John von Neumann

John Louis von NEUMANN (origine hungare NEUMANN János Lajos [NOjman JAnoŝ Lajoŝ]; naskiĝis la 28-an de decembro 1903 en Budapeŝto, Hungario, mortis la 8-an de februaro 1957 en Vaŝingtono) estis geniulo kaj mirinfano, kiu faris gravajn kontribuojn al komputada teorio, kvantuma mekaniko, la teorio de aroj kaj ekonomiko.

John von Neumann
prezidanto
von Neumann en 1940.
Persona informo
Margittai Neumann János Lajos
Naskonomo	Neumann János Lajos
Naskiĝo	28-an de decembro 1903 (1903-12-28) en Budapeŝto
Morto	8-an de februaro 1957 (1957-02-08) (53-jara) en Walter Reed Army Medical Center
Mortis pro	cerba kancero [#]
Tombo	Princeton Cemetery [#]
Religio	judismo [#]
Etno	judoj [#]
Lingvoj	hungara • franca • germana • latina • antikva greka • angla [#]
Ŝtataneco	Hungario • Usono [#]
Alma mater	Fasori Gimnázium • Frederiko-Vilhelmo-Universitato en Berlino • Svisa Federacia Instituto pri Teknologio Zuriko • Universitato Eötvös Loránd • Universitato de Göttingen [#]
Memorigilo
Familio
Patro	Max von Neumann [#]
Patrino	Margaret Neumann [#]
Edz(in)o	Klára Dán [#]
Infanoj	Marina von Neumann Whitman [#]
Profesio
Okupo	matematikisto • komputikisto • kemiisto • fizikisto • inĝeniero • inventisto • ekonomikisto • nuklea fizikisto • universitata instruisto [#]
Laborkampo	funkcia analitiko • operatora teorio • matematiko • fiziko • ludoteorio • ĉela aŭtomato • aro-teorio • kvantuma fiziko • nuklea bombo • komputado [#]
Doktoreca konsilisto	Lipót Fejér [#]
Verkado
Verkoj	ĉela aŭtomato de von Neumann ❦ Von Neumann neighborhood ❦ universala konstruanto de von Neumann ❦ arkitekturo de von Neumann ❦ alĝebro de von Neumann ❦ teoremo de utilo de von Neumann-Morgenstern ❦ von Neumann regular ring ❦ Von Neumann–Bernays–Gödel set theory ❦ universo de von Neumann ❦ Von Neumann conjecture ❦ entropio de von Neumann ❦ Von Neumann stability analysis ❦ komuta alĝebro de von Neumann ❦ ordonombro de von Neumann ❦ Von Neumann equation ❦ teoremo de duobla komutantaro de von Neumann ❦ Weyl–von Neumann theorem ❦ minimumo-maksimumo-teoremo de von Neumann ❦ First draft of a report on the EDVAC [#]
Honorigoj Honorigoj Prezidenta medalo de libereco • Carl-Gustaf Rossby Research Medal • Bôcher Memorial Prize • Premio Henriko Fermi • Josiah Willard Gibbs Lectureship • Silliman Memorial Lectures • Medal for Merit • Albert Einstein Award • Financial Times Person of the Year • Fellow of the Institute of Mathematical Statistics [#]
Membrecoj Membrecoj Usona Nacia Akademio de Sciencoj • Usona Akademio de Artoj kaj Sciencoj • Amerika Filozofia Societo • Reĝa Nederlanda Akademio de Artoj kaj Sciencoj • Nacia Akademio de la Linkoj • Londona Matematika Societo • Instituto de Matematika Statistiko [#]
[#]	Fonto: Vikidatumoj

Lia libro "La Teorio de Ludoj kaj Ekonomia Konduto" (angle: "The Theory of Games and Economic Behavior"), verkita kun Oskar Morgenstern, restas fundamenta verko de ludoteorio.

Oni atribuas al li la ideon de la program-memorila modelo de komputado, t. e. la principo, ke programoj ekzistu en la sama, modifebla memoro kiel ilian datumoj. Hodiaŭ oni parolas pri la "von-Neumann-arkitekturo" de komputiloj kaj la "von-Neumann-malvastejo" de ĉi tiu arkitekturo.