Tridekano

kemia kombinaĵo
Metildodekano
Kemia formulo
C13H28
Tridekano
Bastona kemia strukturo de la
Tridekano
Tridekano
Tridimensia kemia strukturo de la Tridekano
Tridekano ĉeestas en kelkaj organismoj kiel natura defendo.
Tridekano ĉeestas en kelkaj organismoj kiel natura defendo.
CAS-numero-kodo 629-50-5
ChemSpider kodo 11882
PubChem-kodo 12388
Fizikaj proprecoj
Aspekto senkolora, brulema likvaĵo[1]
Molmaso 184,36532 g mol−1
Denseco 0,756 g/cm−3[2]
Fandpunkto -5,08 °C [3]
Bolpunkto 234°C [4]
Refrakta indico  1,4260
Ekflama temperaturo 101,7 °C [5]
Solvebleco Akvo:<1 x 10-3 g/L
Mortiga dozo (LD50) >2000 mg/kg (buŝe)
GHS etikedigo de kemiaĵoj
GHS Damaĝo Piktogramo
08 – Risko al sano
GHS Signalvorto Damaĝa substanco
GHS Deklaroj pri damaĝoj H304
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj P301+316, P331, P405, P501
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo
(25 °C kaj 100 kPa)

Tridekanoheptilheksano estas organika kombinaĵo rezultanta per reduktado de tridekeno. Ĝi estas senkolora, brulema likvaĵo kun benzinsimila odoro, nesolvebla en akvo, sed solvebla en nepolaraj organikaj solvantoj. Ĝi estas rektoĉena hidrokarbonido produktata per frakciigo de pli kompleksaj hidrokarbonidoj. Tridekano estas alkana hidrokarbonido kaj posedas 13 karbonatomojn kaj 28 hidrogenatomojn. Tridekano uzatas en kemiaj sintezoj kiel solvanto kaj en la preparado de farmaciaĵoj kaj industriaĵoj.

Proprecoj

redakti

Tridekano estas utiligita de la fetorinsekto Cosmopepla bimaculata kiel ĉefkomponaĵo de sia defendsekrecio. Nimfoj de la ordinara Forficula auriculariaankaŭ produktas tiun substancon kiel parto de sia defensiva sekrecio. Ĝi okazas en la Dufour-glandoj de formikoj, ekzemple ĉe la specio Messor minor. La kunmetaĵo okazas en ambaŭ laboristoj (ĉirkaŭ 33% de la sekrecio) kaj reĝinoj (ĉirkaŭ 14%), kvankam la sekrecia kunmetaĵo estas alie tre malsama. Ĉe laboristoj de la specio Messor capitatus, tridekano konsistigas ĉirkaŭ 27% de la sekrecio. Tridekano povas esti akirita izolante n-parafinojn (C9-C17) de keroseno kaj gasoleofrakcioj.

Sintezoj

redakti

Sintezo 1

redakti
  • Preparado de la tridekano per reduktado de tridekeno:

    


Sintezo 2

redakti
  • Preparado de la tridekano per traktado de tridekila klorido kaj natria hidrido:

  +     + 

Sintezo 3

redakti
  • Preparado de la tridekano per reduktado de la tridekanolo:

    

Sintezo 4

redakti
  • Preparado de la tridekano per traktado de tridekanamido kaj klorida acido:

  +      +  + 


Sintezo 5

redakti
  • Preparado de la tridekano per traktado de dodekano kaj duazometano:

  +     + 

Sintezo 6

redakti
  • Preparado de la tridekano per traktado de undekano kaj duazoetano:

  +     + 

Vidu ankaŭ

redakti

Referencoj

redakti