Vikipedio

Nigra ĵuremo

Nigra ĵuremo, Mimosa tenuiflora, sin. Mimosa hostilis, estas plurjara arbo aŭ arbedo apartenanta al la nordorienta regiono de Brazilo (Paraibo, Norda Rio-Grando, Cearao, Pernambuko, Bahio) kaj trovita ĝis norde ĝis suda Meksiko (Oaksako kaj marbordo de Ĉiapas), kaj jenaj landoj: Salvadoro, Honduro, Panamo, Kolombio kaj Venezuelo.[3] Ĝi plej ofte troviĝas en pli malaltaj altitudoj, sed ĝi troveblas ĝis 1000 m (3300 futoj).[3]

Kiel legi la taksonomionVikipedio:Kiel legi la taksonomion
Kiel legi la taksonomion
Nigra ĵuremo

Mimosa tenuiflora
Mimosa tenuiflora
Biologia klasado
Ordo: Fabaloj Fabales
Familio: Fabacoj Fabaceae
Subfamilio: Mimosoideae
Genro: Mimosa
Specio: Nigra ĵuremo
Mimosa tenuiflora
(Willd.) Poir.[1][2]
Vivoteritorio de Mimosa tenuiflora
Vivoteritorio de Mimosa tenuiflora
Vivoteritorio de Mimosa tenuiflora
Sinonimoj
Aliaj Vikimediaj projektoj
Sistematiko en Vikispecioj
Komunejo pri Nigra ĵuremo
v • d • r

Priskribo redakti

La filikosimilaj branĉoj havas foliojn similajn al mimozoj, fajne pinataj, kreskantaj ĝis 5 cm (2.0 coloj) longaj. Ĉiu kunmetita folio enhavas 15–33 parojn da brilverdaj folietoj longaj 5–6 mm (0,20–0,24 colo). La arbo mem kreskas ĝis 8 m (26 futoj) alta [3] kaj ĝi povas atingi 4–5 m (13-16 futoj) alta en malpli ol 5 jaroj. La blankaj,[3] bonodoraj floroj aperas en loze cilindraj pikiloj longaj 4–8 cm (1,6–3,1 coloj). En la Norda duonglobo ĝi floras kaj produktas fruktojn de novembro ĝis junio aŭ julio.[4] En la Suda duonglobo ĝi floras ĉefe de septembro ĝis januaro. La frukto estas fragila kaj averaĝas 2,5–5 cm (0,98-1,97 in) longa. Ĉiu kapsulo enhavas 4-6 semojn ovalajn, platajn, helbrunajn kaj 3–4 mm (0.12-0.16 in) en diametro. Estas ĉirkaŭ 145 semoj / 1 g (0,035 oz).[5] En la Suda duonglobo, la frukto maturiĝas de februaro ĝis aprilo.

 
Malgrandaj Mimosa tenuiflora tigo kaj radikoj

La arboŝelo estas malhelbruna ĝis griza. Ĝi fendiĝas laŭlonge kaj la interno estas ruĝbruna.

La ligno de la arbo estas malhelruĝete bruna kun flava centro. Ĝi estas tre densa, fortika kaj forta, kun denseco de ĉirkaŭ 1,11 g / cm³.[6]

Mimosa tenuiflora fartas tre bone post arbara brulego aŭ alia grava ekologia perturbo.[7] Ĝi estas fekunda pionira planto.[7] Ĝi faligas siajn foliojn sur la teron, konstante formante maldikan tavolon de mulĉo kaj eventuale humo. Kune kun sia kapablo fiksi nitrogenon, la arbo plibonigas la grundon, pretigante ĝin por aliaj plantospecioj.

Uzoj redakti

Mimosa tenuiflora sin. Mimosa hostilis provizas vivŝparan manĝon por bestoj en aridaj regionoj. La arbo estas akceptebla fonto de furaĝo aŭ manĝaĵo por bestoj, havigante esencajn proteinojn kaj aliajn nutraĵojn.[7] Ĝi fartas bone en la seka sezono dum ĝi donas vivŝparajn manĝaĵojn al lokaj brutoj kaj bestoj.[7] Bovoj, kaproj kaj ŝafoj manĝas la kapsulojn kaj foliojn. Ŝajnas esti pruvoj, ke furaĝo de Mimosa tenuiflora kaŭzas evoluajn difektojn al gravedaj remaĉuloj en Brazilo.[8][9]

La arbo estas grava fonto de furaĝo por abeloj, precipe dum la seka sezono kaj en la komenco de la pluvsezono.

Kiel plej multaj plantoj de la familio Fabacoj, Mimosa tenuiflora fekundigas la grundon per bakterioj fiksantaj nitrogenon.[10] La arbo utilas por batali kontraŭ grunda erozio kaj por rearbarigo.

