisa mallongonda Radiostacio kaj redaktinto de la Svisa Antologio. Mi devas konfesi ke neniam legis tiel bonkvalitajn argumentojn pordefendi nian aferon, kiu estas samtempe tiu, de la homaro mem. Kial ne eldoni esperantlingvan tradukon? Vere, ĝia legado estas ege rekomendinda. ” — M. Rodriguez. Boletín n055 (jul 1953)

Tradukoj

• Peter-Ruetschi, Tina: Por pli vasta utiligebleco de Esperanto (1954)
• Svisa Antologio (red.: Arthur Baur)

Literaturo

• Andreas E. Künzli: Universalaj Lingvoj en Svislando p 209

• Gazetaraj Komunikoj de UEA, n-ro 397, 2010-09-23
• Dietrich Michael Weidmann: La fenomeno Arthur Baur en Instrui, Dokumenti, Organizi eldonita de Irmi kaj Reinhard Haupenthal, Bad Bellingen 2011, p. 337-342

Eksteraj ligiloj

• Arthur Baur en la Historia Leksikono de Svislando
• La radioelsendoj de D-ro Arthur Baur en la sonarkivo de CDELI
• Libroj kaj aliaj dokumentoj de kaj pri Arthur Baur en la Kolekto por Planlingvoj kaj Esperantomuzeo de la Aŭstria Nacia Biblioteko (germane)