Czaplinek
Czaplinek (kaŝube: Czôplënkò, dum la historio aliaj nomoj: terra Tempelborch 1291, Tempelburch 1311, Tempelborch 1334, Tepelborg, Czaplinek aŭ Tempelborg 1564-67, Czaplink, Tempelborch 1618, Tempelburg 1789, Tempelburg 1838, Czaplinek, Tempelbork, Czaplink; germane: Tempelburg) estas urbo en Okcidenta Pomerio en Pollando.
| Czaplinek | |||||
|
| |||||
| Blazono | |||||
.jpg) | |||||
| urbo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| |||||
|
| |||||
| Genitivo de la nomo | Czaplinka | ||||
| Provinco | Okcidenta Pomerio | ||||
| Distrikto | Distrikto Drawski | ||||
| Komunumo | Komunumo Czaplinek | ||||
| Speco de komunumo | Urbo-kampa | ||||
| Fondita en | 1286 | ||||
| Koordinatoj | 53° 33′ N, 16° 14′ O (mapo)53.5516.233333333333Koordinatoj: 53° 33′ N, 16° 14′ O (mapo) | ||||
| Areo | 13,51 km² | ||||
| Loĝantaro | 6969 (en 2004) | ||||
| Loĝdenso | 515,8 loĝ./km² | ||||
| Poŝtkodo | 78-550 | ||||
| Telefona antaŭkodo | 94 | ||||
| TERYT | 4324403014 | ||||
| Estro | Barbara Regina Michalczik | ||||
| Titolo de estro | Urbestro | ||||
| Adreso de estraro | Rynek 6 | ||||
| Poŝtkodo de estraro | 78-550 | ||||
| Telefono de estraro | 94 375-50-31 | ||||
| Fakso de estraro | 94 375-43-61 | ||||
| Ĝemelaj urboj | Grimen, Bad Schwau | ||||
| Komunuma retejo | http://www.czaplinek.pl | ||||
Ĝi apartenas al komunumo Czaplinek en distrikto Drawski.
Historio redakti
Historio de la ĉirkaŭaĵo de okolic Czaplinek de la antikveco ĝis la Mezepoko redakti
_and_the_Crown_of_the_Kingdom_of_Poland_(red)_in_1386_-_1434.png)
La plej malnovajn spurojn de la setlado devenas de la antaŭ 2500 jaroj, oni malkovris sur la insulo Bielawa kiu estas sur la Lago Drawsko kaj en Stare Drawsko. Komence de nia erao estis tie la ĝermana gotoj kaj post ili venis tin slavoj kaj ilian burgon en la 12a jc bruligis kaj detruis Boleslavo la 3-a Kurbabuŝa kaj enkorporigante la slavan Pomerion al limoj de Pollando. W średniowieczu w okolicy Czaplinka zbiegały się granice polsko-pomorska i pomorsko-wielkopolska. En la jaro 1286 tiama duko de Grandpolio posta pola reĝo Przemysł la 2-a el dinastio de Piastoj invitis tien templanojn kiuj konstruis tie ĉe la fiŝista setlejo la "Preĝejan Burgon" ( „Świątynny Gród” / Tempelborh, Tempel). Czaplinek akiris la urborajtojn en la jaro 1291. En la jaro 1300 tiujn terenojn konkeris Margraflando Brandenburgio, kaj poste transiris al la episkopeco (diocezo) de Kamień Pomorski. W 1345 roku zgromadzenie joannitów przejęło dobra templariuszy. W 1355 roku gród został podpalony przez księcia szczecińskiego z zemsty za związki joannitów z margrabiami brandenburskimi. Zakonnicy odbudowali gród na terenach między jeziorami Drawsko i Żerdno, a także zaczęli budowę zamku obronnego Drahim. En la jaro 1368 pola reĝo Kazimiro la 3a Granda (1333–1370) elaĉetis la urbon Czaplinek de la Joanitoj (Malta Ordeno), danke al tio urbo kj la regiono eniris al Pollando kiel la feŭdo. En la polaj manoj Czaplinek estis ĝis la jaro 1658 (la Traktatoj de Welawa-Bydgoszcz), kiam eniris la Brandenburgion. Post la morto de pola reĝo en la jaro 1370, ĉirkaŭ la Drahim ekkomencis la batalo de la Joanitoj el la Malta Ordeno kun Pomerio. La pomerianoj detruuis kaj bruligis la regionon sed ne konkeris la burgon (kastelon). La Joanitoj el la Malta Ordeno denove komencis interrilati kun la kruckavaliroj el la Teŭtona Ordeno dezirante denove akiri Drahim. Finis tiujn militojn pola reĝo Ladislao la 2-a Jogajlo el la dinastio de Jagelonoj, kiu en la jaro 1407 forpelis la kruckavalirojn de la Teŭtona Ordeno), kaj metis tien sian polan staroston (distriktestron).
