Kutná Hora

Kutná Hora ( aŭskultu) estas urbo kaj eksa minejurbo en Ĉeĥio. Ĝi situas en Mezbohemia regiono, 65 km oriente de la ĉefurbo Prago, surborde de la rivereto Vrchlice. En 2024 ĝi havis 21 556 loĝantojn.

Kutná Hora
germane Kuttenberg
urbo
Vido al Kutná Hora de sankta Barboro
Flago Blazono
Oficiala nomo: Kutná Hora
Ŝtato	Ĉeĥio
Regiono	Mezbohemia regiono
Distrikto	Distrikto Kutná Hora
Administra municipo	Kutná Hora
Historia regiono	Bohemio
Montaro	Suprasazava montetaro
Rivero	Vrchlice
Situo	Kutná Hora
- alteco	254 m s. m.
- koordinatoj	49° 57′ 00″ N 15° 16′ 01″ O (mapo)
Areo	33,05 km² (3 305 ha)
Loĝantaro	21 556 (2024)
Denseco	652,22 loĝ./km²
Tabulo	Mezelba tabulo
Fondo	1142
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MET (UTC+2)
Poŝtkodo	284 01
NUTS 3	CZ020
NUTS 4	CZ0205
NUTS 5	CZ0205 533955
Loko de Monda heredaĵo de UNESKO
Nomo	Historia centro de Kutná Hora kun preĝejo de sankta Barbora kaj kun templo de Ĉielenpreno de Maria Virgulino en Sedlec
Tipo de heredaĵo	kultura heredaĵo
Jaro	1995 (#19)
Numero	732
Regiono	Eŭropo
Kriterioj	ii, iv
Katastraj teritorioj	7
Partoj de urbo	12
Bazaj setlejunuoj	47
Situo enkadre de Ĉeĥio Situo enkadre de Ĉeĥio
Vikimedia Komunejo: Kutná Hora
Retpaĝo: www.kutnahora.cz
Portalo pri Ĉeĥio

Unike konservita historia urbocentro de Kutná Hora estas konsiderata kiel arkitektura juvelo de tuteŭropa signifo. En 1995 ĝi estis enskribita en Liston de monda kulturheredaĵo de UNESKO.

La najbaraj municipoj de la setlejo estas Grunta, Libenice, Církvice, Nové Dvory, Třebešice, Křesetice, Malešov, Miskovice, Hlízov kaj Kluky.

