José Emilio Pacheco
José Emilio PACHECO Berny [paĈEko] (Meksikurbo, 30-a de junio 1939 - Samloke, 26-a de januaro 2014)[1] estis elstara meksika verkisto kiu publikigis poezion, kronikojn, romanojn, novelojn, eseojn, literaturan kritikon kaj tradukojn.[2]
| José Emilio Pacheco | |||||
|---|---|---|---|---|---|
.jpg)
| |||||
| Persona informo | |||||
| José Emilio Pacheco | |||||
| Naskonomo | José Emilio Pacheco Barny | ||||
| Naskiĝo | 30-an de junio 1939 en Meksikurbo | ||||
| Morto | 26-an de januaro 2014 (74-jaraĝa) en Meksikurbo | ||||
| Mortis per | korhalto vd | ||||
| Lingvoj | angla vd | ||||
| Ŝtataneco | Meksiko vd | ||||
| Alma mater | Nacia Aŭtonoma Universitato de Meksiko vd | ||||
| Familio | |||||
| Edz(in)o | Cristina Pacheco vd | ||||
| Profesio | |||||
| Okupo | poeto • romanisto • eseisto • scenaristo • tradukisto • kantisto • literaturkritikisto • verkisto vd | ||||
| Verkado | |||||
| Verkoj | Battles in the Desert vd | ||||
| |||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Oni konsideras lin integranto de la nomita "generacio de la kvindekaj jaroj" aŭ "de mezjarcento", en kiu oni inkludas ankaŭ verkistojn kiel Juan Vicente Melo, Inés Arredondo, Juan García Ponce, Huberto Batis, Sergio Pitol, José de la Colina, Salvador Elizondo, Carlos Monsiváis, inter aliaj. Li kunhavis la kosmoplitan perspektivon[3] kiu estas karaktera de la verkistoj de tiu generacio, kaj la temoj kiujn li pritraktis estas el historio kaj cikla tempo,[4] la universo de la infaneco kaj de fantasto, ĝis la urbo kaj la morto. La verkado de Pacheco distingiĝas pro konstanta pridemandado pri la vivo en la moderna mondo, pri la literaturo kaj pri lia propra arta produktado,[5] kaj pro la uzado de facila, alirebla lingvaĵo.[5]
La verkaro de Pacheco enhavas tre diversajn formatojn kiel rakontaro, romano, novelo, kroniko, poezio, traduko kaj eseo. Estas karakteroj komunaj al liaj tekstoj, kvankam ĉiuj el la ĝenroj povas esti distingita disde aliaj per partikularaj elementoj; konstanto en lia verkaro estas insista plinovigemo kaj reverkado.[4] Li konsideris literaturon kiel io dinamikaj kaj ŝanĝiĝema, kio kondukis lin al reviziado kaj reverkado de siaj verkoj, kiel montro de memkritiko. Lia ideo pri reverkemo inkludas dialogon kun iamaj tekstoj (ĉu de modernaj verkistoj, kiel Jorge Luis Borges kaj Ernesto Cardenal, ĉu de klasikaj, kiel Katulo) kaj kun siaj legantoj. Kiel asertis Oviedo, “lia verkaro estas iel antologio formita de la reverkado de liaj legaĵoj – nova teksto kiu estas superpresita sur aliaj iamaj tekstoj”.[4]
Verkoj redakti
Poezio redakti
- Los elementos de la noche (1963)
- El reposo del fuego (1966)
- No me preguntes cómo pasa el tiempo (1969)
- Irás y no volverás (1973)
- Islas a la deriva (1976)
- Desde entonces (1979)
- Los trabajos del mar (1983)
- Miro la tierra (1987)
- Ciudad de la memoria (1990)
- El silencio de la luna (1996)
- La arena errante (1999)
- Siglo pasado (2000)
- Tarde o temprano (Poemas 1958-2009) (2009; kompleta poezio, FCE)
- Como la lluvia (2009)
- La edad de las tinieblas (2009)
- El espejo de los ecos (Taller de comunicación gráfica, 2012)
Novaloj kaj rakontoj redakti
- El viento distante (1963)
- El principio del placer (1972)
- La sangre de Medusa y otros cuentos marginales (1990, el 1956 kaj 1984)
Romanoj redakti
- Morirás lejos (1967)
- Las batallas en el desierto (1981)
Artikoloj redakti
- Inventario I. Antología. 1973-1983 (2017)
- Inventario II. Antología. 1984-1992 (2017)
- Inventario III. Antología. 1993-2014 (2017)
Eseoj redakti
- Jorge Luis Borges. Una invitación a su lectura (1999), de José Emilio Pacheco. Reeldonita kiel Jorge Luis Borges (2019).
- Ramón López Velarde. La lumbre inmóvil (2003)
Tradukoj redakti
- Cuatro cuartetos, de T. S. Eliot
- Cómo es, de Samuel Beckett
- Vidas imaginarias, de Marcel Schwob
- De profundis, de Oscar Wilde
- Un tranvía llamado deseo, de Tennessee Williams
Antologio redakti
- Antología del modernismo (1884-1921) (1970) México, UNAM.
