Respubliko Krimeo

pretendata administra regiono de Rusio fondita en 2014 (por la administra regiono de Ukrainio fondita en 1991, uzu Q756294)

Respubliko Krimeo (ruse Республика Крым, ukraine Республіка Крим, krime-tatare Qırım Cumhuriyeti) estas federacia regno (respubliko) de Rusio situanta sur la pridisputata Krimea Duoninsulo, kiu estis aneksita de Rusio de Ukrainio en 2014, sed estas ankoraŭ internacie agnoskita kiel Aŭtonoma Respubliko Krimeo, parto de Ukrainio. Ĝi okupas ĉefan parton de Krimea duoninsulo (situanta en norda parto de Nigra maro) krom ĝia sudokcidenta parto okupata de Sebastopola municipo. Areo de la respubliko estas preskaŭ 26,2 mil km. La loĝantaro estas 2352581 homoj (laŭ informo de jaro 2013). La ĉefurbo de Krimeo estas urbo Simferopolo. Foje oni nomas la respublikon simple Krimeo, kvankam tio ne estas tute ĝusta.

Respubliko Krimeo
ruse Республика Крым, ukraine Республіка Крим, krime-tatare Qırım Cumhuriyeti
respubliko
La kasteleto "Hirunda nesto" - neoficiala emblemo de Krimeo
Oficiala nomo: Республика Крым
Deveno de nomo: El tjurka qırım ("nia monteto")
Lando Rusio Rusio
Historiaj regionoj
Montaro Krimea montaro
Najbaras kun
Antikvaj urboj Ĥersoneso, Skita Napolo
Grandaj urboj
Ĉefurbo Simferopolo
Areo 26 081 km² (2 608 100 ha)
Loĝantaro 1 973 185 (2007)
Denseco 75,66 loĝ./km²
Fondita 18-a de marto 2014
Ĉefministro Sergeo Aksjonov
Parlamentestro Vladimiro Konstantinov
Horzono MSK (UTC+4)
Telefona prefikso +380 65
AKU AK
Himno Himno de Krimeo
Respubliko Krimeo (verde) sur la mapo de la Krimea duoninsulo
Respubliko Krimeo (verde) sur la mapo de la Krimea duoninsulo
Respubliko Krimeo (verde) sur la mapo de la Krimea duoninsulo
Vikimedia Komunejo: Crimea
Retpaĝo: www.rk.gov.ru
Devizo: «Процветание в единстве» - «Prospero en unueco»

Ukrainio kaj plimulto de internacia komunumo trovis la anekson kontraŭleĝa kaj konsideras ĝin parto de Ukrainio kiel Aŭtonoma Respubliko Krimeo[1].

Deveno de la nomo

redakti

Deveno de vorto Krimeo estas diskutata. Laŭ plej ofte citata versio ĝi devenas de nomo Qırım (malnova nomo por nuna urbo Starokrimo, iama ĉefurbo de Krimea provinco de Ora Hordo, tradukebla kiel "mia monteto").

Laŭ aliaj supozoj ĝi devenas de iu tjurka vorto signifanta remparokavo aŭ simple tero. Iuj opinias nomon Krimeo rilata al helena κρημνός (kruta loko, ankaŭ nomo de iu teritorio en Skitujo), tamen tiu supozo ne estas tre verŝajna. Malnova nomo de Krimeo — Taŭrido (latine Taurica, helene Ταυρική) — devenas de nomo de antikva Krimea tribo.

Historio

redakti

Antaŭhistorio

redakti
  Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Krimeo.

Respubliko Krimeo kiel parto de Rusio

redakti
 
La "nekonataj soldatoj" sen insignoj, t.e. rusiaj elit-trupanoj antaŭ la Krimea Parlamento en Simferopolo, la 1-an de marto 2014

Post revolucio en Ukrainio en 2014 Krimea parlamento decidis fari referendumon pri pliaŭtonomigo de Aŭtonoma Respubliko Krimeo 16-an de marto 2014 por konfirmi aliĝon de Krimeo al Rusio.[2] Rilate al rezultoj de la referendumo 17-an de marto Krimea parlamento deklaris Respublikon Krimeo kaj petis Rusion por aliĝi. Dum sama tago prezidanto de Rusio Vladimir Putin agnoskis sendependencon de Respubliko Krimeo.[3] 18-an de marto 2014 Vladimir Putin, krimea ĉefministro Sergej Aksjonov, urbestro de Sebastopolo Aleksej Ĉalij kaj prezidanto de krimea parlamento Vladimir Konstantinov subskribis konsenton pri aliĝo de Krimeo al Rusio[4]. 21-an de marto 2014 Vladimir Putin subskribis la leĝon pri ratifiko de la interkonsento laŭ kiu Krimeo kaj Sebastopolo aliĝas al Rusio.

Politika strukturo

redakti

Krimeo estas parlamenta respubliko. Leĝodona povo apartenas al 100-kapa parlamento, Ŝtata Konsilio de Krimeo (ruse - Государственный Совет Крыма, Gosudarstvennyj Sovet Kryma). La ekzekutivo[Kontrolenda lingvaĵo] apartenas al kabineto de ministroj estrata de premiero. La premiero estas elektata fare de la parlamento. La ministroj estas enpostenigataj fare de Konsilio laŭ proponoj de premiero.

Administra divido

redakti
  Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Aŭtonoma Respubliko Krimeo.
La plej grandaj aŭ famaj urboj kaj loĝlokoj de Krimeo
Alupko | Aluŝto | Armjansko | Balaklavo | Baĥĉisarajo | Belogorsko | Ĉernomorsko | Gaspro | Gurzufo | Ĝankojo | Eŭpatorio | Foroso | Inkermano | Jalto | Kaĉo | Kerĉo | Koktebelo | Koreizo | Kirovsko | Krasnoperekopsko | Lenino | Livadio | Masandro | Nikito | Novosveto | Partenito | Sako | Sebastopolo | Simeizo | Simferopolo | Sovetsko | Starokrimo | Sudako | Teodozio


 
Simpla mapeto de Krimeo

Geografio

redakti
  Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Aŭtonoma Respubliko Krimeo.

Ekonomio

redakti
  Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Aŭtonoma Respubliko Krimeo.

Loĝantaro

redakti
  Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Aŭtonoma Respubliko Krimeo.

Sendependa sociologia esploro financita de kanada fondaĵo en januaro 2015 konstatis, ke post paso de pli ol duonjaro ekde la fakta aliĝo al Rusio plejparto de la loĝantoj (82%) daŭre subtenas la aliĝon de la regiono al Rusio[5]. La pridemanditoj nomis la armitan konflikton en Donbaso la plej zorgiga problemo (42%), ekonomiaj problemoj pro punrimedoj kontraŭ Rusio kaj speciale kontraŭ Krimeo[6] zorgigas 40%.

Referencoj

redakti

Vidu ankaŭ

redakti

Eksteraj ligiloj

redakti