 
Mimosa tenuiflora

Mimosa tenuiflora estas tre bona fonto de brulligno kaj funkcias tre bone por fari fostojn,[10] plej verŝajne pro sia alta tanina enhavo (16%[11]), kiu protektas ĝin kontraŭ putriĝo. Pro sia alta tanina enhavo, la arboŝelo estas vaste uzata kiel natura tinkturfarbo kaj en ledproduktado. Ĝi estas uzata por fari pontojn, konstruaĵojn, barilojn, meblojn kaj radojn. Ĝi estas bonega fonto de lignokarbo[12]

La resanigaj ecoj de la arbo igas ĝin utila por trakti hejmajn bestojn. Solvaĵo de la folioj aŭ ŝelo ankaŭ povas esti uzata por lavi bestojn por preventi parazitojn. Ĉar la arbo konservas la plej multajn el siaj folioj dum la seka sezono, ĝi estas grava fonto de ombro por bestoj kaj plantoj dum tiu tempo.

Kemio redakti

Oni scias, ke la ŝelo estas riĉa je taninoj, saponinoj, alkaloidoj, lipidoj, fitosteroloj, glukozidoj, ksilozo, ramnozo, arabinozo, lupeolo, metoksikalkonoj kaj kukulkaninoj.[13] Aldone, Mimosa hostilis enhavas labdane-diterpenoidojn. [Citaĵo bezonata]

Religiecaj uzoj redakti

 
Mimosa tenuiflora syn. Mimosa hostilis

Ĵurema estas uzata de la kulto Ĵurema (O Culto da Jurema) en nordorienta Brazilo.[14] Sekigita meksika Mimosa tenuiflora radikŝelo ĵus montris havi enhavon de dimetiltriptamino (DMT) ĉirkaŭ 1-1,7%.[3] La tigoŝelo havas ĉirkaŭ 0,03% DMT.[15] La partoj de la arbo estas tradicie uzataj en nordorienta Brazilo en psikoaktiva dekoktaĵo ankaŭ nomata ĵurema. Analoge, la tradicia okcidenta amazonia sakramento Ajahuasko estas farita el indiĝenaj ajahuaskaj reboj. Tamen ĝis nun neniuj β-karbolinoj kiel harmala alkaloidoj estis detektitaj en dekomoj de Mimosa tenuiflora, tamen la Jurema estas uzata kombine al pluraj plantoj.[16][17][18][19]

Ĉi tio prezentas defiojn al la farmakologia kompreno pri kiel DMT de la planto fariĝas buŝe aktiva kiel enteogeno, [citaĵo bezonata] ĉar la psikoaktiveco de konsumita DMT postulas la ĉeeston de monoamino-oksidaza inhibilo (MAOI), kiel β-karbolino. Se MAOI ĉeestas nek en la planto nek aldoniĝas al la miksaĵo, la enzimo monoamino-oksidazo (MAO) metaboligos DMT en la homa intesto, malebligante la aktivan molekulon eniri la sangon kaj cerbon. La planto ankaŭ estas uzata en kaŝa fabrikado de kristala DMT. En ĉi tiu formo, ĝi estas psikoaktiva per si mem kiam vaporigita kaj enspirita. La izolado de la kemia komponaĵo Juremamino de Mimosa tenuiflora kiel raportita en 2005 reprezentas novan klason de fitoindoloj,[20] kiuj povas klarigi ŝajnan buŝan agadon de DMT en ĵurema arbo.

Kultivado redakti

 
Mimosa tenuiflora

En naturo, la ĵuremo, fruktoj kaj semoj estas disvastigitaj de la vento en radiuso de 5–8 m (16-26 futoj) de la patrina planto; pluvo portas ilin de deklivoj al malaltaj ebenaĵoj kaj homaj agadoj kontribuas al ilia disvastigado.[21]

Por kultivado, la semkapsuloj estas kolektitaj post kiam ili komencas spontane malfermiĝi sur la arbo. La kolektitaj guŝoj estas elmontritaj en suna loko por ke la guŝoj malfermiĝu kaj liberigu siajn semojn. La semoj tiam povas esti plantitaj en sabla grundo kun suneksponado.

Skarifikado de la semo per mekanikaj rimedoj aŭ per uzo de sulfata acido multe pliigas la ĝerman rapidon de la semoj rilate al ne traktitaj semoj.[21] La semoj povas esti semitaj rekte en truojn en la tero aŭ plantitaj en antaûpreparitaj lokoj.

La semoj povas ĝermi en temperaturoj de 10 ĝis 30 °C, sed la plej alta ĝermofteco okazas ĉirkaŭ 25 °C (ĉirkaŭ 96%), eĉ post kvar jaroj da stokado.[21] Ĝermado daŭras ĉirkaŭ 2-4 semajnojn.