(la artikolo de esperantisto Mariusz Borysiewicz, doktoriĝ-kandidato el Pomeria Akademio en Slupsko / Słupsk)
Historio de Czaplinek de la 16a jc ĝis la 19a jc redakti
La vigla disvolvo komenciĝis nur en la 17a jc. Miasto przekształciło się w ośrodek rzemiosła sukienniczego, powstały młyny, wiatraki, tartak oraz cegielnia. Pomyślny okres został przerwany przez liczne pożary oraz wojny. La 21an de julio 1655 komenciĝis ĉi tie la Sveda diluvo (1655-1660). Wojska najeźdźców przekroczyły granicę starostwa w okolicach Siemczyna, a po splądrowaniu miasta i pogromie mieszkańców wyruszyły w kierunku Wałcza. W roku 1657 po serii niepowodzeń, główne siły szwedzkie wycofały się z Polski paląc za sobą Drahim. Jan Kazimierz na mocy traktatu bydgoskiego, oddał starostwo stronie brandenburskiej w zastaw za werbunki w toku trwającej wojny. Pomimo usilnych starań prowadzonych m.in. przez hetmana polskiego Stanisława Potockiego, nie udało się odzyskać starostwa ĝis la unua dispartigo de Pollando en la jaro 1772 roku, po którym ziemie te znalazły się pod zaborem pruskim. Wiek XVII okazał się dla Czaplinka korzystny, między innymi ze względu na wyraźny rozwój gospodarczy i urbanistyczny. W drugiej połowie XVIII wieku zamek Drahim zaczął tracić znaczenie na rzecz Czaplinka, a potem popadł w ruinę. W latach 1725 i 1765 miasto nawiedziły pożary. Pod koniec XIX wieku doprowadzono do miasta linię kolejową. Oni komencis la konstruon de la vojoj, de la ŝtonizitaj stratoj, gas-reton, poŝton kun telegrafo.
(la artikolo de esperantisto Mariusz Borysiewicz, doktoriĝ-kandidato el Pomeria Akademio en Slupsko / Słupsk)
Historio de Czaplinek dum la 20a jc redakti
En la jaro 1939 en la urbo estis 5275 da loĝantoj. Dum la Dua Mondmilito w Czaplinku i jego okolicach, utworzono obóz pracy dla jeńców radzieckich, a spora grupa Polaków była zatrudniona przez Niemców jako robotnicy przymusowi. Miasto znajdowało się na linii niemieckiego oporu i było bronione przez oddziały SS z brygady Schneider. Po przełamaniu głównych pozycji Wału Pomorskiego w kierunku Czaplinka nacierały oddziały polskiej i radzieckiej piechoty. Oddziały te wspierane przez artylerię zdobyły miasto 3 marca 1945 roku. Po trzystu latach byli to pierwsi polscy żołnierze w tym mieście.
.jpg)
.jpg)
Post la fino de Dua Mondmilito la urbo eniris Pollandon laŭ la decido de la Potsdama konferenco kaj ankaŭ laŭ la decidoj de la konferenco komenciĝis la procedo de translokiĝo de la germana popolo kaj anstataŭigo de ili per poloj de la centra Pollando kaj de orienta Pollando de post la Curzon-linio (vidu la apudan mapon). Po wojnie miasto powoli traciło swój rolniczy charakter, pełniąc funkcję zaplecza rolniczego, a główny przemysł opierał się o elektronikę i turystykę. Nun tio estas malgranda urba centro en la distrikto Drawski en la Okcidenta Pomerio.
(la artikolo de esperantisto Mariusz Borysiewicz, doktoriĝ-kandidato el Pomeria Akademio en Slupsko / Słupsk)
Gefiloj de la urbo redakti
- Emil Palleske, verkisto
Referencoj redakti
Literaturo redakti
- Tadeusz Białecki, Słownik współczesnych nazw geograficznych Pomorza Zachodniego z nazwami przejściowymi z lat 1945-1948, Szczecin: Książnica Pomorska w Szczecinie, 2002.
- Bronisław Chlebowski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, tom 12 ,
Varsovio: Nakładem Władysława Walewskiego, 1892.
- Gustav Kratz, Die Städte der Provinz Pommern - Abriss ihrer Geschichte,
zumeist nach Urkunden, Berlino: in Kommis. bei A. Bath, 1865.
- Krystyna Przeworska, Eugeniusz Buczak, Czaplinek i Starostwo Drahimskie: zarys dziejów, Koszalin: Koszalińskie Towarzystwo Społeczno-Kultura 1985.