Milio (cerealo)

(Alidirektita el Milio)
Tiu ĉi artikolo ... Tiu ĉi artikolo temas pri la vasta senco de la termino milio (grupo de cerealoj). Pri la planto milia panico (Panicum miliaceum, milio striktasence), bonvolu vidi la artikolon Milia panico. Pri la genro Milium, bonvolu vidi la artikolon Milium.

Milio[1]mileo[noto 1] estas vastasenca netaksonomia termino,[2] uzata por nomi plurajn poacojn el malsamaj genroj. Milioj estas indiĝenaj en pluraj partoj de la mondo[3] kaj estas uzataj kiel cerealofuraĝo. Milioj kredeble estis uzitaj de homoj por ĉ. 7,000 jaroj, kaj ili estis kerne gravaj dum la disvolviĝo de agrikulturaj societoj.[4]

Pennisetum glaucum (Perla milio).

Priskribo

redakti
 
Milea grajno.

Milioj estas cerealoj de la familio Poacoj kun malgrandaj grajnoj, kiuj kreskas en varmaj regionoj. Ili bone toleras sekajn periodojn kaj ekstreman veteron.[5]

Specioj

redakti

Milio striktasence kaj vastasence

redakti

En Esperanto, la vorto "milio" aperas por tiu ci nocio jam en Fundamento. Ĝi estas uzata striktasence precipe por la planto Panicum miliaceum (milia panico) kaj vastasence por iuj aliaj cerealoj kun similaspekta kaj simile uzata greno.

Aliaj specioj nomataj milio

redakti

Laŭ PIV, vastasence, milio (kiun PIV nomas "mileo") estas jenaj plantoj:[2]

Aliaj plantoj nomataj "milio" estas jenaj:

Bildaro

redakti
  1. PIV avertas, ke oni ne konfuzu la genron Miliium, kiun PIV-2020 nomas "milio", kun milio, kiun PIV-2020 nomas "mileo".[2]

Referencoj

redakti
  1. Reta Vortaro (ReVo)
  2. 2,0 2,1 2,2 Mileo - Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto PIV
  3. Sorghum and millet in human nutrition. Food and Agriculture Organization of the United Nations (1995). Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2018-10-01. Alirita 2022-01-03 .
  4. . Millet: How A Trendy Ancient Grain Turned Nomads Into Farmers (December 23, 2015). Alirita May 4, 2018 .
  5. (2017) “Crop Production under Drought and Heat Stress: Plant Responses and Management Options”, Frontiers in Plant Science 8, p. 1147. doi:10.3389/fpls.2017.01147. 

Eksteraj ligiloj

redakti