Max Weinreich
idlingvya lingvisto
Max WEINREICH ([maks vajnrajĥ], poste transliterigita al la jida lingvo מאקס וויינרייך, naskiĝis la 22-an de aprilo 1894 en Kuldiga, Latvio, tiutempe okupita per la Cara Imperio, mortis la 29-an de januaro 1969 en Novjorko) estis eŭropa lingvisto, kiu kreskis en juda familio parolanta la germanan kaj rusan, kaj fariĝis specialisto pri la jida lingvo.
| Max Weinreich | |
|---|---|
| Persona informo | |
| Naskiĝo | 22-an de aprilo 1894 en Kuldiga |
| Morto | 29-an de januaro 1969 (74-jaraĝa) en Nov-Jorko |
| Lingvoj | jido • angla • rusa |
| Ŝtataneco | Usono |
| Alma mater | Universitato de Marburg • Liepāja Gymnasium |
| Familio | |
| Infano | Uriel Weinreich |
| Okupo | |
| Okupo | lingvisto • literaturhistoriisto • universitata instruisto |
Li fondis YIVO (Jidiŝer Visnŝaftleĥer Institut, la Juda Scienca Instituto) en Vilno en 1925, kaj estis ĝia direktoro de 1925 ĝis 1939. De 1940 li gvidis ĝin el Novjorko.
Oni ofte nomas lin la aŭtoro de la kriterio por distingi lingvon disde dialekto: "lingvo estas dialekto kun armeo kaj floto" (jide: אַ שפראַך איז אַ דיאַלעקט מיט אַן אַרמײ און פֿלאָט [a ŝpraĥ iz a dialekt mit an armej un flot])[1] [2].
Verkoj redakti
en la angla redakti
- Hitler's professors: the part of scholarship in Germany's crimes against the Jewish people by Max Weinreich. New Haven: Yale University Press, 1999
- History of the Yiddish language / Max Weinreich; translated by Shlomo Noble, with the assistance of Joshua A. Fishman. Chicago: University of Chicago Press, 1980.
en la jida redakti
- Bilder fun der Yidisher literaturgeshikhte fun di onheybn biz Mendele Mokher-Seforim ; mit 12 reprod / : Maks Vaynraykh. 1928
- Chrysander's Yiddish grammar of 1750. / Reproduced from the original with introductory remarks by Max Weinreich. 1958
- Das Jiddische Wissenschaftliche Institut ("Jiwo") die wissenschaftliche Zentralstelle des Ostjudentu / : 1931
- Der durkhgegangener veg : oytobiografye / mit a forvort fun M. Vaynraykh. 1950
- Fun beyde zaytn ployt : dos shturemdike lebn fun Uri Kovnern, dem nihilist / Maks Vaynraykh. 1955
- Geschichte der jiddischen Sprachforschung / Max Weinreich ; herausgegeben von Jerold C. Frakes. c1993
- Di geshikhte fun beyzn beyz / [microform]. 1937
- Geshikhte fun der Yidisher shprakh (History of the Yiddish language) : bagrifn, faktn, metodn / fun Maks Vaynraykh. 1973
- Hitlers profesorn : heylek fun der Daytsher visnshaft in Daytshland farbrekhns kegn Yidishn folk. Nyu-York : Yidisher visnshaftlekher institut, Historishe sektsye, 1947.
- Mayn heymshtetl Strikov ; geshikhtes fun a lebn in der alter heym un in Amerike / Avrohom Pinkhes Unger ; mit a forvort fun M. Vaynraykh. 1957
- Mekhires-Yosef : ... aroysgenumen fun seyfer "Tam ve-yashar" un fun andere sforim ... / Maks Vaynraykh. 1923
- Der Onheyb : zamlbukh far literatur un visnshaft / redaktirt fun D. Aynhorn, Sh. Gorelik, M. Vaynraykh. 1922
- Oysgeklibene shriftn / Maks Vaynraykh ; [unter der redaktsye fun Shemu'el Rozshanski]. 1974
- Der oytser fun der Yidisher sprakh / fun Nahum Stutshkov ; unter der redaktsye fun Maks Vaynraykh. c1950
- Praktishe gramatik fun der Yidisher shprakh / / [fun] F. Haylperin un M. Vaynraykh. 1929
- Shreib un grayzn a hantbikhl far . . . rikhtik oysleygn Yidish un speziel di Hebreishe elementn in d /: tsunoyfgeshtelt fun Dr. Maks Vaynraykh. 1926
- Shtaplen fir etyudn tsu der Yidisher shprakhvisnshaft un literaturgeshikhte / fun Maks Vaynraykh. 1923
- Shturemvint bilder fun der Yidisher geshikhte in zibtsntn yorhundert / fun Max Weinreich.
- Di shvartse pintelekh / Max Vaynraykh. Vilne : Yidisher visnshaftlekher institut, 1939.
- Di Yidishe visnshaft in der heyntiker tsayt/ fun M. Vaynraykh. Nyu-York : [o. fg.], 1941.
Referencoj redakti
- ↑ (en) Antoine Cassar, Mużajk, an exploration in multilingual verse, Edizzjoni Skarta, 2008
- ↑ "Der YIVO un di problemen fun undzer cajt", Yivo bleter, januaro-julio 1945, p. 13. Tamen li klare mencias tie, ke li mem aŭdis ĝin de studento, kiu sekvis liajn prelegojn.