Henriko la 3-a (Anglio)
|
Por aliaj signifoj, bv. rigardi la apartigilan paĝon: Henriko la 3-a |
Henriko la 3-a (n. la 1-an de oktobro 1207, m. la 16-an de novembro 1272) estis reĝo de Anglio de 1216 ĝis sia morto.
| Henriko la 3-a | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Reĝo de Anglio | |||||
| |||||
| |||||
| Persona informo | |||||
| Henry III | |||||
| Naskiĝo | 1-an de oktobro 1207 en Winchester | ||||
| Morto | 16-an de novembro 1272 (65-jaraĝa) en Westminster | ||||
| Tombo | Abatejo Westminster vd | ||||
| Lingvoj | latina • anglo-normanda vd | ||||
| Ŝtataneco | Reĝlando Anglio vd | ||||
| Familio | |||||
| Dinastio | Plantaĝenetoj vd | ||||
| Patro | Johano de Anglio vd | ||||
| Patrino | Izabela de Angulemo vd | ||||
| Gefratoj | Joan, Lady of Wales • Isabella of England • Joan of England • Eleanor of Leicester • Isabella of Lusignan • Alice de Lusignan, Countess of Surrey • Aymer de Valence, 2nd Earl of Pembroke • Hugh XI of Lusignan • Rikardo • William de Valence, 1st Earl of Pembroke • Richard FitzRoy vd | ||||
| Edz(in)o | Eleanora de Provenco • Eleanora de Provenco vd | ||||
| Infanoj | Eduardo la 1-a • Margaret of England • Beatrice of England • Edmundo Crouchback • Katherine of England • Richard of England • John of England • William of England • Henry of England vd | ||||
| Profesio | |||||
| Okupo | politikisto • monarko vd | ||||
| Laborkampo | politiko vd | ||||
| Aktiva en | Anglio vd | ||||
| |||||
Reĝo de Anglio 
| |||||
| Dum | 1216-1272 | ||||
| Antaŭulo | Johano | ||||
| Sekvanto | Eduardo la 1-a | ||||
Reganto de Irlando 
| |||||
| Dum | 1216-1272 | ||||
| Antaŭulo | Johano | ||||
| Sekvanto | Eduardo la 1-a | ||||
Duko de Akvitanio 
| |||||
| Dum | 1216-1224 | ||||
| Antaŭulo | Johano | ||||
| Sekvanto | franca kronposedaĵo (Ludoviko la 8-a) | ||||
Grafo de Poitou 
| |||||
| Dum | 1216-1224 | ||||
| Antaŭulo | Johano | ||||
| Sekvanto | franca kronposedaĵo (Ludoviko la 8-a) | ||||
| Duko de Guyenne
| |||||
| Dum | 1259-1272 | ||||
| Antaŭulo | franca kronposedaĵo (Ludoviko la 8-a) | ||||
| Sekvanto | Eduardo la 1-a | ||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Naskiĝo kaj familio redakti
Henriko naskiĝis en la kastelo de Winchester, Hampshire, kaj estis filo de Johano (Anglio) kaj Izabela de Angoulême.
Frua regado redakti
Kiam Johano mortis, la franca reĝo subtenis ribelon de multaj anglaj baronoj. Pro tio la kronado estis tre simpla afero ĉeestata de malmultaj gravuloj. Pro ordono de la papo, kiu kredis ke Henriko ne kroniĝis laŭ la formalaj ekleziaj ritoj, okazis dua kronado en 1220. Vilhelmo Marshal (1-a grafo de Pembroke) servis kiel regento ĝis sia morto en 1219, subpremis la ribelon, kaj reeldonis la Magna Carta. Post lia morto sekvis aliaj regentoj ĝis 1227.
Konfliktoj kun nobeloj redakti
Le regado de Henriko estis plej konata pro konfliktoj kun nobeloj kiuj postulis pli da influo pri ŝtataj aferoj, kaj malkontentis pri francaj reĝaj konsilistoj, inter kiuj estis Simon de Montfort (6-a grafo de Leicester). Tamen Simon poste alianciĝis al la malkontentaj nobeloj kaj iĝis ties estro. Kolerege Henriko akuzis lin pro delogo de sia fratino, kaj tio estigis grandan kverelon inter Simon kaj la reĝo. Dum la 1250-a jardeko okazis procezo kontraŭ Simon, kiu kalumnie akuziĝis pro agoj en Gaskonio: la nobeloj senkulpigis lin, tio kio ege malplaĉis al la reĝo. Sekvis enlanda milito dum la 1260-a jardeko. La ribelantaj nobeloj sub Simon de Montfort kaptis la plejparton de la regno, kaj, en 1264, Henrikon mem dum batalo ĉe Lewes, Sussex. Ankaŭ la estonta Eduardo la 1-a (Anglio) kaptiĝis. Mallonge Simon de Montfort estis la fakta reganto de Anglio. Li alvokis ne nur nobelojn sed ankaŭ reprezentantojn de urboj kaj graflandoj al parlamento, sed tio ne tute plaĉis al la nobeloj.
En 1265 princo Eduardo eskapis kaj venkis Simon de Montfort dum la batalo de Evesham. Simon mortis batalante, kune kun multaj ribelantoj. Sekvis akra venĝo kontraŭ multaj nobeloj.
Religia politiko redakti
Henriko antaŭenigis la adoradon de la anglosaksa reĝo Eduardo la Konfesanto. Aŭdinte ke tiu tre simple vestis sin, Henriko imitis lin. Eduardo la Konfesanto fondis Abatejon Westminster, kaj pro tio Henriko deklaris ke Westminster estu la registara sidejo. Li plibeligis la abatejon.
Henriko estigis plurajn kontraŭjudajn dekretojn, inter kiuj unu devigis judojn porti "hontinsignon".
Li mem estis tre pia. Unu fojon kiam li vojaĝis al la franca kortego, li tiom prokrastiĝis pro mesoj ke Ludoviko la 11-a (Francio) ordonis pastrojn iri for de lia vojo. Laŭ la kronikisto Roĝero de Wendover, Henriko diris, "Se la ekleziuloj konscius kiom mi, pro honoro al la Dio, timas ilin kaj kiom mi deziras ne ofendi ilin, ili tretus min kiel malnova eluzita ŝuo."
Edziĝo kaj idoj redakti
La 14-an de januaro 1326 Henriko edziĝis al Eleanora de Provenco. Ili havis almenaŭ kvin idojn:
- Eduardo la 1-a (Anglio) (1239-1307)
- Margareta (1240-1275), kiu edziĝis al Aleksandro la 3-a (Skotlando)
- Beatrica (1242-1275), kiu edziĝis al Johano la 2-a (duko de Bretonio)
- Edmundo Crouchback (Edmundo Krucdorso, 1245-1296)
- Katerina (1253-1257)
Eble estis kvar aliaj filoj kiuj mortis infane.