Tildo
Tildo estas signo en la formo de ondolinio (~). Ĝi estas uzata kaj aparte kaj kiel diakrita signo, kaj aldonata super litero. En naturscienco ĝi ankaŭ estas uzata kiel memstara simbolo.
Interpunkciaĵoj |
---|
apostrofo ( ' ); ( ’ ) |
Aliaj tipografiaj markoj |
asterisko ( * ) |
~ | ̃ |
à | ã |
Ẽ | ẽ |
Ĩ | ĩ |
Õ | õ |
Ũ | ũ |
Ñ | ñ |
Ṽ | ṽ |
En unikodo la tildo havas du kodojn. La signo ~ kun kodo 126 (deksesume 0x7e) estas por aparta uzo (ĉi-tiu signo apartenas ankaŭ al askio). La diakrita signo ( ̃ ) estas kun kodo 771 (deksesume 0x303), laŭdifine ĝi kombiniĝas kun la antaŭa litero.
Uzado kiel diakrita signo
redaktiLiteroj kun tildo kiel diakrita signo: Ã ã Ẽ ẽ Ĩ ĩ Õ õ Ũ ũ Ñ ñ Ṽ ṽ .
La nomo tildo devenas de 'titilus' en la latina lingvo. Ĝi originale estis malgranda n post litero: nn > n~ > ñ; an > a~ > ã, ktp.
En la portugala lingvo la tildo estas uzata por la vokaloj /ã/ kaj /õ/, tio estas, ĝi taŭgas por nazaligi la sonon de la vokaloj A kaj O. En la hispana lingvo oni ĝin uzas por esprimi la sonon nj (per ñ).
Ankaŭ en la bretona, eŭska, estona kaj la vjetnama oni uzas la tildon.
- En matematiko, litero O kun tildo Õ estas la simbolo uzata por priskribi asimptotan baron por la grandeco de funkcio per la alia, kutime pli simpla, funkcio.
Portugallingve
redaktiLa tildo krom fonologian, havas morfologian funkcion. La ~ estas ĉiam morfologie ekivalenta al "n", sekve, en derivo, oni devas ŝanĝi tildon al "n": Pão (pano)> PaNificadora (panfarejo); cão (hundo)> caNil (hundejo); mão (mano)> maNual (mana); são (sana)> saNar (sanigi); lã (lano)> laNoso (lanoza).
Uzado kiel aparta signo
redaktiEn logiko, en bulea algebro tildo estas uzata por operacio de logika neo. Do por iu p, ~p estas ne p.
En kelkaj programlingvoj (C, C++, Java , Python), ~p estas laŭbita logika neo de p.
En matematiko la tildo estas uzata por priskribo de proksimuma egalo: a ~ b.
En elektrotekniko tildo estas uzata por priskribi, ke tensio aŭ kurento estas alterna, ekzemple ~230 V.
En ŝeloj de unikso-similaj sistemoj tildo estadas uzata por priskribi hejmajn dosierujojn (kutime, sed ne nepre de speco /home/nomo). Do, ~janedoe estas ekzemple /home/janedoe. (Vidu ankaŭ en norma hierarkio de dosierujoj en Unikso.)
En interreto tildo estadas uzata en nomoj de personaj retejoj, situantaj en servilo. Ekzemple http://www.abcdef.com/~johndoe/ estas retejo de uzanto johndoe/.