Karlo de Aŭstrio-Teŝino

Por samtitola artikolo vidu la paĝon Karlo de Aŭstrio.

Arkiduko Karlo de Aŭstrio, Duko de Teschen (germane Erzherzog Carl Ludwig Johann Joseph Laurentius von Österreich, Herzog von Teschen; naskiĝis la 5-an de septembro 1771, mortis la 30-an de aprilo 1847) estis Aŭstra kampomarŝalo, nome la tria filo de la imperiestro Leopoldo la 2-a kaj de lia edzino, María Luisa de Borbón. Li estis ankaŭ la pli juna frato de Francisko la 2-a. Spite esti epilepsia, Karlo atingis respekton kiel komandanto kaj kiel reformisto de la Aŭstria armeo. Li estis konsiderata unu el la plej famaj oponantoj de Napoleono Bonaparte.[1]

Karlo de Aŭstrio-Teŝino
Alta Majstro de la Germana Ordeno
Persona informo
Carl von Teschen
Naskonomo germane Erzherzog Carl Ludwig Johann Joseph Laurentius von Österreich, Herzog von Teschen
Naskiĝo 5-an de septembro 1771 (1771-09-05)
en Florenco
Morto 30-an de aprilo 1847 (1847-04-30) (75-jaraĝa)
en Vieno
Tombo Imperia kripto, Vieno vd
Lingvoj germana vd
Ŝtataneco Aŭstra imperio vd
Subskribo Karlo de Aŭstrio-Teŝino
Familio
Dinastio Habsburgo-Loreno vd
Patro Leopoldo la 2-a • Albert Casimir, Duke of Teschen vd
Patrino María Luisa de Borbón • Maria Christina, Duchess of Teschen vd
Gefratoj Princess Maria Clementina, Duchess of Calabria • Maria Terezo Jozefino de Aŭstrio • Archduchess Maria Anna of Austria • Louis of Austria • Francisko la 1-a • Ferdinando la 3-a, Granda Duko de Toskanio • Jozefo Antono Johano de Habsburgo-Loreno • Archduke Rainer Joseph of Austria • Archduke Anton Victor of Austria • Aleksandro Leopoldo de Habsburgo-LorenoRudolfo de Habsburgo-LorenoJohano de Aŭstrio • Archduchess Maria Amalia of Austria (1780-1798) • Princess Maria Christina Theresia vd
Edz(in)o Princess Henrietta of Nassau-Weilburg vd
Infanoj Archduchess Maria Theresa of Austria-Teschen • Archduke Albrecht, Duke of Teschen • Archduke Karl Ferdinand of Austria • Archduke Wilhelm Franz of Austria • Archduke Friedrich of Austria • Archduchess Maria Karoline of Austria • Rudolf Franz Erzherzog von Österreich vd
Profesio
Okupo oficiromilitisto vd
Aktiva dum 1792– vd
Duko de Teŝino
Dum 18221847
Antaŭulo Arkidukino Maria Kristina kaj Alberto Kazimiro de Saksio-Teŝino
Sekvanto Albreĥto de Aŭstrio-Teŝino
Guberniestro de la Hispana Nederlando
Dum 17931794
Antaŭulo Arkidukino Maria Kristina
Sekvanto ofico malaperis
Alta Majstro de la Germana Ordeno
Dum 1801-1804
Antaŭulo Arkiduko Maksimiliano Francisko
Sekvanto Arkiduko Antono Viktoro
vd Fonto: Vikidatumoj
vdr

Li ekis sian karieron luktante kontraŭ la revoluciaj armeoj de Francio. Frue en la militoj de la Unua Koalicio, li vidis venkon en Neerwinden en 1793, antaŭ esti venkita en Wattignies en 1793 kaj en Fleurus en 1794. En 1796, kiel ĉefo de ĉiuj Aŭstriaj fortoj en la Rejno, Karlo venkis super Jean-Baptiste Jourdan ĉe Amberg kaj Würzburg, kaj poste venkis ĉe Emmendingen kio devigis Jean Victor Marie Moreau retiriĝi tra la Rejno. Post tiuj venkoj estis aliaj ĉe Zuriko, Ostrach, Stockach, kaj Messkirch en 1799. Li reformis la armeojn de Aŭstrio por adopti la principon de armita lando; en 1809, li iris al la Milito de la Kvina Koalicio kaj okazigis la unuan malvenkon al Napoleono en Aspern-Essling, antaŭ suferi malvenkon en la sangelverŝa Batalo de Wagram. Post Wagram, Karlo ne vidis pli gravan agon en la Napoleonaj Militoj.

Surĉevala statuo de Arkiduko Karlo de Aŭstrio-Teŝino sur placo Heldenplatz de Vieno, nome la plej granda en la mondo kun nur du eltenaj punktoj.

Kiel milita stratego, kelkaj historiistoj komparas lin al la Duko de Wellington, konservema, prudenta, kaj kompetenta. Karlo estis studobjekto laŭ kontrastoj. Kiel praktikanto, li estis senmakula plenumante komplikon kaj riskajn manovrojn de trupojn en la ardo de la batalo, atinganta brilajn venkojn en la antaŭaĵo de preskaŭ certa malvenko. Kvankam, kiel teoriulo, lia dediĉo al la tereno kaj al la prudento kondukis lian samtempulo, Carl von Clausewitz, al kritiko de rigideco kaj aliro al la geografia strategio. Tiele, li restis inter la panteono de herooj de Aŭstrio de la Francaj Revoluciaj kaj Napoleonaj militoj.

Referencoj redakti

  1. Eugene Tarle, Napoleon.

Bibliografio redakti

  • Rothenberg, Gunther E. Napoleon's Great Adversary: Archduke Charles and the Austrian Army, 1792-1814. Staplehurst: Spellmount, 1995. ISBN 1873376405

Vidu ankaŭ redakti