Splugo
publikigita versio estis patrolita je 14 nov. 2023. Estas kontrolendaj ŝanĝoj de ŝablonoj/dosieroj.
Ŝanĝoj al ŝablonoj aŭ dosieroj en ĉi tiu versio estas kontrolendaj. La stabila versio estis patrolita je 14 nov. 2023.
Splugo (en la germana lingvo Splügen, en la romanĉa lingvo Spleia, en la itala lingvo Spluga) estas komunumo de la komunumaro Rheinwald kaj la distrikto Malantaŭa Rejno en Kantono Grizono, Svislando. Ĝi havis 414 loĝantojn je la 31-a de decembro 2009.
| Splugo | |
|---|---|
 | |
 | |
| vilaĝo • former municipality of Switzerland • Ortschaft | |
| Kantono | Grizono |
| Distrikto | Malantaŭa Rejno |
| Komunumaro | Rheinwald |
| Koordinatoj | 46° 33′ 11″ N 9° 19′ 24″ O / 46.55306 °N, 9.32333 °O (mapo)Koordinatoj: 46° 33′ 11″ N 9° 19′ 24″ O / 46.55306 °N, 9.32333 °O (mapo) |
| Nombro de loĝantoj | 414 |
| Areo | 60,49 km² |
| Alteco | 1475 m super marnivelo |
| Poŝtkodo | 7435 Splugo 3436 Medels en Rejnarbaro |
| Komunumkodo | 3694 |
 | |
Geografio redakti
Splugo situas ĉe la bordo de Malantaŭa Rejno ĉe la disbranĉiĝo de la vojoj al Splugopasejo kaj San-Bernardino-Pasejo. La komunumo konsistas el la vilaĝoj Splugo kaj Medels en Rejnarbaro.
Najbaraj komunumoj redakti
La komunumo Splugo limas en nordo al Safien, en oriento al Sufers, en sudo al Madesimo (Italio).
Trafiko redakti
Tra la komunumo pasas la kantona ĉefvojo n-ro 13 al San-Bernardino-Pasejo, de kiu deflankiĝas la kantona vojo n-ro 567 tra Splugopasejo al Como en Italio. Per poŝtaŭtolinioj sur tiu vojo la komunumo estas konektita al la publika transportreto. Paralele al la kantona ĉefvojo nr-0 13 tra la komunumo pasas ankaŭ la svisa aŭtovojo A13, al kiu la komunumo posedas alveturejon. Pro la vartransporto trans la montopasejo ek de la 15-a jarcento Splugo akiris signifon. Post la malfermo de la Gotardofervojo fine de la 19-a jarcento la vartransporto trans la du montopasejoj kolapsis, kaj multaj laborlokoj en Splugo perdiĝis, kio kaŭzis amasan formigron el la vilaĝo.
Historio redakti
La unua dokumenta mencio de Splugo datiĝas el la jaro 1831 kiel Cella en Speluca. La mencio en la imperia urbaro alludas al filio de la Monaĥejo Pfäfers. En fura mezepoko romanĉlingvanoj uzis Splugon kiel alpopaŝtejo. En la jaro 1290 valzoj fondis en Splugo tutjaran setlejon kaj germanigis la regionon. En tiu kunteksto la Senjoroj de Vaz konstruis la burgon okcidente de la vilaĝo. En la jaro 1443 la Grafoj de Werdenberg, kiuj intertempe fariĝis la landaj mastroj, permesis kreon de semajna kaj jara merkato en Splugo. En la jaro 1818 ĝis 1823 estis konstruita la komerca varvojo trans Splugopasejo, kiu konektis Piemonton kun Grizono. En la jaro 1944 la loĝantaro sukcesis malebligi la projekton de la baraĵlago Rheinwald, kiu minacis la pluekziston de la vilaĝo. [1]
Vidu ankaŭ redakti
Notoj kaj referencoj redakti
Eksteraj ligiloj redakti
- Oficiala retejo de la komunumo Splugo
- Splugo en la Historia Leksikono de Svislando (germane, france, itale)
- Vidu ankaŭ en la Vikimedia Komunejo la kategorion Splugo – (Kolekto de bildoj kaj plurmediaj dosieroj)
Bildoj redakti
-
Splugo -
Schorsch-domo en Splugo -
Ruino de la Burgo Splugo -
Reformita preĝejo de Splugo