Historio

Historio de la urbo estas ligita kun minado de riĉaj trovejoj de arĝento. Laŭ mito la arĝento trovis en teritorio de hodiaŭa urbo monaĥo de cisterciana monaĥejo (hodiaŭ ĝi staras en antaŭurbo, fondita en la jaro 1142), kiu dormante sonĝis, ke li promenas en la ĉirkaŭaĵo de la monaĥejo kaj la arĝento elkreskas kvazaŭ herbo el la tero kaj kiam li estis vekiĝinta, li vere trovis ĝin apud si. La minado estis en spaco de hodiaŭa urbo komencita en la 13-a jarcento kaj „arĝenta febro“ allogis multe da loĝantoj el vico da lokoj de Eŭropo. Ĉirkaŭ unuopaj minejoj ili fondis vilaĝojn, kiuj kunkreskis en urban tutaĵon. Tial Kutná Hora havas kompare kun laŭplane fonditaj urboj neregulan bazplanon kaj reton de stratoj, laŭ kiuj estas videble, ke ili devenas el kelke da devenaj vilaĝoj. En la jaro 1300 reĝo Venceslao la 2-a eldonas novan superan leĝaron Ius Regale Montanorum, kiu regulis regulojn de la mineja entreprenado kaj samtempe ĝi reformis monsistemon. Ĝisnunaj 17 monerstampejoj disŝutitaj en la tuta lando estis malfondita kaj en Kutná Hora estis fondita nova, la centra monerstampejo de Reĝlando ĉeĥa. Estis komencita stampado de nova, pli kvalita arĝenta monero nomata praga groŝo. La urbo fariĝas en mezepoko dank‘ al sia riĉeco la dua plej granda kaj plej grava urbo de la reĝlando. Pluan periodon de ekfloro la urbo travivas dum regado de reĝo Venceslao la 4-a, kiu en Kutná Hora ofte restadis havante ĉi tie pli grandan trankvilon de la ĉeĥa sinjoraro, kiu senĉese batalis kontraŭ li pro divido de potenco. En la jaro 1409 la reĝo eldonis ĉi tie la tn. Dekreton kutnohoran, per kiu li regulis rilatojn en Praga universitato. Kunkreinto de la dekreto estis ankaŭ Magistro Jan Hus. Periodo de nova disvolviĝo estas okazanta dum regado de Vladislao la 2-a Jagello, kiu estis ĉi tie surtronigita en landa koncilio en la jaro 1471 sur la ĉeĥan tronon. En la jaro 1485 ĉi tie kunvenas Kutnohora koncilio traktanta pri repaciĝo inter katolikoj kaj utrakvistoj. Ekde la 16-a jarcento profitig-kapableco de la minejoj en Kutná Hora sinkas kaj kun ĝi falas eĉ gloro de la urbo. En la jaro 1547 oni ĉi tie stampis la pragajn groŝojn lastfoje kaj en la jaro 1726 la monerstampejo estis plene fermita. Ĉefaj trafikvojoj en la 19-a jarcento evitis al Kutná Hora kaj la urbo tial dank‘ al malforta industriigo konserviĝis en malmulte difektita stato. Nuntempe en la urbo agadas filio de fabriko ČKD, filio de aŭtomobilfabriko de marko AVIA. En la jaro 1995 estis la urbo enskribita en Liston de monda kultura kaj natura heredaĵo de UNESCO.

Loĝantaro

Evoluo de nombro de loĝantoj

La datoj devenas el datumbazo de Vikidatumoj

Jaro	Loĝantoj
1869	12 747
1880	13 154
1890	17 614
1900	19 506
1910	20 362
1921	19 112

Jaro	Loĝantoj
1930	13 892
1950	14 572
1961	16 835
1970	17 943
1980	20 927
1991	21 561

Jaro	Loĝantoj
2001	21 453
2014	20 349
2016	20 341
2017	20 405
2018	20 536
2019	20 580

Jaro	Loĝantoj
2020	20 653
2021	20 162
2022	20 450
2023	21 417
2024	21 556

Vidindaĵoj

• Katedralo Sankta Barbara (surloke disponeblas informilo en esperanto)
• Katedralo de Sankta Jakobo
• Kapelo de Dia korpo
• Kastelo nomata Norditala korto
• Hrádek (Burgeto) - Ĉeĥa muzeo pri arĝento
• Princa domo (artlernejo kaj koncertejo)
• Ŝtona domo
• Ŝtona akvoputo
• Preĝejo de Sankta Johano Nepomuka
• Monaĥinejo de ursulaninoj
• Tombeja kapelo kun ostejo (surloke disponeblas informilo en esperanto)
• Jezuita kolegio
• Preĝejo de Dipatrino
• Pestokolono
• Monaĥejo en Sedlec kun katedralo de Ĉielenpreno de Virgulino Maria
• Muzeo pri alkemio.

Kulturaj aranĝoj

• "Kutnohorské stříbření" - Historia urba festeno (semajnfino ĉirkaŭ 21.6.)
• Festeno de Sankta Venceslao - bunta kultura programo la lastan sabaton en septembro
• Festivalo de klasika muziko - la tutan septembron

Famaj personoj

En Kutná Hora naskiĝis:

• Mikuláš Dačický el Heslov (1555–1626)
• Josef Kajetán Tyl (1818–1856, en lia naskodomo proksime de placo estas lokigita monumento)
• Jiří Orten (1919–1941)
• Miroslav Florian (1931–1999)

• 
  Katedralo de Sankta Jakobo
• 
  Preĝejo de Sankta Barbara
• 
  Ŝtona domo
• 
  Ŝtona akvoputo
• 
  Kastelo nomata Norditala korto
• 
  Katedralo de Ĉielenpreno de Virgulino Maria en Sedlec