Notoj redakti
- ↑ Muere José Emilio Pacheco Alirita la 20an de Aŭgusto 2021.
- ↑ «El legado de José Emilio Pacheco, el poeta de la lucidez y la discreción», Arkivigite je 2016-03-05 per la retarkivo Wayback Machine La Tercera, 14.01.2014; alirita 19.12.2015
- ↑ Manuel Fernández Perera (kunord.) La literatura mexicana del siglo XX, Fondo de Cultura Económica, México, 2008
- ↑ 4,0 4,1 4,2 José Miguel Oviedo. «José Emilio Pacheco: la poesía como Ready-made» en La hoguera y el viento. José Emilio Pacheco ante la crítica (elekto kaj prologo de Hugo J. Verani), México, Era, 1987, pp. 42-61; eblas konsulti fragmentojn de la eseo en Google Books
- ↑ 5,0 5,1 Mario Benedetti. «La poesía abierta de José Emilio Pacheco» en la citita libro de Verani
Bibliografio redakti
En hispana redakti
- José Emilio Pacheco: perspectivas críticas / Hugo J Verani, 2006
- Ensoñación cósmica: poética de El reposo de fuego, de José Emilio Pacheco / Betina Bahía Diwan, 2004
- Dilemas de la poesía de fin de siglo: José Emilio Pacheco y Jaime Sáenz / Elizabeth Pérez, 2001
- José Emilio Pacheco: poeta y cuentista posmoderno / José de Jesús Ramos, 1992
- El papel del lector en la novela mexicana contemporánea: José Emilio Pacheco / Magda Graniela-Rodríguez, 1991
- José Emilio Pacheco: poética y poesía del prosaísmo / Daniel Torres, 1990
- La hoguera y el viento: José Emilio Pacheco ante la crítica / Hugo J Verani, 1987
- José Emilio Pacheco / Luis Antonio de Villena, 1986
- Ficción e historia: la narrativa de José Emilio Pacheco / Yvette Jiménez de Báez, 1979
- Ruiz Álvaro kaj Edith Negrín (kunord.), Pasión por la palabra. Homenaje a José Emilio (coord.) México, UNAM/UAM , 2013
- Karl Kohut (eld.), Literatura mexicana hoy. Del 68 al ocaso de la revolución. Madrid, Vervuert, 1995.
- Rafael Olea Franco,En el reino fantástico de los aparecidos: Roa Bárcena, Fuentes y Pacheco. México, Colegio de México, 2004.
- Manuel Fernández Perera (kunord.) La literatura mexicana del siglo XX. México, FCE, 2008.
En angla redakti
- Modern Spanish American poets. Second series / María Antonia Salgado, 2004
- José Emilio Pacheco and the poets of the shadows / Ronald J Friis, 2001
- Out of the volcano: portraits of contemporary Mexican artists / Margaret Sayers Peden, 1991
- Tradition and renewal: essays on twentieth-century Latin American literature and culture / Merlin H Forster, 1975
- The turning tides: the poetry of José Emilio Pacheco / Mary Kathryn Docter, 1991
- Time in the poetry of José Emilio Pacheco: images, themes, poetics / Judith Roman Topletz, 1983
Publikaĵoj pri la verkaro de Pacheco redakti
- Ficción e Historia: La Narrativa de José Emilio Pacheco. El Colegio de México. 1979. p. 348.
- Torres, Daniel (1990). University of Michigan, eld. José Emilio Pacheco: Poética y poesía del prosaísmo. Editorial Pliegos. p. 124. ISBN 8486214521.
- Hugo J. Verani, ed. (1993). La hoguera y el viento: José Emilio Pacheco ante la crítica. Ediciones ERA. p. 341. ISBN 9684113544.
- Monasterios, Elizabeth (2001). Dilemas de la poesía latinoamericana de fin de siglo: José Emilio Pacheco y Jaime Saenz. Plural editores. p. 299. ISBN 9789990564013.
- Sánchez Osés, Eduardo (2002). Las batallas en el desierto: análisis crítico. UNAM. p. 168. ISBN 9703202217.
- Popovic, et al. (2006). José Emilio Pacheco: perspectivas críticas. Siglo XXI. p. 330. ISBN 968232629X.
- Cannavacciuolo, Margherita (2014), Miradas en vilo: la narrativa de José Emilio Pacheco, Beatriz Viterbo Editora, pp. 207, ISBN 9789508453082.
- Aub, Max (1960). Poesía mexicana, 1950-1960. Madrid: Aguilar.
- Brushwood, John (1985). La novela mexicana (1967-1982). México: Grijalbo.
- Roas, David (2001). Teorías de lo fantástico. Madrid: Arco/Libros.
- Bellini, Giuseppe (1985). Historia de la literatura hispanoamericana. Madrid: Castalia.
- Fuentes, Carlos (1969). La nueva novela hispanoamericana. México: Joaquín Mortiz.
- Glantz, Margo (1971). Onda y escritura en México. México: Siglo XXI.