Krupina
Krupina, hungare Korpona, germane Karpfen estas urbo en Slovakio.
| Krupina | ||
| hungare: Korpona, germane: Karpfen | ||
| urbo | ||
 Vido al Krupina
| ||
|
||
| Oficiala nomo: Krupina | ||
| Lando |  Slovakio
| |
|---|---|---|
| Regiono | Regiono Banská Bystrica | |
| Distrikto | Distrikto Krupina | |
| Historia regiono | Supra Hungarujo | |
| Parto de | Hont | |
| Rivero | Krupinica | |
| Situo | Krupina | |
| - alteco | 262 m s. m. | |
| - koordinatoj | 48° 21′ 13″ N 19° 04′ 00″ O / 48.35361 °N, 19.06667 °O (mapo) | |
| Areo | 88,669 km² (8 866,9 ha) | |
| Loĝantaro | 7 788 (31.12.2010) | |
| Unua skribmencio | 1135 | |
| Horzono | MET (UTC+1) | |
| - somera tempo | MET (UTC+2) | |
| Poŝtkodo | 963 01 | |
| Telefona antaŭkodo | +421-45 | |
| Aŭtokodoj | KA | |
| NUTS | 518557 | |
  Situo enkadre de Slovakio
| ||
 Situo enkadre de Regiono Banská Bystrica
| ||
 Vikimedia Komunejo: Krupina
| ||
| Retpaĝo: www.krupina.sk | ||
 Portalo pri Slovakio
| ||
Situo redakti
Krupina situas en valo, laŭ ĉefvojo Budapeŝto-Zvolen, laŭ fervojo Šahy-Zvolen.
Historio redakti
La urbo fondiĝis en la 11-a jarcento, kiam Stefano la 1-a (Hungario) setligis germanojn. Post 2 jarcentoj saksaj ministoj alvenis. La unua mencio devenis el 1238 en latina formo Corpona. La tataroj detruis la komunumon en 1241. En la 15-a j.c. la setlejo havis urbomuron, krome ankaŭ la preĝejo havis defendan muron. En 1541 sur pinto de la proksima monto sentinela turo estis konstruita. En 1582 la turkoj ne povis okupi la komunumon. Tiutempe ĝi iĝis departementejo de Hont. En 1604 armeo de Stefano Bocskai okupis la urbon, post unu jaro parlamento okazis. La turkoj rabadis en 1626 kaj en 1647, sed en 1678 la turkoj dufoje vane sieĝis la urbeton. En 1682 Emeriko Thököly, en 1703 Francisko Rákóczi la 2-a okupis ĝin kaj tenis ĝin ĝis 1708, kiam retitiĝanta armeo bruligis la urbeton. En 1724 gimnazio ekfunkciis. En 1910 loĝis en la urbeto 4016 da homoj, (3460 slovakoj kaj 484 hungaroj). Ĝis Traktato de Trianon ĝi apartenis al Hont (historia departemento), kie estis distriktejo, poste ĝi apartenis al Ĉeĥoslovakio, fine al Slovakio. En 2001 plejparte slovakoj loĝis tie.
Vidindaĵoj redakti
- muro, kiu ĉirkaŭis la mezepokan preĝejon
- romanika paroĥa preĝejo el la 13-a j.c., poste barokiĝis
- baroka-klasikisma kapelo omaĝe al Dolora Virgpatrino el 1794
- kapelo omaĝe al Sankta Anna el 1852
- baroka monumento-kolono pri Sankta Triunuo el 1752
- klasikisma luterana templo el 1786
- renesancaj loĝdomoj el la 16-a j.c.
- muzeo
- sentinela turo
Partneraj lokoj redakti
Famuloj redakti
En la iama Korpona naskiĝis:
- hungara fotisto Kata Kálmán
- hungara geologo Aurél Liffa.
Famaj nomportantoj redakti
La hungaran nomon "Korpona" portis:
- Kornél Korponai
- János Korponay
- Julianna Korponay