Ankaŭ eblas disvastigi Mimosa tenuiflora per stikaĵoj.[3] Tondado de plenkreskaj ĵuremarboj dum la pluvsezono ne estas rekomendinda ĉar tio povas kaŭzi ilian pereon.[6]

Vidi ankaŭ redakti

  • Dimethyltryptamine
  • Psychedelic plants

Referencoj redakti

  1. ↑ Acacia tenuiflora - ILDIS LegumeWeb. ildis.org. Alirita 2008-04-20.
  2. ↑ Nigra ĵuremo en Germplasm Resources Information Network (GRIN), Agrikultura ministerio de Usono (USDA), Agrikultura esplora servo (ARS), National Genetic Resources Program. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Marilando.Ŝablono:GRIN/zorgado/neniu numero donita
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Rätsch, Christian. (1998) Enzyklopädie der psychoaktiven Pflanzen. Botanik, Ethnopharmakologie und Anwendungen.. Aarau: AT-Verl., p. 15. ISBN 978-3-85502-570-1.
  4. ↑ Camargo-Ricalde SL (December 2000). “[Description, distribution, anatomy, chemical composition and uses of Mimosa tenuiflora (Fabaceae-Mimosoideae) in Mexico]”, Rev. Biol. Trop. (es) 48 (4), p. 939–54. 
  5. ↑ Mimosa hostilis (Jurema Preta) in Profile. b-and-t-world-seeds.com. Alirita 2008-05-04.
  6. ↑ 6,0 6,1 Kew: Northeast Brazil Fuelwood Project - activities and progress. kew.org. Arkivita el la originalo je 2012-09-21. Alirita 2008-05-05. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2012-09-21. Alirita 2021-02-23.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 (Mar 2007) “Forage yield and quality of a dense thorny and thornless "jurema-preta" stand”, Pesquisa Agropecuária Brasileira 42 (3), p. 341–347. doi:10.1590/S0100-204X2007000300006. 
  8. ↑ (February 2008) “Teratogenicity of Mimosa tenuiflora seeds to pregnant rats”, Toxicon 51 (2), p. 316–9. doi:10.1016/j.toxicon.2007.06.012. 
  9. ↑ Pimentel LA (November 2007). “Mimosa tenuiflora as a cause of malformations in ruminants in the northeastern Brazilian semiarid rangelands”, Vet. Pathol. 44 (6), p. 928–31. doi:10.1354/vp.44-6-928. 
  10. ↑ 10,0 10,1 (1987) Exploitation of the potential of multipurpose trees and shrubs in agroforestry. worldagroforestry.org. ISBN 929059036X. Arkivigite je 2016-03-17 per la retarkivo Wayback Machine Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2016-03-17. Alirita 2021-12-23.
  11. ↑ Rivera-Arce E (September 2007). “Pharmacognostical studies of the plant drug Mimosae tenuiflorae cortex”, J Ethnopharmacol 113 (3), p. 400–8. doi:10.1016/j.jep.2007.06.023. 
  12. ↑ Lazaro Benedito da Silva. kew.org. Arkivita el la originalo je 2009-01-24. Alirita 2008-04-20. Arkivigite je 2009-01-24 per la retarkivo UK Government Web Archive Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2009-01-24. Alirita 2021-02-23.
  13. ↑ Camargo-Ricalde SL. (Dec 2000), "Description, distribution, anatomy, chemical composition and uses of Mimosa tenuiflora (Fabaceae-Mimosoideae) in Mexico", Rev Biol Trop. 48 (4): 939–54, PMID 11487939 
  14. ↑ Jurema Ritual in Northern Brazil.
  15. ↑ Jonathan Ott (1998). “Pharmahuasca: Human pharmacology of oral DMT plus Harmine”, Journal of Psychoactive Drugs 31 (2), p. 171–7. doi:10.1080/02791072.1999.10471741. Alirita 2013-08-19.. 
  16. ↑ da Mota, Clarice Novaes. Jurema's Children in the Forest of Spirits: Healing and ritual among two Brazilian indigenous groups. Intermediate Technology, 1997.
  17. ↑ MOTA, Clarice Novaes da; ALBUQUERQUE, Ulysses P.. "As muitas faces da Jurema: de espécie botânica à divindade afro-indígena." Recife: Bagaço (2002).
  18. ↑ GRUNEWALD, R. Sujeitos da jurema e o Resgate da Ciência do Índio. In: LABATE, B. & GOULART, S.(orgs). O uso Ritual das plantas de poder. São Paulo. Mercado das Letras, 2005.
  19. ↑ CAMARGO, Maria Thereza Lemos de Arruda . As plantas medicinais e o sagrado: A etnobotânica em uma revisão historiográfica da medicina popular no Brasil. 1ª ed. São Paulo: Ícone, 2014.
  20. ↑ (November 2005) “Isolation and characterization of yuremamine, a new phytoindole”, Planta Med. 71 (11), p. 1053–7. doi:10.1055/s-2005-873131. 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 (Sep 1998) “Germinación, dispersión y establecimiento de plántulas de Mimosa tenuiflora (Leguminosae) en México”, Revista de Biología Tropical 46 (3). 

Eksteraj ligoj redakti

Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Nigra_ĵuremo&oldid=8387761"