Sezemice

Tiu ĉi artikolo temas pri urbo en distrikto Pardubice. Por aliaj signifoj vidu Sezemice (apartigilo).

Sezemice estas urbo en Ĉeĥio, regiono Pardubice, distrikto Pardubice, 5 km nordoriente de urbo Pardubice, apud ŝoseo de 1-a klaso n-ro 36 inter Pardubice kaj Holice. Ĝi troviĝas apud riveroj Labe (Elbo) kaj ĝia alfluo Loučná. Vivas ĉi tie 4 268 loĝantoj (2023).

Sezemice
germane Sezemitz
urbo
Preĝejo de Sankta Triunuo
Flago Blazono
Oficiala nomo: Sezemice
Ŝtato	Ĉeĥio
Regiono	Regiono Pardubice
Distrikto	Distrikto Pardubice
Administra municipo	Pardubice
Historia regiono	Bohemio
Rivero	Loučná
Situo	Sezemice
- alteco	225 m s. m.
- koordinatoj	50° 03′ 55″ N 15° 51′ 08″ O (mapo)
Areo	22,15 km² (2 215 ha)
Loĝantaro	4 268 (2023)
Denseco	192,69 loĝ./km²
Tabulo	Orientelba tabulo
Unua skribmencio	1227
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MET (UTC+2)
Poŝtkodo	533 04
NUTS 3	CZ053
NUTS 4	CZ0532
NUTS 5	CZ0532 575640
Katastraj teritorioj	7
Partoj de urbo	7
Bazaj setlejunuoj	9
Situo enkadre de Ĉeĥio Situo enkadre de Ĉeĥio
Vikimedia Komunejo: Sezemice
Retpaĝo: www.sezemice.cz
Portalo pri Ĉeĥio

Historio

Sezemice apartenas al la plej malnovaj setlejoj en la regiono Pardubice. Prisetlado de la teritorio de nuntempa Sezemice kaj proksima ĉirkaŭo estis influata per situo de la nomitaj riveroj Labe kaj Loučná, ĉe kies bordoj gvidis negocistaj vojoj. Pri pratempa prisetlo atestas multaj arĥeologiaj trovaĵoj. Sur teritorio de la urbo estis trovita sepultejo el la tempo de tiel nomata „unětická civilizacio“ kaj setlejo kun sepultejo el la tempo de luzacia civilizacio. En proksima Lukovna, vilaĝo, kiu nuntempe estas parto de Sezemice, estis malkovritaj setlejoj kaj sepultejoj el tempoj de luzacia kaj silezio-platenica civilizacioj. El Počáply, nun ankaŭ ĉi tiea urboparto devenas trovaĵoj el ŝtonepoko kaj setlejoj el tempoj latena kaj romia. En Velké Koloděje estis malkovritaj bronzaj hrivnoj.

La plej malnova skriba mencio pri Sezemice devenas el la jaro 1227. Ĝi estas testamento de nobelulo Kojata, kiu legaciis tiam jam paroĥan vilaĝon Sezemice al cisterciana monaĥejo en Sedlec apud Kutná Hora. Grava periodo por kresko de la vilaĝo estis la 2-a duono de la 13-a jarcento, kiam ĉi tie estis fondita virina cisterciana monaĥejo de Maria la Virgulino. Sed tiu ne funkciis longe, ĝi, inkluzive de la preĝejo de la Plej Sankta Triunuo, estis forbruligita fare de la husanoj en la jaro 1421. La kirko estis renovigita kaj post vico da rekonstruoj kaj alkonstruoj ĝi konserviĝis ĝis nuna tempo. Sed la monaĥinejo en Sezemice renovigita ne estis kaj nun jam neniu precize scias, kie ĝi fakte staris. Post neniigo de la monaĥinejo ekestis por Sezemice tempo de mallumo. La urbeto ŝanĝis la posedantojn kaj sinsekve malprogresis. Ĝi ankaŭ suferis pro multaj katastrofoj - incendioj, inundoj kaj pesto. Ofte tra Sezemice marŝis milittrupoj, kiuj la loĝantojn suferigis. Je urbo estis Sezemice proklamita nur en la jaro 1834.

