Caen

Ĝemelurboj
	Ohrid (2009–); Alexandria (1991–); Vircburgo (1962–); Coventry (1957–); Pernik ; Trevizo ; Tajĉung ; Tieso ; Portsmouth ; Naŝvilo ; Stevens Point (en) ; Reșița vd

Caen
komunumo
Sonorilejoj de malnova urbo Caen Sonorilejoj de malnova urbo Caen
komunumo en Francio ; urbego vd
	Blazono
Administrado
Regiono	Normandio
Departemento	Kalvadoso
Arondismento	arondismento Caen
Kantono	centro de 5 kantonoj, simple nomataj Caen-1 ĝis Caen-5
Ĝemelurboj
	Ohrid (2009–); Alexandria (1991–); Vircburgo (1962–); Coventry (1957–); Pernik ; Trevizo ; Tajĉung ; Tieso ; Portsmouth ; Naŝvilo ; Stevens Point (en) ; Reșița vd
INSEE kodo	14118 [+]
Poŝtkodo	14000
En TTT	Oficiala retejo [+]
Politiko
Urbestro	Aristide Olivier
Demografio
Loĝantaro	108 398 (2022) [+]
Loĝdenso	4 218 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	49° 11′ N, 0° 22′ U (mapo)49.181388888889-0.36361111111111Koordinatoj: 49° 11′ N, 0° 22′ U (mapo) [+]
Alto	8 m [+]
Areo	25,7 km² (2 570 ha) [+]
Horzono	UTC+01:00 h (+2 h somere)
Caen (Calvados)
	Situo de Caen en Calvados kaj Francio
	Caen (Caen)
	Situa mapo de Caen
Alia projekto
	Vikimedia Komunejo Caen [+]
	v • d • r

Por samtitolaj artikoloj vidu la paĝojn Caen (stacidomo) kaj Caen la Mer.

Caen [ˈkɑ̃], en Esperanto Kaeno^[1], historie ankaŭ kelte *Catumagos, latine Kadomum kaj normande Kaen, estas grava urbo kaj komunumo en la nordokcidenta parto de Francio. Ĝi situas en la departemento Kalvadoso, estante ties administra centro (prefektejo), kaj en la historia kaj nuna administra regiono Normandio. Krome ankaŭ ĝis 2016 ĝi estis la historia centro de la antaŭa regiono Malsupra Normandio kaj estas la prefektejo de la departemento Calvados. La riverego Orne trafluas la urbon.

Laŭ la stato de 2022 en la komunumo vivis 108 398 loĝantoj sur areo de 25,7 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 4 218 loĝantoj/km². Administre la komunumo krome estas la centro de la samnoma arondismento Caen kaj kaj ankaŭ de 5 kantonoj de Francio, simple nomataj Caen-1 ĝis Caen-5. La teritorio havas komunan limon kun Bretteville-sur-Odon, Carpiquet, Cormelles-le-Royal, Épron, Fleury-sur-Orne, Hérouville-Saint-Clair, Ifs, Louvigny, Mondeville, Saint-Contest, Saint-Germain-la-Blanche-Herbe kaj Venoix.

La urbanoj en la franca nomiĝas caennais, prononco [kanE]. Tra Caen fluas la riverego Orne.

Najbaraj komunumoj

Ĉirkaŭ **Caen**
Saint-Contest Saint-Germain-la-Blanche-Herbe	Épron	Hérouville-Saint-Clair
Carpiquet Bretteville-sur-Odon		Mondeville
Louvigny	Ifs Fleury-sur-Orne	Cormelles-le-Royal

