Dinastio Jin (1115–1234)
La dinastio Jin (en ĉina: 金, Wade-Giles: Chin, en pinjino: Jīn, en ĥurĉen: Anĉu), konata ankaŭ kiel dinastio Ĥurĉen, estis fondita de la ŭajnan (完顏 Wányán), klano de la ĥurĉenoj, la prauloj de la Manĉuroj kiuj establis la dinastion Qing post kvincent jaroj. La nomo estas foje skribita Jinn por diferenci ĝin disde la antaŭa dinastio Jin kies nomo estas sama al Jin en la latina alfabeto.
| Dinastio Jin | ||
|---|---|---|
| Dinastio | ||
| Ĉinaj dinastioj • historia Ĉinia ŝtato | ||
| Apero | 1115 vd | |
| Fino | 1234 vd | |
| Dinastiaj rilatoj | ||
| Fondinto | Emperor Taizu of Jin vd | |
| Branĉo de | Song Liao Jin Xia vd | |
| vd | Fonto: Vikidatumoj | |
 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ANTIKVA | |||||||
| 3 Suverenoj kaj 5 Imperiestroj | |||||||
| Dinastio Xia 2070–1600 a.K. | |||||||
| Dinastio Shang 1600–1046 a.K. | |||||||
| Dinastio Zhou 1045–256 a.K. | |||||||
| Okcidenta Zhou | |||||||
| Orienta Zhou | |||||||
| Periodo de Printempo kaj Aŭtuno | |||||||
| Periodo de Militantaj Regnoj | |||||||
| IMPERIA | |||||||
| Dinastio Qin 221 a.K.–206 a.K. | |||||||
| Dinastio Han 206 a.K.–220 K.E. | |||||||
| Okcidenta Han | |||||||
| Dinastio Xin | |||||||
| Orienta Han | |||||||
| Tri Reĝlandoj 220–280 | |||||||
| Wei, Shu Han & Wu | |||||||
| Dinastio Jin 265–420 | |||||||
| Okcidenta Jin | Dek ses regnoj 304–439 | ||||||
| Orienta Jin | |||||||
| Sudaj kaj Nordaj Dinastioj 420–589 | |||||||
| Dinastio Sui 581–618 | |||||||
| Dinastio Tang 618–907 | |||||||
| ( Dua Zhou 690–705 ) | |||||||
| 5 Dinastioj k 10 Regnoj 907–960 |
Dinastio Liao 907–1125 | ||||||
| Dinastio Song 960–1279 |
|||||||
| Norda Song | Okc. Xia | ||||||
| Suda Song | Jin | ||||||
| Dinastio Yuan 1271–1368 | |||||||
| Dinastio Ming 1368–1644 | |||||||
| Dinastio Qing 1644–1911 | |||||||
| MODERNA | |||||||
| Respubliko Ĉinio 1912–1949 | |||||||
| Ĉina Popola Respubliko 1949–nun |
Respubliko Ĉinio (Tajvano) 1945–nun | ||||||
|
Rilataj artikoloj
| |||||||
Ĝi estis fondita en 1115 (aŭ 1125 depende de la kriterio), sub la estreco de Wányán Āgǔdǎ (完顏阿骨打), estro de la klano Waynan aŭ ŭajnan, en la nordo de Manĉurio, kiu proklamigis imperiestro de Ĉinio laŭ la nomo de Tàizǔ (太祖). Post la morto de Wányán Āgǔdǎ (1123), lia filo kaj sukcedanto Wányán Wúqǐmǎi (完顏吳乞買) -kiu estis preninta la imperian nomon Tàizōng (太宗)- neniigis sukcese la dinastion Liao en la jaro 1125, kiu estis ekzistinta inter Manĉurio kaj la norda limo de Ĉinio dum kelkaj jarcenotj. En la 9a de januaro 1127, la fortoj Jin de Wányán Wúqǐmǎi rabadis Kajfengon, ĉefurbo de la Dinastio Song de la nordo, kaj kaptis la novan imperiestron Qinzong, kiu estis ascendinta al la trono post la abdiko de sia patro la imperiestro Huizong kiam li vidis la neceson kontraŭi la armeon Jin. Post la falo de Kajfengo, la Song, sub la estreco de la heredanta Dinastio Song de la sudo, pluigis la lukton dum pli ol unu jardeko kontraŭ la povo Jin, sed subskribis finfie pactraktaton en 1141, kaj lasis la nordon de Ĉinio al Jin en 1142 por atingi pacon.
En 1616 la manĉuroj kiuj troviĝis sub la estreco de Nurhaci formis la postan dinastion Jin, prenante ĝian nomon el tiu dinastio. La posta dinastio Jin estis renomita dinastio Qing en 1636, kaj pluigis la konkeron de Ĉinio, iĝante la lasta dinastio de la imperia Ĉinio.