Fio (litero)

litero de la greka alfabeto

Fio (majuskla Φ, minuskla φϕ) estas la 21-a litero de la greka alfabeto. En novgreka lingvo, ĝi prezentas sonon [f], senvoĉa labialodentala frikativo. En antikva greka lingvo ĝi prezentis sonon [pʰ], aspirita senvoĉa dulabiala plozivo (de kiu en la angla lingvo estas la literumo "ph" en vortoj derivita el la greka). En la sistemo de grekaj numeraloj ĝi havas valoron 500 (φʹ) aŭ 500000 (͵φ).

Greka alfabeto
Αα Alfo Νν Nuo
Ββ Beto Ξξ Ksio
Γγ Gamo Οο Omikrono
Δδ Delto Ππ Pio
Εε Epsilono Ρρ Roto
Ζζ Zeto Σσς Sigmo
Ηη Eto Ττ Taŭo
Θθ Teto Υυ Upsilono
Ιι Joto Φφ Fio
Κκ Kapo Χχ Ĥio
Λλ Lambdo Ψψ Psio
Μμ Muo Ωω Omego
Iamaj literoj1,2
Digamo Sano
Stigmo Kuoppo
Heto Sampio
Ŝo

1 Referencoj
2 Eksteraj ligiloj

La minuskla litero (aŭ ofte ĝia varianto, ) estadas uzata kiel simbolo por:

La majuskla litero Φ estadas uzata kiel simbolo por:

La diametra simbolo en inĝenierado, , estas simila al la litero kaj estas ofte malĝuste nomata kiel "fio". Ĉi tiu simbolo estas uzita al indiki la diametron de cirklo aŭ cilindrotruo, ekzemple ⌀14 signifas ke la diametro estas 14 unuoj.

Komputiko

redakti

En Unikodo, estas multaj formoj de fio:

  • Majuskla:
    • U+03A6 (Φ): greka granda litera fio
  • Minuskla:
    • U+03C6 (φ): litero fio, uzita en grekaj tekstoj
    • U+03D5 ( ): simbolo fio por matematikaj kaj teknikaj ĉirkaŭtekstoj [1]

En HTML/XHTML, la majuskla kaj minusklaj fioj povas esti skribitaj kiel &Fio; (Φ) kaj &fio; (φ) respektive.

En LaTeX, la math simboloj estas \Fio ( ), \fio ( ), kaj \varphi ( ).

En iuj retumiloj (ekzemple Internet Explorer 6), la formoj de la U+03C6 (kiu devus esti kiel kirlo) kaj U+03D5 (kiu devus esti kiel cirklo krucigita per oblikvo) estas mise interŝanĝitaj. Komparu ĉin tiujn specimenojn por kontroli vian retumilon:

Fia litero: ĝusta  ; ebla erara φ
Fia simbolo: ĝusta  ; ebla erara ϕ

Referencoj

redakti