Historio

Per la nomo batalo de Caen oni konas la batalojn okazintajn dum la Dua Mondmilito inter fortoj de Aliancanoj kaj la germana armeo post la elŝipiĝo en Normandio la 6-an de junio 1944 por la kontrolo de Caen, kiuj konkludis kun la venko de Aliancanoj. Tiu urbo estis grava komunikcentro, nepre havebla por posta avanco al Parizo. La dekomenca plano de Aliancanoj celis la konkeron de Caen la saman tagon de la elŝipiĝo, nome la 6-an de junio nokte. Tamen, necesos finfine ses semajnoj kaj kvar sinsekvaj ofensivoj por la definitiva konkero. La trupoj de Aliancanoj estis kanadaj kaj britaj estre de Bernard Montgomery. La germanaj trupoj inkludis lastajn rekrutojn de junuloj, maljunuloj kaj baltajn kontraŭsovetojn; la estro estis Erwin Rommel. Ambaŭ flankoj perdis po ĉirkaŭ 50 000 homojn inter mortintoj, vunditoj, kaptitoj kaj malaperintoj. La urbo rezultis ege detruita.

Kulturo

Caen enhavas multajn gravajn historiajn monumentojn. La plej gravaj estis konstruitaj sub la regno de Vilhelmo la Konkerinto dum la 11-a jarcento (du abatejoj kaj la kastelo). Estas ankaŭ dekoj da preĝejoj. Ĝia Memoriga muzeo allogas multe da vizitantoj.

La ĉefaj historiaj monumentoj estas :

la Abatejo de Viroj (france Abbaye aux Hommes), kaj ĝia preĝejo Saint-Etienne (nuntempe tiu abatejo estas la urbodomo de Caen)
la Abatejo de Virinoj (france Abbaye aux Dames), kaj ĝia preĝejo Sankta Triunuo (tiu abatejo estas sidejo de la konsilio de Normandio)
la Kastelo de Caen (france Château de Caen) kun Muzeo de Normandio (france Musée de Normandie) kaj Muzeo de Belartoj de Caen (france Musée des Beaux-Arts de Caen)
la Preĝejo Sankta Johano (france Église Saint-Jean)
la Preĝejo Sankta Petro (france Église Saint-Pierre)
la Memoriga muzeo de Caen (france Mémorial de Caen)
la universitato, fondita en 1432 de Henriko la 6-a, tiama reĝo de Anglio
la Domo de Quatrans (france Maison des Quatrans), tradicia domo el la 15-a jarcento

La regiono de Caen havas tradiciajn gastronomiaĵojn : tripoj, teurgoule (deserto kun lakto, rizo kaj cinamo), brasillé (speco de sukera pano), ktp.

Oni povas ankaŭ vidi kurojn de ĉevaloj.

Modernaj konstruaĵoj estas la Sinagogo de Caen kaj la Comédie de Caen.

Kvartaloj de Caen

Bas Venoix - Prairie
Beaulieu - La Maladrerie - Saint-Paul
Calvaire Saint-Pierre
Centre Ancien (Gardin-Conquérant)
Le Chemin Vert
La Folie-Couvrechef (Campus II – Folie Centre – Hameau Folie - ZI Mont Coco)
La Grâce de Dieu (Armand Marie)
La Guérinière
La Haie Vigné
Hastings
La Verte Vallée (Saint-Gabriel - Vallée des Jardins)
Le Port (Avenue de Tourville - Gare - Presqu'île)
La Pierre Heuzé (Lébisey - Plateau Nord)
Sainte-Thérèse - Demi-Lune (Claude Decaen – Demi-Lune - Guynemer)
Saint-Jean
Saint-Jean-Eudes - Saint-Gilles (Abbaye aux Dames – Calmette - CHR - Rue Basse)
Saint-Ouen (Bon Sauveur - Caponière)
Université (Saint-Julien)
Vaucelles (Saint-Michel - Rue de Branville)
Venoix (Fontaine Venoise)

Transportoj

Stacidomo.

Trajnoj "SNCF"

Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Caen (stacidomo).

Tramoj "Twisto"

Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Tramtransporto en Caen.

Busoj "Twisto"

Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Twisto.

Aŭtobusoj

Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Bus Verts du Calvados.

Aviadiloj

Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Flughaveno Caen - Carpiquet.

Lernado

Universitato de Caen

En la Universitato de Caen studas ĉirkaŭ 25 000 studantoj. La universitato estas unu el la plej malnovaj en Francio, ĉar fondis ĝin la reĝo de Anglio Henriko la 6-a, en la jaro 1432.