Loĝantaro

Evoluo de nombro de loĝantoj

La datoj devenas el datumbazo de Vikidatumoj

Jaro	Loĝantoj
1869	2 771
1880	2 965
1890	3 255
1900	3 350
1910	3 762
1921	3 605

Jaro	Loĝantoj
1930	3 545
1950	3 088
1961	3 189
1970	2 940
1980	2 863
1991	2 742

Jaro	Loĝantoj
2001	3 007
2014	3 635
2016	3 728
2017	3 798
2018	3 864
2019	3 945

Jaro	Loĝantoj
2020	3 988
2021	4 087
2022	4 062
2023	4 268

Partoj de urbo

• Sezemice
• Dražkov
• Kladina
• Lukovna
• Počaply
• Velké Koloděje
• Veská

Memorindaĵoj

Preĝejo de Sankta Triunuo

Signifa historia konstruaĵo en Sezemice estas suprenomita preĝejo. La origina masonaĵo el glazuraj brikoj en la plej malnova parto de la kirko en okcidenta flanko de la navo sub ĥorejo estas ligata per frugotika masonligo kaj devenas el la 1-a duono de la 13-a jarcento. Du flankaj gotikaj kapeloj de la preĝejo, kapelo de Sankta Antonio kaj kapelo de Sankta Anna, devenas el la 14-a jarcento. Baroka rekonstruo de la preĝejo okazis en la jaro 1726 laŭ planoj de C. A. Rein kaj renovigo sub gvido de A. Schmoranz en la jaro 1873. La templa navo estas ornamita per belegaj plafonaj freskoj de Josef Kramolín el la jaro 1784 prezentantaj Adoradon de anĝeloj, Abrahamon kun la Sinjoro, Bapton en Jordano kaj Dissendon de la apostoloj.

Sonorilejo

Rimarkinda konstruaĵo estas ankaŭ proksime de la preĝejo staranta ligna oklatera sonorilejo kun bulba turo, 15 metrojn alta, konstruita en la 1-a duono de 16-a jarcento. En la kampanilo estas kvar sonoriloj, la plej malnova el la jaro 1553. Kampanilo de tiu ĉi formo kaj grandeco estas unika en Ĉeĥio.

Nova urbodomo en Sezemice

Barokaj domoj

Sezemice fieras per kelkaj domoj konstruitaj en stilo de tiel nomata kampara baroko kun belegaj fasadoj (n-ro 92, 63, 98, 14, 15).

Statuo de Sankta Johano Nepomuka

Baroka brilaĵo - statuo de ĉeĥa sanktulo Johano el Nepomuk, staras sur la placo de Johano Hus kaj estas el la jaro 1753.

Tombeja kapelo de Virgulino Maria

Al karakteroj dominantoj de la urbo apartenas pseŭdogotika tombeja kapelo, al kiu oni okazadis famajn "kapeletajn" pilgrimojn. La kapelo estis konstruita en la jaro 1902 sur la plej alta loko en Sezemice, iam nomata "Kozí vrcha" (Kapra altaĵo).

Baroka doma n-ro 92 (maldekstre)

Akvaduktoj

Inter historiaj memoraĵoj en ĉirkaŭo de Sezemice apartenas du akvaduktoj. Per tiu el la jaro 1892 Mueleja kanalo transiras rivereton Zadní Lodrant kaj per tiu el la jaro 1898 historia kanalo Zmínka (devenanta el fino de la 15-a jarcento) transiras defluejon de la vilaĝo Malé Koloděje.

Famaj personoj

En Sezemice vivis vico da famaj homoj, kies agado kaj verko transpaŝis kadron de la regiono, eventuale de la ŝtato. Inter la plej signifaj apartenas ĥemiisto, profesoro de la Karola Universitato en Prago PhDr. Jan Štěrba Böhm, plue legenda figuro de ĉeĥa rezista movado en la 1-a mondmilito kornedo de roto "Nazdar" en Francio Karel Bezdíček kaj heroo de rezista movado en la 2-a mondmilito kapitano Alfréd Bartoš, komandanto de ĉeĥa paraŝutista grupo Silver A. La plej fama persono el Sezemice en nuntempo estas honora civitano de la urbo, sporta kanotisto Martin Doktor, duobla olimpika gajninto en Atlanto.

Naturaj kaj turismaj interesaĵoj

Proksima Veská-altaĵo estas la plej alta sabla duno en Ĉeĥio, kiu superas alton de ĉirkaŭo je preskaŭ 20 metrojn. El Sezemice oni povas fari piedajn aŭ biciklajn ekskursojn al diversaj belaj lokoj, ekzemple al burgo Kunětická hora, urboj Pardubice, Holice ktp.

• 
  Tombeja kapelo de Virgulino Maria
• 
  Malnova urbodomo
• 
  Sonorilejo
• 
  Monumento al Jan Hus

Literaturo

• Marek Podhorský: Pardubický kraj. Eldonis Freytag & Berndt, eldonejo en Prago en j. 2004.
• Dr. E. Poche, DrSc. a kol. – Umělecké památky Čech. Eldonis Akademia en Prago en j. 1978.